OEH - Bilaketa
21 emaitza oda bilaketarentzat
goiburua
atzartasun.
sense-1
(Urt, Lecl, Dv),
atzarritasun (Dv→A),
atzartarzun (Archu ms. ap. DRA
)
Vigilancia, atención; estado de vigilia. "Agilitas, bizitásuna, ernetásuna, atzartásuna" Urt I 438. "Accuratio, [...] atzartasuna, arteztasuna" Ib. 88. "Cautela, [...] prudentzia, atzartasuna, azkartasuna" Ib. IV 342. "Attention" Lecl. "Providentia, qualité de celui qui tient l'œil ouvert sur la marche des affaires; vigilance, attention" Dv.
Jesus dibinoa, ofritzen darotzugu biharko gure iratzarzea, zure atzartasunean eta phizte Sainduaren ohoretan. CatLav 14s. (V 14) Ez da posible, artha handi bat eta atzartasun bethiereko bat gabe, behar den bezala, erregelatzea gorphutzeko sensuak. He Gudu 127. Zaudete atzartasunean eta othoitzean. Lg II 248. Guzien gañetik galdeiten du atzartasun handi bat bihotzaren yaiduren gañean. Mih 50. Doblatzen du bere atzarritasuna. Ib. 24. Jainkoaren beldurrean eta bere buruen gainean atzartasun handi batean bizi direnek eztute zeren lotsatu. Dh 140. Atsegin eta nahikara guziak bere buruei errefusatzeko atzartasuna. Ib. 130. Eguna iragn zazu bildutasun eta zure gaineko atzartasun handi batean. JesBih 137. Bethi atzartasunik handienean zagon bere sentsu guzien gainean. MarIl 86. Atzartasunik handienarekin goardia egiten zuen. Jaur 344. Othoizten zaitut atzartasunekin entzun dezazun gaurko solasa. Dv Lab 365. Atzartasun ekhartzen duzularik, eraiten ikhasiko duzu. Ib. 66. Ez bazineten lohakartuak, nola ez ditutzue dizipulu flako [...] hek [...] eskuetan atxiki, zuen atzartasunaren lekuko izan zitezen? Lap 287s (V 131; cf. ib. 256 (V 116) azartasun, seguramente errata). Indar guziak eskuetan izaki, eta halere jendearen beldur!... Ah! baginu batasun eta atzartasun gehixago. HU Zez 162. Espantatu nintzen muthil gazteak ikhusirik... elgarretarat biltzen eta guziek batian atzartasunekin erraiten "Gure Aita". Prop 1901, 118. Zeren xuxendu dauzkigun, [...] atzartasun eskasak bezenbat eskuararen ez ontsa jakinak makur utzaraziak zauzkigun hitz zenbeit. JE Bur 5. Ontsa heltzen baikira ardurenik, [sudur] hunen atzartasunaz; ezen, bana bertze, usain gaitxoa duten jan edanak ez dira barnekotzat on. JE Med 11. Nere atzartasuna berton dago, ordea, aren bidez baitoa gero zana lenago izatera. "Attentio" . Or Aitork 334s. Luzeegi egiten da Oda bezala artu nai ukan ezkero, ta atzartasuna xogorrerazten du Maiteagandik. Or ( in Gazt MusIx 32 ).
Jesus dibinoa, ofritzen darotzugu biharko gure iratzarzea, zure atzartasunean eta phizte Sainduaren ohoretan. CatLav 14s. (V 14) Ez da posible, artha handi bat eta atzartasun bethiereko bat gabe, behar den bezala, erregelatzea gorphutzeko sensuak. He Gudu 127. Zaudete atzartasunean eta othoitzean. Lg II 248. Guzien gañetik galdeiten du atzartasun handi bat bihotzaren yaiduren gañean. Mih 50. Doblatzen du bere atzarritasuna. Ib. 24. Jainkoaren beldurrean eta bere buruen gainean atzartasun handi batean bizi direnek eztute zeren lotsatu. Dh 140. Atsegin eta nahikara guziak bere buruei errefusatzeko atzartasuna. Ib. 130. Eguna iragn zazu bildutasun eta zure gaineko atzartasun handi batean. JesBih 137. Bethi atzartasunik handienean zagon bere sentsu guzien gainean. MarIl 86. Atzartasunik handienarekin goardia egiten zuen. Jaur 344. Othoizten zaitut atzartasunekin entzun dezazun gaurko solasa. Dv Lab 365. Atzartasun ekhartzen duzularik, eraiten ikhasiko duzu. Ib. 66. Ez bazineten lohakartuak, nola ez ditutzue dizipulu flako [...] hek [...] eskuetan atxiki, zuen atzartasunaren lekuko izan zitezen? Lap 287s (V 131; cf. ib. 256 (V 116) azartasun, seguramente errata). Indar guziak eskuetan izaki, eta halere jendearen beldur!... Ah! baginu batasun eta atzartasun gehixago. HU Zez 162. Espantatu nintzen muthil gazteak ikhusirik... elgarretarat biltzen eta guziek batian atzartasunekin erraiten "Gure Aita". Prop 1901, 118. Zeren xuxendu dauzkigun, [...] atzartasun eskasak bezenbat eskuararen ez ontsa jakinak makur utzaraziak zauzkigun hitz zenbeit. JE Bur 5. Ontsa heltzen baikira ardurenik, [sudur] hunen atzartasunaz; ezen, bana bertze, usain gaitxoa duten jan edanak ez dira barnekotzat on. JE Med 11. Nere atzartasuna berton dago, ordea, aren bidez baitoa gero zana lenago izatera. "Attentio" . Or Aitork 334s. Luzeegi egiten da Oda bezala artu nai ukan ezkero, ta atzartasuna xogorrerazten du Maiteagandik. Or ( in Gazt MusIx 32 ).
azpiadiera-1.1
Viveza, agudeza.
Tontoak ez ditu ernatzen bertze baten atzartasunak, ozarkeriak ere ez du hilen egia. Hb Egia 57. Gerla hortan, errege eta indarrak alde batetik ziren. Bertze aldean, etzen harmadarik; bainan bazen atzartasunetan miragarriena. Ib. 91. [Zuhur-hitz] hoitarik direnaz geroz agertzen, jende mota baten eta bertzearen gogoko, bihotzeko eta molde guzitako atzartasun, bizitasun, ontasun, borthiztasun eta jarraikitasun gutiagoko edo gehiagokoak. Lander RIEV 1907, 432.
Tontoak ez ditu ernatzen bertze baten atzartasunak, ozarkeriak ere ez du hilen egia. Hb Egia 57. Gerla hortan, errege eta indarrak alde batetik ziren. Bertze aldean, etzen harmadarik; bainan bazen atzartasunetan miragarriena. Ib. 91. [Zuhur-hitz] hoitarik direnaz geroz agertzen, jende mota baten eta bertzearen gogoko, bihotzeko eta molde guzitako atzartasun, bizitasun, ontasun, borthiztasun eta jarraikitasun gutiagoko edo gehiagokoak. Lander RIEV 1907, 432.
atzartasun
-
atzartasun....
-
(Urt, Lecl, Dv), atzarritasun (Dv→A), ...
-
Viveza, agudeza. Tontoak ez ditu ernatze...
<< antzinako 0 / 0 aztarna >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
