OEH - Bilaketa
59 emaitza ostegun bilaketarentzat
Sarrera buruan (10)
Sarrera osoan (49)
- afaldu
- afalondo
- aizaro
- amandre
- apezpiku
- arrats
- astakirten
- aste
- asteazken
- astelehen
- aurre
- azken
- bakazio
- bazko
- bezpera
- biba
- bretoi
- eguen
- estreinatu
- froga
- garapaio
- 1 gau
- gizen
- goizero
- gorde
- hamabost
- ibildeun
- inaute
- izartegi
- jai
- koipetsu
- konsagratu
- meztidura
- 1 non
- ortzadar
- ortzegun
- ortzirale
- ostadar
- osteun
- ostiral
- oztegun
- oztsegun
- oztzegun
- piper
- 1 santu
- 1 sasi
- sasikoipatsu
- sustrai
- urtero
goiburua
urtero.
tradizioa
Tr. Propio de la tradición meridional, al Norte sólo lo hallamos en Axular (en el que se documenta por primera vez) y en algún autor moderno como Etchebarne. Aunque urteoro es la única var. que encontramos hasta principios del s. XIX, urtero va creciendo a partir de mediados de dicho siglo y es en el XX más frecuente que la anterior. Hay además urteero en Oteiza, Brunet, J. I. Arana y Urruzuno, y urtearo en sendos ejs. de Echeita y Orixe, tal vez erratas.
sense-1
(V-gip; Añ),
urteoro
(Lar, H (+ -th-), A Morf 356),
urteero
,
urtaro
(V),
urtearo
,
urtoro
(-th- H). Ref.: A Morf 356; Iz ArOñ ; Etxba Eib .
Anualmente, cada año, todos los años. "Anualmente", "añalmente" Añ. "Urthoro, tous les ans" H (s.v. urthe). "Urtero eitten dau agertua gurasuetara, naiz itxasuen bestakaldera bizi" Etxba Eib.
Urtheoro igortzen zituen untziak, iendez betherik, gerla hartara. Ax 31 (V 18). Egizu zuk hau urte oro, ill oro, haste oro, egun oro ta hordu oro. Mb IArg I 106. Orái nai núke errán asteóro, ilóro, ta urteóro in bear lukéna nekazáriak. LE Prog 104. Beti oroi zitezen, egin behar zuen urte-oro [...] Bildots-afari bat. Ub 22s. Zuen mantenurako eta janzirako bear dituzuen gauza guziak urteoro berritzen [ditu]. Gco I 429. Olio au urte oro ostegun Santuz bedeikatzen due. AA I 536. Nok eragiten deutsaz jiraak udiari, ta negubari urte oro? fB Ic I 64. Aitormen urtero berrituba. Echag 107. Bere aitak juaten ziran urteero Jerusalena Paskuako egun aundian. Oteiza Lc 2, 41 (Brunet urteero, IBk, IBe, BiblE urtero). Bost eun laurogei ta lau antxume dirala, dio, urteoro jaiotzen diradenak Probinzia guztian. Izt C 174. Urte oro ateratzen dan burniaren pisu guztia. Ib. 131. Urteoro Pazkoaz Silora joan oi zan. Lard 148. Neguaren ondoren udaberria etorriko da, eta onela urte oro izaten da. Arr GB 62. Lur-Santuetara urteero bidejarraileakin joan oi zan ontzia. Aran SIgn 37. Ordutanik, urtero egiten dira pestak eginkizun onen oroimengarri. Zab Gabon 97. Izaten banaiz ere / zenbait aldiz bero, / pronostikua artzen / det nik urteero. Urruz Urz 31.
(s. XX) Etxaguntzearen urteko saria izango da bosmilla ogerleko, ta biralduko deustazuz urtearo [sic] Abadiñora. Echta Jos 326. Geruau ta txarrago / guaz urteoro: / sakela utsik eta / burua lar bero. Enb 166. Ateratzen baitu Mendiolak urtero euskel-egutegi bat. Ldi IL 41. Baserritar-maizter bakotxak urteoro estaduari onenbeste edo ainbeste anega emon bearko leuskioz. Eguzk GizAuz 123. Eskolan aurrenekoeri urtero soiñeko osoa ematen zigutenan. Or QA 41 (v. tbn. Tormes 93). Urtero bezela erregalu bat egin nai nikenan. Etxde AlosT 34. Gaurko egunez oso goibeltzen zaigu urtero. NEtx Antz 89. Arkalen artean egiten eudien urtero landara-sartzea. Akes Ipiñ 25. Arratsaldeak egunero ta / udagoenak urtero, / ipinten dabe nire arima, / batera, gazi ta gozo. Gand Elorri 200. Urtero, iruzpalau aldiz soroa aitzurtu bearra. Ibiñ Virgil 90. Aiuntamentuak urteoro bilatzen du maiordomo bat eta kanbiatzen da Santa Luzia egunian. ZMoso 55. Urtero txerria ere iltzen zuten. MMant 21. Urte oro jiten ziren beren bakantzen pasatzera ene ganat. Etchebarne 37. Senarra trukatuko zenduke / lenik ez bada urtero. Ayesta 123. Eliz-urtearen barruan, Kristo urtero jaiotzen da, urtero gurutziltzatzen dute, urtero piztutzen da. MEIG I 78s. Aurten egingo da, aurrerantzean urtero egitekotan, Nafarroako lehenbiziko bertsolari sariketa. Ib. 117. En DFrec hay 64 ejs. de urtero.
v. tbn. Bil 127. Bv AsL 79. AB AmaE 420. Sor Bar 27. Ag Kr 47. Goñi 116. Iraola 138. Ag G 211. Inza Azalp 32. Muj PAm 63. Alz Ram 122. Enb 100. Anab Usauri 23. Ir YKBiz 343. Eguzk GizAuz 147. EA OlBe 15. SMitx Aranz 194. Munita 94. Baxurko Jesus 75. Erkiag Arran 40. Mde Egan 1960 (3-6), 237. SM Zirik 20. Zait Plat 104. Basarri 187. Osk Kurl 50 (urthero). Etxba Ibilt 468. Uzt Sas 302. Azurm HitzB 51. Etxabu Kontu 220. Ataño TxanKan 137.
Urteoro: GavS 34. Aran SIgn 84. Bv AsL 126. Ag Serm 167. Mdg 136. FIr 163. TAg Uzt 11. Ol y Ker Lc 2, 41. Ibiñ EG 1950 (11-12 ), 8. Or QA 158. Erkiag Arran 34.
Urteero: EAEg 14-2-1937, 1066.
(Con reduplicación intensiva).
Urteoro-urteoro olerki sail bat biali digu Zeruko Argia-rako. Inza in Jaukol Biozk XV. Ara! Lierniko Ama Birjiña. Lenago urtero-urtero ikustaldi bat egitera joaten nintzan. Lab EEguna 73. Urtero-urtero, zuk ezer berriro eman gabe, saria berriztuko dala. Ldi IL 105. Beor orrek urtero-urtero emoten eutsazan umeak. Bilbao IpuiB 115.
v. tbn. Anab Usauri 31. Etxde JJ 94. Alzola Atalak 55. Ataño TxanKan 26.
Anualmente, cada año, todos los años. "Anualmente", "añalmente" Añ. "Urthoro, tous les ans" H (s.v. urthe). "Urtero eitten dau agertua gurasuetara, naiz itxasuen bestakaldera bizi" Etxba Eib.
Urtheoro igortzen zituen untziak, iendez betherik, gerla hartara. Ax 31 (V 18). Egizu zuk hau urte oro, ill oro, haste oro, egun oro ta hordu oro. Mb IArg I 106. Orái nai núke errán asteóro, ilóro, ta urteóro in bear lukéna nekazáriak. LE Prog 104. Beti oroi zitezen, egin behar zuen urte-oro [...] Bildots-afari bat. Ub 22s. Zuen mantenurako eta janzirako bear dituzuen gauza guziak urteoro berritzen [ditu]. Gco I 429. Olio au urte oro ostegun Santuz bedeikatzen due. AA I 536. Nok eragiten deutsaz jiraak udiari, ta negubari urte oro? fB Ic I 64. Aitormen urtero berrituba. Echag 107. Bere aitak juaten ziran urteero Jerusalena Paskuako egun aundian. Oteiza Lc 2, 41 (Brunet urteero, IBk, IBe, BiblE urtero). Bost eun laurogei ta lau antxume dirala, dio, urteoro jaiotzen diradenak Probinzia guztian. Izt C 174. Urte oro ateratzen dan burniaren pisu guztia. Ib. 131. Urteoro Pazkoaz Silora joan oi zan. Lard 148. Neguaren ondoren udaberria etorriko da, eta onela urte oro izaten da. Arr GB 62. Lur-Santuetara urteero bidejarraileakin joan oi zan ontzia. Aran SIgn 37. Ordutanik, urtero egiten dira pestak eginkizun onen oroimengarri. Zab Gabon 97. Izaten banaiz ere / zenbait aldiz bero, / pronostikua artzen / det nik urteero. Urruz Urz 31.
(s. XX) Etxaguntzearen urteko saria izango da bosmilla ogerleko, ta biralduko deustazuz urtearo [sic] Abadiñora. Echta Jos 326. Geruau ta txarrago / guaz urteoro: / sakela utsik eta / burua lar bero. Enb 166. Ateratzen baitu Mendiolak urtero euskel-egutegi bat. Ldi IL 41. Baserritar-maizter bakotxak urteoro estaduari onenbeste edo ainbeste anega emon bearko leuskioz. Eguzk GizAuz 123. Eskolan aurrenekoeri urtero soiñeko osoa ematen zigutenan. Or QA 41 (v. tbn. Tormes 93). Urtero bezela erregalu bat egin nai nikenan. Etxde AlosT 34. Gaurko egunez oso goibeltzen zaigu urtero. NEtx Antz 89. Arkalen artean egiten eudien urtero landara-sartzea. Akes Ipiñ 25. Arratsaldeak egunero ta / udagoenak urtero, / ipinten dabe nire arima, / batera, gazi ta gozo. Gand Elorri 200. Urtero, iruzpalau aldiz soroa aitzurtu bearra. Ibiñ Virgil 90. Aiuntamentuak urteoro bilatzen du maiordomo bat eta kanbiatzen da Santa Luzia egunian. ZMoso 55. Urtero txerria ere iltzen zuten. MMant 21. Urte oro jiten ziren beren bakantzen pasatzera ene ganat. Etchebarne 37. Senarra trukatuko zenduke / lenik ez bada urtero. Ayesta 123. Eliz-urtearen barruan, Kristo urtero jaiotzen da, urtero gurutziltzatzen dute, urtero piztutzen da. MEIG I 78s. Aurten egingo da, aurrerantzean urtero egitekotan, Nafarroako lehenbiziko bertsolari sariketa. Ib. 117. En DFrec hay 64 ejs. de urtero.
v. tbn. Bil 127. Bv AsL 79. AB AmaE 420. Sor Bar 27. Ag Kr 47. Goñi 116. Iraola 138. Ag G 211. Inza Azalp 32. Muj PAm 63. Alz Ram 122. Enb 100. Anab Usauri 23. Ir YKBiz 343. Eguzk GizAuz 147. EA OlBe 15. SMitx Aranz 194. Munita 94. Baxurko Jesus 75. Erkiag Arran 40. Mde Egan 1960 (3-6), 237. SM Zirik 20. Zait Plat 104. Basarri 187. Osk Kurl 50 (urthero). Etxba Ibilt 468. Uzt Sas 302. Azurm HitzB 51. Etxabu Kontu 220. Ataño TxanKan 137.
Urteoro: GavS 34. Aran SIgn 84. Bv AsL 126. Ag Serm 167. Mdg 136. FIr 163. TAg Uzt 11. Ol y Ker Lc 2, 41. Ibiñ EG 1950 (11-12 ), 8. Or QA 158. Erkiag Arran 34.
Urteero: EAEg 14-2-1937, 1066.
(Con reduplicación intensiva).
Urteoro-urteoro olerki sail bat biali digu Zeruko Argia-rako. Inza in Jaukol Biozk XV. Ara! Lierniko Ama Birjiña. Lenago urtero-urtero ikustaldi bat egitera joaten nintzan. Lab EEguna 73. Urtero-urtero, zuk ezer berriro eman gabe, saria berriztuko dala. Ldi IL 105. Beor orrek urtero-urtero emoten eutsazan umeak. Bilbao IpuiB 115.
v. tbn. Anab Usauri 31. Etxde JJ 94. Alzola Atalak 55. Ataño TxanKan 26.
azpisarrera-1
URTEROKO
(Añ; urteoroko Lar; urthoroko H).
a)
(Adnom. o adj.). "Añal, urteorekoa [sic]" Lar. "Annual, annuo" Ib. "Cadañero" Ib. "Annual" Añ.
Urte oroko bere fest andia. Mb IArg I 118. Jangoikoari egiten zaion urteoroko Konfesio jeneral onek. Mg CC 167. Zer litzateke zugaz, [...] lau milla duket urterokoen jabe baziña? Añ MisE 65. Gure eskarioa / da urterokoa, / agirandotxo zerbait / borondatezkoa. Echag 243. Urteoroko oroitza osasungarria. Ag Serm 573. Lenengo ta urteoroko gure Jaunartzea ez egitea. JBDei 1920, 302. Gertaera orren oroitzapenetan egiten zuten Yuduak urteroko yai ori. Ir YKBiz 343n. Urteroko saria, bilduaren eunetiko laua bedi. Ldi IL 97. Urteroko irabaziak oso-osorik emango dizkitzut. ABar Goi 36. Urteroko etorria edo errentea. Eguzk GizAuz 24. Donostin, bêla, urteoroko / arraun-burrukak baitira. Or Eus 381. Urtearoko [¿por urteoroko?] mâts-aldiz poza / barra du auzo guzian. "Todos los años en la época de la uva". Ib. 236. Urteeroko kontu-garbiketa. EAEg 1-6-1937, 1736. Oñatiarren urteroko oitura bat. SMitx Aranz 99. Urteroko Garizuman au dut nere xokoa. Or Poem 547. Urteroko arpegi illunez Gabonak mintzeko. NEtx Antz 79. Bere gurasoen etxean urteroko amabostaldia egiten. Etxde JJ 29. Urteroko ta lorazko itxaropen betiko bat bizi dau elorri zaarrak. Azurm in Gand Elorri 27. Urrezko eguzkiaren urteroko bira. Ibiñ Virgil 74. Aurten, konbentuari urteroko laguntasuna ukatzeko. Etxba Ibilt 469. Ni ere an nintzan ura entzuten / ia urteroko eran. Insausti 122. Euskaltzaindiari, urteroko emaitzaz gainera, Azkueren hiztegia eraberritzeko eman zaio [laguntza]. MEIG I 117. Urteoroko zuritualdia bear izaten zun etxeak. Hil arteraino urteoroko irakastaldiak han egin zituen. MEIG VIII 86. En DFrec hay 14 ejs.
v. tbn. ForuAB 129. ForuAG 321. Erkiag Arran 179. Basarri 63. Urteoroko: TAg Uzt 43.Uzt Sas 45. Ba-zoaz ta ba-zatoz, / urteroko urtez, / elorri zaar ori, / ikuspen bat legez. Gand Elorri 36.
b)
(Añ; urteoroko Lar). (Sust.). "Anniversario, urteurrena, urteorokoa" Lar.
c)
(Adv.). Por año.
"Euzkerea"k dionez, euskel-egunkariak urte-mordoska aundi-samarrean urteroko berrogei bat milla laurleko galdu bear lituzke. Ldi IL 78. Seigarrenetik asita, urteroko bi. Ib. 119.
Urte oroko bere fest andia. Mb IArg I 118. Jangoikoari egiten zaion urteoroko Konfesio jeneral onek. Mg CC 167. Zer litzateke zugaz, [...] lau milla duket urterokoen jabe baziña? Añ MisE 65. Gure eskarioa / da urterokoa, / agirandotxo zerbait / borondatezkoa. Echag 243. Urteoroko oroitza osasungarria. Ag Serm 573. Lenengo ta urteoroko gure Jaunartzea ez egitea. JBDei 1920, 302. Gertaera orren oroitzapenetan egiten zuten Yuduak urteroko yai ori. Ir YKBiz 343n. Urteroko saria, bilduaren eunetiko laua bedi. Ldi IL 97. Urteroko irabaziak oso-osorik emango dizkitzut. ABar Goi 36. Urteroko etorria edo errentea. Eguzk GizAuz 24. Donostin, bêla, urteoroko / arraun-burrukak baitira. Or Eus 381. Urtearoko [¿por urteoroko?] mâts-aldiz poza / barra du auzo guzian. "Todos los años en la época de la uva". Ib. 236. Urteeroko kontu-garbiketa. EAEg 1-6-1937, 1736. Oñatiarren urteroko oitura bat. SMitx Aranz 99. Urteroko Garizuman au dut nere xokoa. Or Poem 547. Urteroko arpegi illunez Gabonak mintzeko. NEtx Antz 79. Bere gurasoen etxean urteroko amabostaldia egiten. Etxde JJ 29. Urteroko ta lorazko itxaropen betiko bat bizi dau elorri zaarrak. Azurm in Gand Elorri 27. Urrezko eguzkiaren urteroko bira. Ibiñ Virgil 74. Aurten, konbentuari urteroko laguntasuna ukatzeko. Etxba Ibilt 469. Ni ere an nintzan ura entzuten / ia urteroko eran. Insausti 122. Euskaltzaindiari, urteroko emaitzaz gainera, Azkueren hiztegia eraberritzeko eman zaio [laguntza]. MEIG I 117. Urteoroko zuritualdia bear izaten zun etxeak. Hil arteraino urteoroko irakastaldiak han egin zituen. MEIG VIII 86. En DFrec hay 14 ejs.
v. tbn. ForuAB 129. ForuAG 321. Erkiag Arran 179. Basarri 63. Urteoroko: TAg Uzt 43.Uzt Sas 45. Ba-zoaz ta ba-zatoz, / urteroko urtez, / elorri zaar ori, / ikuspen bat legez. Gand Elorri 36.
"Euzkerea"k dionez, euskel-egunkariak urte-mordoska aundi-samarrean urteroko berrogei bat milla laurleko galdu bear lituzke. Ldi IL 78. Seigarrenetik asita, urteroko bi. Ib. 119.
urtero
-
urtero. Tr. Propio de la tradición meri...
-
(V-gip; Añ), urteoro (Lar, H (+ -th-), ...
-
URTEROKO (Añ; urteoroko Lar; urthoroko ...
<< sustrai 0 / 0
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
