OEH - Bilaketa

12 emaitza ostikopetu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 zapatu.
sense-1
1. G-nav, AN, L, B, BN, S; SP, Ht VocGr 408, Lar Sup , Aq 325 (AN), H; -ph- Urt IV 80, Gèze, Dv A, H), sapatu (SP). Ref.: A; Bon-Ond 158; Lrq; Iz Als ; Izeta BHizt2 .
Aplastar, pisar, presionar; oprimir; machacar. "Presser, enfoncer, entasser" SP. "Presser, fouler. Udare sapatuak, poires mâchées" Ib. "Presser entre les mains" Ht VocGr 408. "Pisar" Lar Sup e Iz Als. "Broyer, fouler" Gèze. "Belharra zaphatzea, presser le foin. [...] Populua zaphatzen du, il foule le peuple" Dv. "Sakha batean ilearen zaphatzea, presser de la laine en un sac" H. "Belhar-alde bat txikiko du zare orrek, zapatzen bada ongi (B)" A. v. zapaldu, zanpatu.
Tr. Propio de la tradición septentrional. Al Sur se documenta en Cardaberaz, Uriarte, Olabide, F. Irigaray, Iraizoz y Orixe.
Karga garaiak presuna / nola baitu zapatzen. EZ Eliç 324. Karga pisu bat bezala zapatzera gainera zaizkit. Harb 327. Ene bekhatuek [...] karga sortha pisu batek bezala, aurizki eta zapatu naute naizen guztia. Ax 499 (V 322). Hala dabillanak egiten duen irabazi guztia da lurraren aurizkitzea, zapatzea eta gogortzea. Ib. 97 (V 66). Bekhatuen kargaz pisuz sapatua. SP Imit III 23, 5 (Ch zapatua). Oinetan zapatu itut zure ongi-eginak. SP Phil 41 (He 41 ostikatu). Huna nola nintzen zure azpian zapatua. Gç 48. Ez dire aberatsak bere puxantzaz zuek zapatzen zaituztenak? He Iac 2, 6 (Ol zapatu, Dv zaphatu;tiranizatu, TB mendestu, Ker estutu, IBk, IBe zapaldu). Zure gañean lenagokoen ezurrak, ta lur ustelak botako dituzte; nola nai kalkatu ta zapatuko zaituzte. Cb Eg II 102. Ez duzue ikusten [...] zein fite aur ttipiek artzen dioten bularra beren unideeri, nola lotzen zaizkon eta nola zapatzen duten? FamInst 842. Sarizko neurri handi bat, ongi bethea, ongi zaphatua, eta gaindi eginen zuena emanen zitzaiela. Dh 181. Zenbeit aldiz zapha zazu medaila hura zure bihotzari kontra. MarIl 83. Sudur zapatiak / kanbirazi zeitzon hitzak. Arch Fab 221. Beharra badakite oinekin zapatzen. Hb Esk 134. Zaphatzen dira intzaur isterrak zapharri batetan. Ip Dial 103 (It zeatzen, Ur ziatuten, Dv xehatzen). [Gatza] ez-ta haboro deüsentako hun, [...] igarailen huñ-petan zapatzeko baizik. Ip Mt 5, 13 (Lç ohondikatu, He, TB, SalabBN, Echn ostikatu, Ur, IBk, IBe zapaldu, Dv oinkatu, Ur (V) ostikopetu, Samper zapakatu, Hual zankopean erabili, Ol iztikatu, Or aztakatu). Erdi idorrak direnean, meta ttipitan ezartzen dira, zaphatu gabe. Dv Lab 96. Zitron bat zaphatzen duzularik amanden gainean. ECocin 38. Zure sukria idortzen bada baso urian eta hausten bada zure erhietan zaphatzian. Ib. 48. Zeñak oñazpian zapatu eta desegin zuen [...] sugearen beraren buru pozoitsua. Ur BulaG 553. Paganuen bethiko egarria izan da khiristien zapatzia. SGrat 16. Bokzer, Xinako nahastari orhoiztekoak ez ziren Xutxuene huntan aski zaphatu. Prop 1906, 73. Ez dakizu ere zangopean zer zaphatzen duzun, ez zer zapha dezakezun. Prop 1909, 68. Sabela zapatuz eta begiak zerurat. JE Bur 142. Kanabera hura bi gizonek zeiharka zapatuz. Ib. 9. Zamarrak zekartzan utsuneak zapatu-ta, burniari loturikako ikatz edo egur abarrak kentzen ziozkaten. Lh Yol 13. Zintzur ondoak erhiekin zapha. Barb Sup 34. Iltze oriek ongi zapa itzazu. Or Mi 75. Larrua zapatzean kri-kri egiten du. FIr 192. Gizalde asko biltzen baitzitzaizkion ingurura, elkar zapatzeko ainbat. Ir YKBiz 276. Aizekeriak zapatzen au. "Premit". Or Aitork 199. Ixtan bat dizka izenari beha egonik, hiru diru pieza sartu zituen beltzak eta hiru botoin zapatu. JEtchep 86. Zaphatzez bortxaz beren sinhestian, / higanot jar dadin Eüskal Herrian. Casve SGrazi 80. Iratzea
bi aldiz gain-azpi itzul eta ondarrean zangoz zapa. Larre ArtzainE 60.
"Bethi karrika eta bide zaphatzen dabila, il est toujours à battre les pavès et les chemins" Dv (con el sentido de 'vagabundear').
(-ph- Gèze, Dv (S)). "Meurtrir" Gèze.
Neguan, elhurte batez, / laztanak eskuta batez / sudurra zapaturik. O Po 40.
(-ph- Dv, H). Reprimir. "Gaitzirizko guziak zaphatu behar dire, il faut comprimer tous les sentiments de colère" Dv. "Lan handia da haserre betbetekoaren zaphatzea, c'est un grand travail que de réprimer une colère subite" H.
Zenbatenez bada naturaleza zapatzenago baita eta hezten. SP Imit III 54, 8 (Ch zapatu; Mst ürüxki, Ol ertsi, Pi sakatu, Leon herstu). Zapatu behar direla barneko mobimendu guziak ezagutzen dugun ordutik gaixkirat dakharketela. Lg I 288. Pasionen zapatzea. Mih 27. Naturalezako jauziak eta sumindurak arthoski gudukatzea ta zaphatzea. Dh 69. Begiak eta bihotza berheala altxatzen ditu zerurat, eta zaphatzen du, garrhaitzen eta ithotzen odolaren mintzoa. Laph 114. Ürgüllü horren korrijitü eta zapatü nahiz. Ip Hil 114. Oi emazte dohakabea, atxik ezazu, zapha, bortxa zure bihotza eta bereziki zure mihia. Arb Igand 132. Hura utziz, askotan bere gogoa zapatzen zuelarik, nahi zituen kixkilkerien egitera. HU Aurp 128. Zapatuz ohiko hatz beretan egon nahi zutenen oldarra. JE Bur 45. Ez ote naute naizen bezalakoa egin, gaztetan ene nortasuna sobera zapatuz? Larz GH 1963, 324. Bere jaidura guziak bethikotz zapaturik eta xehakaturik. "Contrarié". Ardoy SFran 25. Arimak ere, bizitzekotz, bere jaidura tzarrak behar ditu zapatu edo azpitik eduki. Lf ELit 117.
v. tbn. Brtc 4. CatJauf 88.
Pisar, poner los pies.
Geroztik hiri hura ur onek freskatzen; / haren zubia yendek urguiluz zapatzen. Hb Esk 70. Salbatzaileak zaphatu lurra zaphatzean, gure Erospeneko lekhuak ikhustean. Laph 61.
"(Sc), abollar" A.
sense-2
2. (L?, BN? ap. A; -ph- VocBN Dv, H). "Se calmer" VocBN. .
azpisarrera-1
EZIN ZAPATUZKO. "Ezin-zaphatuzko, incompressible" Dv.
azpisarrera-2
ZAPA ETA ZAPA. Presionando continuamente.
Bere eskuetan zadukalarik nerea, hari zitzaidan erhier zapha eta zapha, ea samur ala zail ziteken ikusteko bezala. Prop 1894, 250.
zapatu
<< zangopilatu 0 / 0 zuzenki >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper