Harremana

    OEH - Bilaketa

    479 emaitza otoitz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (32)


    Sarrera osoan (447)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    urtebete.
    sense-1
    1. (V-gip, G-azp; Lcc, Añ, H; urthebethe SP, H), urtabete (L, BN, S; H (+ urtha-)) Ref.: Lh (urtabete); Etxba Eib; Elexp Berg .
     Un año. "Añejo de años, urtebeteko gauzea " Lcc. "Antaño, orast urte bete " Ib. " Urthe bethea, année entière" SP. "Ha un año, urte bat da, urtebete da " Añ. " Egun urthebethe, aujourd'hui un an. Eztu oraino urthebethe, il n'y a pas encore un an accompli, plein" H. "Enteramente un año. Gaur da urtebete zuen etxian izan nintzala oiñ urrengo " Etxba Eib. "Un año. Urtebete pasau dau ardaua probau barik" Elexp Berg. . Tr. Documentado desde finales del s. XVI en textos vizcaínos y guipuzcoanos. Hay tbn. un testimonio alto-navarro de fines del s. XVII. En la tradición septentrional se encuentra en Pouvreau, Haraneder, TB, Goyhetche, Hiribarren, Mirande y Bibl. En DFrec hay 32 ejs. de urtebete, todos meridionales.
    Etsean jopua ta ollaarra urte betean asko da. RS 292. Igaro iakan urtebete eginzaga. Cap 114. Baldin fruitu samurrenak eta bustelkorrak, [...] errazki begiratzen eta gordetzen badira urthe bethean azukrez edo eztiz konfituraztaturik, [...]. SP Phil 162 (He 164 urthe batez). Orai urte bete errezibitu nituen bi paper zureak . CartNav 138. Publiketan dan egunerik urtebeteko espazijuan. ZBulda 5. Urte bete irago eskero . OrdEib 732. Ill baño urte betez lenago Jainkoak txit beregana jaso zuen. Cb Just 52.
    ( s. XIX) Egin dezela urte betean egunoro ordu bete orazio. Mg CC 147. Esku bete ginda itxadoten dozue urte betean arbola bati. Añ LoraS 140. Andik urte betera esan zion emazteak: gaur da urte bete, zurra galanta eman zeñidala zozoaren kontuagatik. AA II 93. Urliak sandiari ematen diozka laureun ezkutu urte beteko epearekin. Ib. 190. Ez bein bakarrik, ez egun baten, ez urte betian, ez bada eureen denpora guztian. fB Ic I app., 24. Gitxienez urte beterik urte betera komulgadu deitezala. Astar II 230. Greziyako artzaiak, / urtebetetik onuntz / euskera ikasiyak. Echag 42. Landare miraritsu au azi izan zan urte bete barru iru kana laurenen luzetasunera. Izt C 161. Eun ardi eta ogei bildots urte betekoakin. Ib. 169. Orai urthe bethe alhargundu zena. Gy 264. Zelai onetan abereak bazkatzen urte bete egin, eta gero [...]. Lard 46s (56 urtebetean ). Urtebete baiño len / nintzan teniente. Balad 144. Hamairu heriotza / urtebeten barruen. Ib. 225. Urte bete badek etxean egon bear uala. Zab Gabon 52. Emendixek urte betera gaur baizen adiskide izan daitezela. A BeinB 61. Laster urte bete da / neure gurasoai / baia kendu zeutsela. Azc PB 191. Eztau ikaratuten / otsoak geiago / urte beteko artxoa / bakarrik badago. Ib. 134 (in Ur PoBasc 188 urteko bildotxua). Da, aste bete, ila bete, urte bete, zeinbat denpora dan, autortu nintzala. Itz Azald 144n.
    ( s. XX) Emendik urtebetera maite kutuna legez euki zeinkezu. Ag Kr 161 (AL 137 oraiñ urte bete inguru). Igaro zirean egunak, asteak, illak, eta urtebete-be gertaera barri baga. Echta Jos 165. Urte beteren buruan, norbaitek puztuta, asi zitzaidan amona belarriak berotzen. A Ardi 19. Nai danean otoitz au esanda, aldiro urtebeteko barkapena irabazi leike. ArgiDL 85. Ez dute gaitzik ere izandu / joan dan urte betian. Tx B 228. Gaur urtebete, Jaunak deituta / ludijai agur egin zeuntsan. Enb 91 (191 urte betian). Atzoko egunez oin urtebete, [...]. Kk Ab II 35. Iru urte dira: urte bete iru bider, edo iru bider urte bete. Alz Ram 64. Barneko oiua ezin isilduz / nenbillen urtebetean. Or Eus 121 (Mi 20 urte betean). Mutill, urtebete badek ez autela ikusi. ABar Goi 56 (21 urte betean). Ia urte bete daukan alaba. JAIraz Bizia 59. Urtebete gabe ihes egin zuen herbestera. Mde Pr 184. Urtebeteko epea jarri zion, [...] andregai on bat artu ta ezkontzeko. Etxde JJ 97. Urtebeteren aldeak eztik ezer esan nai gazteak alkarren gustokoak izatekotan. Ib. 55. Berak eta bere oguz zuen aukeratu, orain urtebete edo zela. Mde HaurB 32. Aita Goñik urtebete egingo zuan izkera ikasten. AZavala ( in Goñi 13 ). Urte beteko arnegazioa... Arti MaldanB 205. Urthe bethe baraurik egon beharko nintzakela. Osk Kurl 85 (65 urthebethe ). Urthebetheko adinera heldu orduko, [...]. Ib. 73. Andik urtebetera, denak aldare aurrean ziran. NEtx LBB 140. Ez dugu urte betean ere amaituko. Berron Kijote 137. Eros eskubideak urtea iraunen dio. Urte betea aintzin erosten ez badu, [...]. Bibl Lev 25, 30 (Dv urthe osoa, Ur urtea, Ol urte osoan, Ker urte guztian ). Urte betean etxean gelditzeko. BBarand 149. Gitxi gora-bera, urtebeteko egonaldia izaten zan. Gerrika 16. Baina duela urte bete, hemen agertu zitzaidan euskaraz mintzatzen zekielarik. MEIG III 156. Nik Parisen urtebetez erakutsi dut soziolinguistika. MEIG IX 81.
    v. tbn. Zuzaeta 46. EusJok 123. Anab Usauri 26. Ol Imit IV 12, 2 (Pi urte bete). Altuna 73. SM Zirik 50. And AUzta 60. Lizaso in Mattin 26. Ker Act 11, 26. Etxabu Kontu 10. BiblE Gen 17, 21. Urte bete: OA 153. Xe 345. Muj PAm 45. Bilbao IpuiB 85. Zait Plat 8. Uzt Sas 33. Etxabu Kontu 106. Onaind STeresa 93. Ataño TxanKan 113. Urthe bethe: He Act 11, 26.
    azpiadiera-1.1
    (Con determinantes).
    Beintzat leleengo urte betian, ez eratzoteko seiña nor beragaz oian. JJMg BasEsc 26. Urte bete osuan bazagoz orraztu baga, [...]. Astar 223 (v. tbn. Urruz Urz 28 y Arr May 179 urte bete osoan). Urte bete ontan ez dala etorri. Sor Bar 60. Urtebete luzean etzaitut geiago ikusiko. Etxde JJ 63. Orrela, urtebete artan, abereen ordañez iñutu zitun. Ol Gen 47, 17 (Ker urtebete aretan; Urt, Dv urthe hartan, Ur urte artan, BiblE urte osoan). Urte beteak igaro zitun Teresak bere mojatxoakaz Avilako San Jose komentuan. Onaind STeresa 33. Urtebete osoan han dihardu Madrilen Erti-Ikastetxe eskean. MEIG IX 141.
    azpiadiera-1.2
    Urtebete ta erdi igaroak itxodon zituban. Aran SIgn 104. Urtebete ta erditsu egin zuen Heliopolin izarrei so-egin eta aiek aztertzen. Zait Plat 14. Agustindar komentuan urte bete ta erdi egiñik. Onaind STeresa 31.
    azpiadiera-1.3
    (Seguido de bat ).
    Urthe bethe batez egon izan ziren hango Elizarekien konbertsatzen. He Act 11, 26. Urtebete bat geiago zure bizitzan. NEtx Nola 21. Urte bete bat edo geiago / nai bezela mantenduta. Uzt Sas 202. Urtebete bat pasa nuan, egunean amar edo amaika ordu egiñez. Albeniz 221.
    azpiadiera-1.4
    (Precedido de numeral). " Bi urthe bethez, pendant deux années entières" Dv (s.v. bethe).
    Lau urtebete, euren gabakin, / zeure oñetan naukazu. Lazarraga A, 1144r. Egon zen bi urthebethez berak alokaturikako etxe batean. He Act 28, 30 (TB egotu zen bi urthe bethe; Lç bi urthe konpliturik, BiblE bi urte). Kaskoinek darasate, zazpi urthe bethez, / debrua egon zela deus ikhasi gabez. Hb Esk 88. Bi urte bete buruan iru gorputz atera zituzten gure etxe artatik. Salav 24. Amaika urtebete doi, amabigarrenean sartzera nioan; orduko, abar auskorrak lurretik atzeman nentzaken; ikus zindudaneko galdu nintzan. Ibiñ Virgil 55.
    sense-2
    2. (V-gip, G-bet, B ap. A; Izt 32v, urthe- S ap. Lrq), urtabete (Lar in Aq A).
    Aniversario. "Cabo de año, urtabetea, urtamuga " Lar in Aq 1329. "Aniversario, cabo de año" A.
    Deuntzeko epai ori urrengo urterako amaitu zan ta Garagarrilla lenengo egunerako bula edo agindua Aita Santuak emon eban. Au da, deuna il zaneko urtebetea 12 egun lenago. Belaus Andoni 21.
    azpiadiera-2.1
    Aniversario del día de nacimiento o bautizo. "Anima on askok urte oro egiñ oi due beren bataioko egunaren oroipena, eta oni deitzen diogu urtebetea edo urte urrena " AA CCErac 359.
    Herodesen urtebetiaren fiestan, erkin zen lantzatra Herodiasen alaba kortesanuen erdian. Hual Mt 14, 6.
    azpiadiera-2.1.1
    Urte betia ospatuteko / euzkotar buru argijak, / alkar batuta, gertau ditubez / euzko-jai goragarrijak. Enb 122 (se ref. al primer aniversario del diario Euzkadi).
    azpiadiera-2.2
    Aniversario de la muerte. "Au défini il est syn. moins usité, de urthaburua " H.
    Urtebetia (Elgezabal'dar Telespor-en illotoizketetan). Enb 91 (tít.).
    azpiadiera-2.2.1
    "En V-ger se pluraliza hablando de la función o funeral de aniversario: urtebeteak " A.
    sense-3
    3. "Esperiega, [...] (V) urtebetea " Añ. "(V), manzana que se conserva todo el año, muy sabrosa y apreciada" A (s.v. sagar). "Cierta variedad de manzana [...]. Ze prezio ein ddabe urtebetiak? " Elexp Berg. v. URTEBETE-SAGAR.
    Erreten sagar mueta asko, berazak, gazaminak, urtebetiak, domentxak. Mg PAb 104.
    sense-4
    4. (urthebethe H), urtabete (H (+ urtha-)). (Vb.). "Accomplir une année. Sehi etxe batean urthebethe eztezakena, ezta erraitekorik gabe " H.
    sense-5
    5. (urthebethe H), urtabete (H (+ urtha-)). (Vb.). " Egun urthebethetzen du, aujourd'hui il y a un an. Atzo urthebethetzen nuen, hier j'accomplissais les années" H.
    azpisarrera-1
    URTEBETENAKO. De un año cada uno.
    Bi milla bildots urte betenakoak. Izt C 169.
    azpisarrera-2
    URTEBETE-SAGAR (V-gip), SAGAR-URTEBETE (V-gip). Ref.: A; AEF 1927, 107; Etxba Eib (sagar-); Elexp Berg. "Variedad de las que se conservan todo el año. Bost-kantoikua be, sagar-urtebetia" Etxba Eib. "Urtebete sagarra. [...] Cierta variedad de manzana. Garratza, oso fuertia izan barek, oso sagar edarra zuan Urtebete-sagarra; [...] Urtebete sagarra esaten jakon, ori-ori-orixa ta edarra" Elexp Berg.
    Egun batean amak urtebete-sagar eder-eder batzuk aukeratu. EgutTo 21-4-1920 (ap. DRA ).
    azpisarrera-3
    URTEBETETSU. Un año aproximadamente.
    Azaroan sartu zan Kingstonen, eta an urte betetsu eginda, [...]. Or SCruz 132.

    urtebete

    urtebete
    << urrikarioso 0 / 0 urtu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper