Harremana

    OEH - Bilaketa

    220 emaitza nahasi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (205)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zorigaitz.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Sur desde Lazarraga (zorigatxean ) y al Norte desde Axular; es más frecuente entre los septentrionales, aunque su uso en la tradición meridional crece en el s. XX. En textos vizcaínos se encuentra la forma zorigatx , excepto en KIkV (42), Erkiaga (zorigaitzez ) y Gandiaga (Elorri 113). F. Bilbao emplea zorigaitz (IpuiB 208) y zorigatx (Ib. 124). Hay zorikaitz solamente en un ej. labortano del s. XIX. En DFrec hay 24 ejs. de zorigaitz, la mitad septentrionales.
    sense-1
    1. (G, AN, L, BN; SP, Ht VocGr, Lar, Añ (G), Arch VocGr, VocBN , Dv, H), zorigatx (V, L; Añ (V), Izt 36r, H (V), Zam Voc), zorikaitz (Lar), zorgaitz ( VocS 137) Ref.: A; Iz ArOñ ( sórigaitz ); Etxba Eib; Gte Erd 189 .
     (Sust.). Desgracia, desdicha, infortunio. "Malheur" SP. "Mauvaise fortune" Ht VocGr 364. "Malheur" Ib. 382. "Desastre", "desdicha", "desventura" Lar, Añ. "Calamidad", "desgracia", "infelicidad", "infortunio" Añ. v. zorigaizto, zoritxar.
    Zori onezko egunetan orhoitu behar da zori gaitzaz. SP Phil 497. Bere eskuetan tik beraz / zori gaitza, zori ona. Gç 153. Nor da [...] heldu zaizkigun zorigaitz guziei itzur ahal dakiketena? Ch III 45, 3. Bigarren zorigaitza goan da; eta horra hirurgarrena non heldu den. He Apoc 11, 14 (Lç maledizkione, Dv ondiko ). Zenbat zorigaitz eta sarraski etzituen eragin. Lg I 362. Ez dezazula behinere onets izan dezadan zure galtzeko zorigaitza. Mih 117. Gure zorihun edo zori-gaitz sekülakua. CatLan 58. Zorigaitz berean ez erortzeko. Brtc 122. Zorigatx onen aldean, ze beste gatxek bildurtu bear gaitu? Añ LoraS 28. Bekatu mortala egiteko zorigaitz andia gertatzen danean. Gco II 12. Nere zorigaitza saminki deithoraturik. Dh 139. Zori gaitzean diren guzien ihes lekhua. MarIl 95. Baña zorigaitz geiagorako, gai askotan bat etzetozen. Lard 537. Ai nere zorigaitza! Dv LEd 42. Zorigaitz batek khentzen diotzate axkideak. Hb Egia 92. Ez da nihon ene zorigaitzaren parekorik. Laph 209. Nere ama hiltzen ikhusi dut iaz; / zorikaitzak gabetu nau aitaz. E. Guibert ( in BertsoZB 238 ). Uri gaixoren gañera amilka / zorigaitz denak botatzen. Otag ( in FrantzesB II 129 ). Zorigaiztoan sortu egin zan gerrea, / zorigatx guztietan bardiñik bagea. AB AmaE 291. Gizonaren zorigaitzaren eta desmasiaren erdian. Lap 144 (V 65). O, madama, dio aphezküpiak, zer zorigaitza! Ip Hil 74. Izan zut zorigaitza zure ofensatzeko. CatJauf 17. Bekian bera zana bere zorigatx guztien errua eukana. Echta Jos 50. Zorigaitzaren zartadeak noraño baztertu zuan? Ag G 320. Zorigaitz! Kanboraino hiria da jina! Ox 185. Nire bekokian oinbeste zorigaitz artzeko. Or Mi 144. Euzkadiren zorigatxak. Enb 48. Nik nere semeari zorigaitza ekarri diot. Alz Ram 60. Besten zorigaitzak ikustean, gure pekatuak gogora ekarri ditzagun. Ir YKBiz 287. Ari eskatu zion alargunak zorigaitzean laguntza. TAg Uzt 20. Beha nere zorigaitza bezalakorik baden. Iratz 63. Zorigaitz iturri izandako gaztelu aren arrastorik ez gelditzea. Etxde AlosT 106. Gaur direla hirur urte zorigaitz haundiak jo zuen. Mde Pr 96. Magallanes il zuten, / ura zorigaitza! Basarri 44. Badakit hau zorigaitz handia dala liburuarentzat. Osk Kurl 135. Errazu zorigaitza eta ez malurra . Egunaria 1962, 5 (ap. DRA ). Arinduta daukala uste izan dau bere zorigatxa. Erkiag BatB 194. Baiñan ona nastuaz okerra egiten badu benetan da zorigaitz. Lab SuEm 192. Zerutikako janariak begira gaitzan zorigaitz guzietarik. Ardoy SFran 350. Ta gainti güzietarik / betheka zorigaitzak. Casve SGrazi 128. Idioineko familiak ere ukan zuen bere zorigaitza. Etchebarne 62. Zorigaitz beltz hori guzion artean gugandik alden dezagun. MEIG I 195.
    v. tbn. Iraultza 18. Monho 122. Echag 266. Jaur 138. Arch Gram 152. Gy 118. Elzb Po 180. Bv AsL 29. Jnn SBi 5. Arb Igand 155. HU Zez 31. KIkG 27. Etcham 207. Lek EunD 36. EAEg 8-4-1937, 1457. EA OlBe 49. Zerb IxtS 1. Lf Murtuts 11. Zait Sof 93. Izeta DirG 31. Gand Elorri 113. Vill Jaink 182. Gazt MusIx 67. MAtx Gazt 43. NEtx LBB 52. Uzt Sas 345. Mattin 104. Xa Odol 326. Berron Kijote 170. Zorigatx: Itz Azald 67. Ag Kr 156. Bilbao IpuiB 124.
    azpiadiera-1.1
    (AN, L, BN ap. A ; Lar, Añ, H), zorigatx (Añ→A) .
    (Con dat. o destinativo, en oraciones exclamativas). "(Mal) año para ti [...], zorigaitz hiri " Lar. "¡Ay de ti! [...], zori gaitz hiri! " Ib. "Mal haya yo, tú, aquél, zori gatx, gaitz niri, zuri " Añ. "¡Ay de...! ¡desgraciado de...! [...] Se usa con el dativo" A.
    Begira beute eneganik urrundu eta apartatu direnek, zori gaitz hekentzat. Ax 83 (V 56). Zori gaitza zuretzat Iainkoaz baino gutiagoz kontentatzen bazara. SP Phil 526. Zori-gaitz bere buruaren lausengatzen, eta bazkatzen dabiltzan Israelgo artzainentzat! ES 149. Zorigaitz guretzat pausatzeko gutizia badugu. Ch I 22, 7. Zorigaitz zuentzat, farisauak eta skribak. Lg II 245. Zorigaitz herri huni. Monho 54. Zorigaitz niri, ezpadut egiten. Dh 183. Zorigaitz zuri Korozain! Echn Mt 11, 21 ( TB, Dv, SalabBN, Leon zorigaitz -i, He zorigaitz -tzat; HeH zorigaitz dukala; Lç maledikzione hiri, Ur ai zure zorigaiztokoa, Ip gaitz hire, Hual, Samper ai zutaz, Ol, Ker zure zoritxarra, Or, IBk ai, zu ). Zorigaitz munduaindako eskandaloen gatik! Ib. 18,7. Bainan zorigaitz ametsak aski zaizkotenei! Hb Egia 48. Zorigaitz kazeta onek baino tzarrek irakurtzale gehiago duten herriari! HU Zez 83. Zorigaitz [jaidura hau] bere baithan handitzera uzten duenari! JE Bur 109. Zorigaitz, tokien hustera ez aski goiz ernaturik, makila-palangaren menean egon zireneri! Barb Sup 146.
    v. tbn. (Con destinativo): Mih 65. (Con dat.): Gy 230. Jnn SBi 118. Lap 239 (V 107).
    sense-2
    2. zorigatx (V-gip ap. Etxba Eib ) .
    (Adj.). "Desgraciado. Gaurkua, egun zorigatxa gure aldekuendako " Etxba Eib.
    Eme ase gaitza, eme zori gaitza. O PrASJU 251. Zeñen luzeak diran atsekabeko ordu zorigaitzak! Alz Ram 59. Arroxkorekin itzegin baño len, ez nitzan ain zorigaitz arkitzen. Ib. 80.
    azpisarrera-1
    ZORIGAITZEAN .
    (Con gen.). Para su (mi, etc.) desgracia.
    No incluimos aquí los ejs. de zorigaitzean 'en la desgracia'
    Bere zori gaitzean inhurriari hegalak sortu zitzaizkan. O Pr 25. Nahi nuke bere zori gaitzean aihen egin ez lezaten progotxurik eztuketen denboran. ES 152. Hanbat egin dut hori nahiz ongian arras finkatu, eta guziak alferretan; bego bere gisa bere zorigaitzean. Dh 216. Hartü nin emaztia ene zori gaitzin. Etch 126. Hura beinin maithatü, bien zori gaitzin. Ib. 178. Baña aien zorigaitzean, Jaunaren eskua toki guzietan zebillen, eta ilkintza gogorra egiten zuen. Lard 152. Zure zorigaitzean bekhatuan bazaude. Dv LEd 263.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (Con destinativo).
    Zorigatxean oi neuretako / amorea dot ezautu. Lazarraga A, 1151r. Boluntario sartu nintzan ni / neuretzat zorigaitzian. FrantzesB I 102. Etxe eder leio bage onetan / ez naiz sartu zazpi urte aubetan, / eta zortzigarrenian, / neretzat zorigaitzian, / Aita Beltranen illtzian. (Cantar de Alostorrea). Balad 47. Jaungoikoaren kontra gabiltza / gerentzat zori gaitzian. Xe 363. Eskopeta kargatu nuen / neuretzat zorigaitzian. Balad 210.
    azpisarrerakoSense-1.2
    Por desgracia. "Par malheur, malheureusement" Dv.
    Zure bizi gaixtoak ez daut, zori gaitzean, sobera baizen frogatzen ene itxurapena ametsez bertzerik zela. MarIl 98. Baldiñ karaktera zuk zorigaitzean / haiñ txarra baduzu. Gy 205. Gauza oiek guziak egiten begira zegoan, zorigaitzean, Saul-en morroi kutun [...] bost negar gero eragin zituena. Lard 170. Baña topau ete eban arrautza pilloa? / Ez, ta bai zorigatxean itxi agortua / urrezko iturri on egunerokoa. AB AmaE 202. Gizonak pekatu egin lezake ta, zorigaitzean! askotan egiten du pekatu. Ag Serm 347. Zorigaitzean, zion biotzak, / fedeak: zorionean. / Komentu dana suak erreta / argitu zan goiz batean. SMitx Aranz 94. Aspaldi ixilarazi zuen heriotzeak, zorigaitzean, batzuen mintzoa, behar genuen baino askozaz lehenago. MEIG II 102.
    azpisarrerakoSense-1.3
    En mala hora.
    Zorigaitzean baitut ikusi Solferinoko hegia! Elzb Po 194. Azpeitira juan nitzan / ni zori gaitzian. AzpPr 27. Juntaera bat izandu nuan / orrekin zori gaitzian. Imaz Auspoa 24, 159. Ezkondu nindekiala, geratu nintzunan zorigaitzean, baiñan eznaun berriz deskuidauko. And AUzta 59. Beroa bainan hertsiegia iduriturik kabia, / zorigaitzean senditu nuen handik airatu nahia. Xa Odol 294.
    azpisarrera-2
    ZORIGAITZEKO (Dv, H).
    Desgraciado, desdichado. " Zorigaitzeko gizona, homme de malheur" Dv.
    Bere kaltetan zori gaitzekoa merkatura doa. O Pr 493. Lagun zazu beraz bekhatoros zori gaitzeko bat. MarIl 119. Sagu gazte zori-gaitzekoa. Gy 98. Nahiz ez naizen zorigaitzeko / umexurtz gaixo bakarra. Lf Murtuts 45.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Dv) .
    (Ref. a cosas). Triste; funesto, causa de desgracias. " Zorigaitzeko eguna, malheureux jour" Dv.
    Zori gaitzeko heriotze bat. Jaur 195. Daroaguzan zorigatxeko egunetan. AB AmaE 65. Zorigaizteko denbora hetan. Elzb Po 215. Zorigaitzeko edari onek / mendian artzen gaitu-ta. Tx B III 68. Ala zorigaitzeko / premu izaitea, / horrek eman baiteraut / bethikotz kaltea. Balad 214. Galizi errukarria! Gazteri guzia jario negargarrian, Ameriketan galtzen zaion lurralde zorigaitzekoa! NEtx LBB 32. Zorigaitzeko argitaragabeen edo zabaldugabeen istorio honetan. MEIG VI 59.
    azpisarrera-3
    ZORIGAITZERAKO .
    (Precedido de gen.). Para su (mi, etc.) desgracia.
    Nere zorigaitzerako ezagutuerazi ziñioten beste anai bat ere bazendutela. Ur Gen 43, 6 (Dv ene zorigaitzetan, Ol nere kaltetan, Ker nere zoritxarrerako ). Ta nere zorigaitzerako emen gelditu nintzan zuengana itzuli eziñik. NEtx LBB 80.
    azpisarrera-4
    ZORIGAITZETAKO.
    Desgraciado.
    Ehon erakutsiko zaita / anderaurenik, ez eta neskatorik, / ni nizan bezain, zori / gaitzetakorik? O Po 22.
    azpisarrera-5
    ZORIGAITZETAN .
    (Precedido de gen). Para su (mi, etc.) desgracia. " Ene, zure zorigaitzetan, pour mon, votre malheur" Dv. v. ZORIGAITZEAN.
    Egunez egun irabazi / ustez zutan ordaria; / ban', ene zori gaitzetan, / enaiz orano deusetan, / harriz da zure gogoa, / ezpada gogorragoa. O Po 42. Baiña ene zorigaitzetan, / toki huntako nausiak / bertzelako ditu bere fantesiak. Gy 280. Ezen Yainkoak eman dituzke eginbideak gizonari, bethetzen ezbaditu, bere zorigaitzetan. Hb Egia 55. Ene zorigaitzetan jakintsun egin duzue bertze anaia bat baduzuela. Dv Gen 43, 6 (Ur nere zorigaitzerako ). Bere zorigaitzetan, bekhatua gordetzen duenari. Barb Sup 79.
    azpisarrerakoSense-5.1
    Hiri hartako populua, bere zorigaitz handitan, Jainkoaren etsai gerthatu zen. Lg I 190. Hire zorigaitz handitan joanen duk. Dh 222.
    azpisarrerakoSense-5.2
    Por desgracia, desgraciadamente.
    Zorigaitzetan, sobera eta luzekiegi baizen ez dute [munduak eta kreaturek] liluratu eta enganatu. JesBih 239.
    azpisarrera-6
    ZORIGAITZETIKAKO.
    " Zorigaitzetikako, qui vient du malheur. Zorigaitzetikako ona, le bien qui résulte du malheur" Dv.
    azpisarrera-7
    ZORIGAITZEZ (SP; -gatxez Añ).
    Por desgracia, desgraciadamente. "Par malheur" SP. "Sí mal pecado, bai zorigatxez " Añ.
    Zorigaitzez, tenoreko / hari zapeta zilatu. Bordel 96. Zorigaitzez, uste nuen baino egaizkiago mintzo nintzan. Prop 1881, 61. Halako tokietan diren apez bakarrek ere, badute zorigaitzez aizina edo astia frango. HU Zez 31. Banindoan ihizirat, pala bizkarrean, kanit ez harmarik ez bainezaken oraino zorigaitzez eskura. JE Bur 15. Guretzat Bere esana bakarrik naikua ixan biar leuke bide zuzenetik ez urteteko, baña zorigatxez ezta alan. Kk Ab I 41. Gure nausi eta buru izan nahi zuten eta, zorigaitzez, nahi dute oraino. Barb Sup VI. Zorigaitzez Donibane ez da orai hola. Iratz 33. Gorputzak ba du, zorigaitzez, aldarteen berri. Or Poem 557. Nire agintzak, zorigaitzez, ezin betezkoak dira. Etxde JJ 75. Kanta samur asko [...] oraingo gazteak jakin ere eztakiena, zorigaitzez. Erkiag Arran 45. Zorigaitzez ardura bakartasun eta ixiltasunak Mayalenen amodio goxoa bihotzean nahasi dautate. JEtchep 76. Zorigaitzez, erran duguna egia da. Izeta DirG 120. Zorigaitzez, azken hatsetan zen Nafarra gaixoa. Ardoy SFran 48. Gaur zorigaitzez kristau izenik / askok eluke merezi. MMant 76. Ainitz sofritua zela gure plaza xaharra eta ez dela zorigaitzez hobetu geroztik. Larre ArtzainE 73. Ez dituzte gure artean, zorigaitzez, gai diren guztiek beren eginkizunak egiten. MEIG I 113.
    v. tbn. ForuAG 315. Alz Ram 111. Etcham 216. Zub 59. Zerb IxtS 109. Xa Odol 295.
    azpisarrerakoSense-7.1
    En mala hora. " Zorigaitzez ilkhi bainintzen ere etxetik! malheureusement je sortis même de chez-moi!" H.
    azpisarrerakoSense-7.2
    (Precedido de gen.). Para su (mi, etc.) desgracia.
    Bekatu mortalean bere zorigatxez jausi dana. Añ GGero 144. Ta, euren zorigatxez, euskaldun asko ez oraindaiño. Ag AL 19.
    azpisarrera-8
    ZORIGAITZEZKO (SP, H).
    Desgraciado, desdichado. " Zorigaitzezko gizona " SP.
    Ai! haizen bestia zorigaitzezkoa! Urera botatzekoa! Gy 283.
    azpisarrerakoSense-8.1
    (Dv→A) .
    (Ref. a cosas). "Néfaste. Zorigaitzezko oren, heure de malheur. Zorigaitzezko eguna " Dv.
    Eternitate zorionezkoa, edo eternitate zorigaitzezkoa. Brtc 131. Ametsetan, zorionezkoak edo zorigaitzezkoak direlako egunetan fede ematen dutenek. Ib. 55. Zori gaitzezko denbora hautan. MarIl 9. Lekhu zorigaitzezko hunetara sartzeko, ez bertzetako. Dv LEd 227. Eta yarri Yainkoak baizen ezin bethe zorigaitzezko leze batean. Hb Egia 38. Egun zorigaitzezko hartan. Elzb PAd 38. Gerokotz hargatik zer ondorioak! Loriazko edo zorigaitzezkoak. Zby RIEV 1908, 210. Ifernua! Zer trixtezia, zorigaitzezko leku hortaz mintzatu behar izaitea. Lap 408 (V 186). Negarrezko eta zorigatxezko erbeste bat. Itz Azald 215. Auhenkatzetik nehoiz ez geldi, / zorigaitzezko Euskadi. Iratz 26. Zorigaitzezko mendea, Grekoak Elizatik berexten ikusi baitzituen. Zerb IxtS 102. Zorigaitzezko entsegu bat zortzi hil. Herr 9-10-1958, 1. Askorentzat eten-gabeko zorigaitzezko kate bat besterik ez. NEtx LBB 52.
    azpisarrerakoSense-8.2
    Behin-bethiko zorionezko, edo zorigaitzezko sententzia lazgarria. Lg II 248.
    azpisarrera-9
    ZORIGAITZIK.
    "Par malheur, malheureusement" Dv.
    azpisarrera-10
    ZORIGAIZPEAN.
    En la desgracia.
    Atera nintzan etxetik, tximistak jotako zugaitz baten iduri, soillik; arriak galdutako sail baten antzera... Zorigaizpean ebakita. And AUzta 82.

    zorigaitz

    zorigaitz
    << zizare 0 / 0 zuhur >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper