Harremana

    OEH - Bilaketa

    479 emaitza otoitz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (32)


    Sarrera osoan (447)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    neure.
    tradizioa
    Tr. General entre los vizcaínos desde los primeros textos. En textos guipuzcoanos se encuentra en AzkPo, PromTo, Miserere (333), Ochoa de Arín, Larramendi (SermAzc 49) y autores de la segunda mitad del s. XX. Al Norte es frecuente sobre todo en autores labortanos desde Leiçarraga (tbn. en Dechepare) hasta el s. XVIII; su uso disminuye durante los ss. XIX y XX. Se documenta también, ya desde mediados del s. XVI, en textos alto-navarros meridionales y aezcoanos. La forma neue se encuentra en un ej. vizcaíno recogido en Balad, y naure en OrorbSerm 108, CatUt 30 y CatOrb2 950. G. Manterola emplea en ocasiones la forma contracta neu- (Goi 97, 102, etc.). En DFrec hay 115 ejs. de neure, 114 de ellos meridionales.
    Los autores orientales lo emplean normalmente como anafórico (es decir, con el antecedente en caso ergativo, absoluto o dativo dentro de la misma oración), aunque cf. algunos ejs. de autores modernos como Etchebarne (141). Los guipuzcoanos modernos lo emplean sin estas restricciones; los textos vizcaínos más antiguos (poemas galantes, Betolaza y Capanaga) lo emplean como anafórico y en autores como Micoleta (13v y 14r) y en Acto (55 y 97) se distinguen siempre ene no anafórico y neure anafórico, aunque hay excepciones ya en RS y Capanaga; la distinción desaparece a partir de Olaechea En Lazarraga, excepto en algún caso aislado (neure biotza or daukazu, A16 1184r), aparece siempre como anafórico.
    Neurea-, pospuesto al sust. (Ama neurea, etc.), tiene valor afectivo. Lo hallamos sobre todo al Sur, y a menudo en vocativo; así lo encontramos en Lazarraga, Moguel (PAb 198), Añibarro (LoraS 44), Zavala (Fab RIEV 1909, 38), Uriarte (MarIl 76), Arrese Beitia (AmaE 38), Azcue (PB 195), D. Agirre (AL 87), Iturzaeta (Azald 68), Balad (136, V-ger), Oxobi, Enbeita (133), Kirikiño (Ab II 138), Bilbao (IpuiB 85) y Erkiaga (BatB 144). En un uso no vocativo hallamos bitarteko neurea en Añibarro (EL1 11), Jainko neurea en Zalduby (RIEV 1908, 418), aita neurea en una balada vizcaína (Balad 44), alaba neuria en Pello Errota y ama neureari en Erkiaga (Arran 108).
    sense-1
    (V; Volt 95, SP, Urt Gram 68, Lar, Añ, Dv (BN), H (V, L, BN, S)), neue (V-m), naure (V-arrig, G-nav) Ref.: Iz Als ( naure ); Etxba Eib; Elexp Berg; EHHA 1780 .
     Mi, mío. " Neurea, mien, enea " SP. "Mío, mía" Lar, Añ. "Dans la forme neur, neure, dérivé du biscayen neu, moi, il signifie généralement mien propre, appartenant à moi-même" H (s.v. nere ). " Naure kisa, a mi manera" Iz Als. " Neure amatxo maittia " Etxba Eib. " Ni neurera ta kitto " Elexp Berg.
    Arrezkero oi dadukat / neure biotzean barruna. AzkPo III. Nik N. neure borondate gustirean boto egiten dot. OrdFr 143. Anhitz jendez miraz nago, neure buruiaz lehenik, / nola gauden mundu huneki hain borthizki iosirik. E 25. Nik, Joana, i, Martin, arzen aut neure esposotzat. PromUt 104. Ematen diodala neure fedea. PromTo 151. Neure laztanaen amorearren / egin gura dot negar bat. Lazarraga A, 1143v. Silviak bere niri ezin ukatu eidan neure remedioa. Ib. 1152v. Begi neureok lausotu. Ib. B27, 1204r. Gauza guziak niri neure Aitaz eman zaizkit. Lç Mt 11, 27 (He, TB, EvL, Samper, Hual, Dv, Ip, SalabBN, Leon ene, Echn, Ur (G) nere, Ur (V), Ol, Ker, BiblE nire ). Bakea utziten drauzuet, neure bakea emaiten drauzuet. Lç Io 14, 27 (Ker, BiblE neure; He, TB, LE, EvS, Dv, Leon ene, Ol, Or nere ). Konfesetan natxako [...] pekatu asko egin dodala [...] berbeagaz eta obreagaz, neure erruagaiti, neure erruagaiti, neure errua andiagaiti. Bet 12 (VJ 15 neure erruegaiti, El 18 neure kulpas, Oe 15 neure erruz ). Neure etseko kea laguneneko sua baño obe da. RS 473. Eskerrak bedere emanen derauzkitzut neure ahal guztiaz. Mat 241. Eta eman baizinduen zeure bizia ene amoreagatik, neure biotzas eta entraña guzias oneritzitzen zaitut. Ber Trat 88v. Sententzia larri hunek heriotzeak baiño, / neure baitan izitzen nau haiñitzez gehiago. EZ Man I 47. Neure baithan bizitzea baino zure baithan bizitzea hobeago dudala. Harb 144. Gastelako Almiranten miserikordia / bear izan dozu, neure egia, / zegaiti dalako kristiau andia. EgiaK 87. Etzait egundaiño neure adiskidearen abisuaren kontra egin dudan gauzarik ongi gerthatu. Ax 318 (V 211). Nik egin dut neure aldetik egiteko zen guztia. Ib. 561 (V 359). Iaungoiko semea, nik ofrezietan deutsudaz neure berbaak. Cap 123. Iesus neure Iauna izan dila nigaz. Ib. 126. Lehen neur'egitekoen hatse bakoitza baitzautan sortatse. O Po 49. Neure behiti esne, guri eta gazna athera nezan eta neure xahala gal nezan. O Pr 701. Ez, enaiz geiago neure, dela bizi naizen, dela hil nadin, ene Salbatzaillearena naiz. SP Phil 538 (He 546 neurea ). Adoratzen zitut neure bihotz oroz. Tt Arima XI (v. tbn. Onsa 78). Promes darotzut eztudala / zure kontra deus erranen, / ez egiñen eta neurerik / sekulan ez sofrituren. Gç 188. Gauza au ne[u]re iritxian / fundaeta da inbidian. BBizk 6. Neure Jesu-Kristo, [...] neure kriadorea eta redenptorea, damu det guztiz [...]. OA 145. Zerren amatzen zaitudan [...] neure bizi guztia [...] baño ere geiago. Ib. 145. Neure buruari ungi behatzen badiot, ezagutuko dut egundaiño nihork estarotala bidegaberik egiñ. Ch III 41, 2 (SP neure; Mst, Ip ene, Leon nere ). Ene osasunaren firmeza gutiarekin diskulpatu dut neure buruau orai artio. SermAN 1r (Ib. 1r: argi dezala ene entendamentuau Espiritu Sanduak ). Argatik otoitz egiten diot [...] sandu guziei eta neure Aita konfesore orri otoitz egin dezaten enegatik. El 18s. Neure bildurraz / egizu farre / gaizki mintzatzen ba dut / lotzarik bage. Gamiz 203. Andrea, elzenas zeure piedade andira ezauturik neure bizitza deungea, esketan euki daizula gaurgaiñik neure kontua. Urqz 28. Ofrezietan deutzudaz Jauna neure bizitzea, obrak da trabajuak. Arz 63 (cf. 62 Jauna enea da errua ). Oxala eros-ahal baneza zure bizia neurearen gostuz! Lg I 317. Jauna, maite zitüt neure bihotz güziaz, neure arima güziaz. CatLan 161. Neure biyotzeko pedazubak. Zuzaeta 105.
    ( s. XIX) Gaitzgáu eztáiela izán gaitzés, bai onés, Jangoikoaren gloriatáko ta neure salbazioráko. LE Ong 74v (cf. tbn. 74v: penadút nere kúlpes, pero 37v: ni orréna; ori nerea; biók elkarrénak betíkoz amen, y 27v: ala ére dut esperánza éne Jangoikoan ). Neure umiak ez ditut maitiago nik, neure aita ta errija baño. Mg PAb 207. O ontasun neurri bagea! O neure Aita biotzekoa! Añ EL1 96. Billatuten dodana da, neure ta beste arimeen salbazinoia. JJMg BasEsc 218. Neure adiskide betikua ta primia zarialako. fB Ic I 62. Neure adiskide andi baten kontrakua zan eskatuten euzten juramentuba. Astar II 57. Eguzkijaren berotasunak neure ustez. Ur Dial (It nere, Dv, Ip ene ). Jendek errana gatik guretako elhe, / maitia, trufa nainte zu bazintut neure. ChantP 222. Erakutsirik neure abilidadea, danak deitu dagiden Blas pintatzallea. AB AmaE 214. Bakotxak bere berri daki, nik neure. HU Zez 138. Nor dok maite, neure neure orrek? A BeinB 42. Batu gaitezan beti betiko, Elisa neure kutuna. Azc PB 124. Gau atan orratiño asko egiñ neikean neure alde, neure gaiñ egon banintz. Ag AL 39 (v. tbn. G 50). Zeu ez bazara kapaz / eroaixu anajea / anajea ez bada kapaz / bai neue semia. Balad 103.
    ( s. XX) Beiñere etzenduen pretenditu zuk alaba neuria. PE ( in Tx B III 26 ). Lanbide ori pozik artuko neuke neure gañ. Ag Kr 155. Neure Jaungoiko laztan Aita ta Seme ta Espiritu-Santua. Kk Ab I 101. Jesukristo neure Jauna, Jaungoiko ta gizon egiazkoa. KIkV 96. Aita neurea, zathozkit lagun! sobera dut jasaiteko. Ox 78. Herria uztearekin / deuseren ez nintzen lotsa, / urrearentzat bainuen / orduko neure ametsa. Etcham 47. Begiratu zenbat jaun eta andiki yagotazan inguruban, neure adi ta neuri omen egin gura. Otx 14. Neure alaba, ez negarrik ondo saldu zaugu dirutan. Laux AB 87. Ni, nerez ari naiz, neure buruaz diarduzute. Ldi IL 134. Ez da errotan arririk / neure agiña langorik. Or Eus 111. Ez othe nuen Platonez beraz neure aburu edo iritzia agertzen ahal. Lf ( in Zait Plat XIII ). Othoitz egin ostean, gaur izengo zala neure bizitzeko egunik onena! erraiten zuan Patxik. Osk Kurl 60. Eneban jakin zer falta neban galdu arte neure aita. BEnb NereA 99. Neure neskiari kartia egingo al diok? Salav 72. Elezar au, gaztea nintzala neure aita zanari entzunikoa da. Alzola Atalak 147. Lengo egun baten neure artian / ori pentsatzen nenguan. Uzt Sas 137. Ondo sarturik dago / neure biotzean. FEtxeb 188. Lagun batek neure eskuaren gañian berea ipiñi. Gerrika 21. Neure ama zena baitut aipatu gorago. Larre ArtzainE 89. Bekatu larri gehiegi baldin baditut ere neure gain. MIH 193. Atera nituen jendartera neure ahaleginen fruituak. MEIG VI 138. Ez da nik neure baitarik atera dudan burutapen eroa. Ib. 173. Neure buruarekin ongi konpontzen naiz. MEIG IX 96. Egin dut, beraz, inkestatxo bat neure aldetik eta hona zer aurkitu dudan. Ib. 63.
    v. tbn. (Sólo para textos no vizcaínos): Volt 275. Hm 65. Arg DevB 195. Gç 24. ES 147. He Gal 1, 15. Brtc 31. FrantzesB I 16. CatLuz 37. Bordel 69. Laph 78. EusJok II 67. Zby RIEV 1909, 109. Arb Igand 9. LuzKant 46. Alz Bern 77. Barb Sup 13. JE Ber 62. Yanzi 239. Zait Sof 66. Mde Pr 143. Txill Let 131. NEtx Nola 85. JEtchep 76. Arti MaldanB 217. Ibiñ Virgil 25. Mattin 53. Xa Odol 317. Azurm HitzB 58. MMant 148. Zendoia 7.
    azpiadiera-1.1
    (Con reduplicación intensiva). " Neure neuria da zuk ikusi dozun etxia " Etxba Eib.
    Ez naiz hemen inoren iritzien alde ez kontra ari, baditut gai honetan neure-neureak, baina orain ez dute ardura. MEIG VII 90.
    azpiadiera-1.2
    (Det.). Lo mío, lo que me interesa.
    Alperrik esango deustazuz esanalak, gaur neureagaz urten bear dot. Ag Kr 178. Baña neurera jo neutsan lenengotik. Gerrika 208. Galdaketaz-galdaketa nerabiltenean, eta are gehaigo gelazuloan ahazturik bezala nengoen bitarte luzeetan, neureari eusten nion, ernai eta gogor. MEIG IX 92.
    azpiadiera-1.2.1
    Lo mío, lo que me corresponde.
    Ni beti neurean nintzala, behar ginuela zerbait bide hartu kasetaren diruzaingoan. Larre ArtzainE 184.
    azpiadiera-1.3
    (Det., en casos locales de decl. sing.). A (en, de, etc.) mi casa.
    Zoaz Masima etxera ta neuk eroangot laster neurera. Echta Jos 294. Iarduna bukaturik eta egitekoa, ua berera ta ni neurera giñan. Or Aitork 199.
    azpiadiera-1.4
    (En casos de declinación derivados de neure ). " Neuretzat, pour moi, enetzat " SP. "Conmigo, [...] neurekin " Lar. "De mío, de mí, (c.) neurez, nerez, neuretik " Añ.
    Neuretako eztazagut zu nolako amarik. E 113. Arzen dedala neuretzat eta neure emaztetzat. PromTo 151. Ioan naizatenean eta lekhu zuei aphaindu draukezuedanean, berriz ethorriren naiz eta harturen zaituztet neuregana. Lç Io 14, 3 (LE neuregana; He, EvS, Leon eneganat, Dv enegana, Ol neregana ). Garaita ukhanen duena iar eraziren diat neurekin, neure tronoan. Lç Apoc 3, 21 (Ur (V), Ker neugaz, BiblE neurekin; He enekien, TB, Dv enekin, Ip eneki, Ur (G), Ol nerekin ). Neuregaz neben libertadea / eroan zidan berekin. Lazarraga A14, 1181r. Eztut gehiago neuretzat bizi nahi. Mat 244. Moment bateko nau penak neure ganik irautzten. EZ Man I 100. Laudorio ehunetan dizudan gehiago, / zeren gidatu naukezun egoitza neureraño. EZ Man II 120. Prestatzen naiz, Iongoikoa, entzun behar mezara, / ethorririk parropia neureko Elizara. Ib. 52. Nik neuretzat nahi nukeien bezanbat ontasun demola Iainkoak. Ax 324 (V 215). Libra nazazu neure ganik eta tira nazazu zeure gana. Harb 383. Gura izaitea neure proximo eta lagunendako neuretako gura dodana. Cap 54. Orai finean bihurtzen naizela neure gana. SP Phil 74 (He 76 neure baitarat ). --Zer da akto esperantzakoa? --Da artutzea neuregan edo neurekiko esperantza firmea Jaungoikoak [...] salbatuko nabela. OA 52. Neure ganat uzten nauzunean ez naiz flakeziarik baizen. Ch III 8, 1 (SP neroni, Mst, Ip nihauri, Leon nihau nihauri ). Geldi zaite neurekin, zorte bera izanen dugu batak nola bertzeak. Lg I 284. Aztertuten ditudanian neuregan zuben [soldaduben] lengo egitada sinisgatx ta miragarrijak. Mg PAb 206s ( VersBasc 10 nere artean ). Neuregango dator au, sutegiko ikatz ondo erriaz gar baga irakiten dabelako emengo lapikuak geldi geldi gañezik egin baga. Ib. 131. Obe dot emaztetzat jaunatxo Erlea, / pobre on bat dalako neuretzat artzea. AB AmaE 281. Gizon bat neuretzako artuko dodana. Azc PB 233. Txantonenetik pattarra baneroian, ondo neroian, neuretik, ez zuk lez iñoren lepotik... Ag Kr 69. Urtzi besarkatuko neuregan nai-bidez. Laux BBa 128. Ez dinat nahi hil hadin, neurekin gorde nahi haut. Mde HaurB 102. Neuregana itzultzeko gaztigua aietan artuz. Or Aitork 169. Areik azaldu deusten neureganako neure atsegin gozoa. Gand Elorri 114. Lur barriko bidean, / neureganuntz jarrita / ikusi ei nabe. Ib. 114. Joan nintzan aurrerago / ihesi guztiengandik, / neuregandik, / neure gabe, gabeago / beti norako gaberik. Azurm HitzB 53. Beti joan naiz neuretik, ez nadukan atsedenik. Ib. 52. Neuregandik bost metrora egoan gizon bat jagiten zan zerbait erantzuteko. Gerrika 198. Neure anaia [...] izan nuen urte batez Uztaritzeko ikastegian neurekin. Larre ArtzainE 127. Harritzekorik asko ez badut aurkitzen neuregan, neure herrian aurki dezaket. MIH 68.
    v. tbn. Neurekin: Arg DevB 204. Tt Arima 121. Balad 135. Enb 57. Laux BBa 94. Txill Let 53. Neuretzat: Acto 442. Añ EL1 70. fB Ic II 191. Laph 143. Apaol 113. Echta Jos 352. JanEd II 119. Erkiag Arran 99. Neuretzako: Otx 76.
    azpisarrera-1
    NEUREAGOAN.
    (Estar, etc.) más a mis anchas.
    Neureagoan nintzan baí herri bateko elízkizunetan, eta bezpera ondoetako harreman eta ateraldietan. Larre ArtzainE 237.
    azpisarrera-2
    NEURE ARTEKO.
    "(V), resentimiento; litm., lo de mi interior" A (s.v. neu ).

    neure

    neure
    << neska 0 / 0 neurtu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper