OEH - Bilaketa
46 emaitza nafartar bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (45)
- ados
- agramontes
- aldare
- 1 arroka
- askitto
- auzo
- babilondar
- barne
- baxenabartar
- beaumontes
- bederen
- beraz
- bereganatu
- bertsu
- beste
- biarnes
- desegigo
- 1 etorki
- gaurgehiago
- gipuztar
- gisa
- haia-haia
- hartz
- herri
- hogei
- 1 huts
- izan
- jauzi
- lapurtar
- leial
- mintzaira
- mintzo
- mutxitu
- nabartar
- nafar
- nahi izan
- ohore
- orro
- printzesa
- seme
- tresna
- ume
- zerbitzari
- zurketari
- zut
goiburua
mintzaira.
tradizioa
Tr. Documentado en textos labortanos y bajo-navarros desde principios del s. XVIII, así como en el baztanés Echenique y en algunos autores meridionales del s. XX. La forma más frecuente, documentada tanto al Norte como al Sur, es mintzaira, atestiguada desde Etcheberri de Sara; hay mintzaire en Laphitz, Hiriart-Urruty, Prop (1904, 21), Elissamburu, Mokoroa, Iratzeder y Arradoy (junto a mintzaira ), y Lafitte. Hallamos algún ej. de mintzara en Mirande. En DFrec hay 64 ejs. de mintzaira, 16 de ellos septentrionales, y 6 (5 sept.) de mintzaire .
sense-1
(L, B, AN; Lecl, Dv (que cita a Hb); -nz- VocB),
mintzaire (L, B, BN-baig, S; Dv (que cita a Laph), H (BN)),
mintzara (L, BN-baig; Dv)
Ref.:
A (mintzaira, mintzara, minzaera);
Lh (mintzara);
Izeta BHizt2 (mintzaire)
.
Lengua, idioma; habla. v. mintzaia, mintzaera, mintzairo. "Munduen mintzaire aunitz badire" Izeta BHizt2.
Bere nausiari erakutsi ziotzan berrogoi eta hamar mintzaira bere itzuli bereziekin. Hb Egia 61. Segurki zu ere etaik zara: zeren zure mintzairak ere maten du ongi zautzera. Echn Mt 26, 73 (Lç, Samper minzatzeak, TB, HeH mintzaiak, Hual mintza molde, He, Dv hizkuntza, SalabBN mintzayiak, Ur izketak, Ip elhestak, Ol mintzoerak, BiblE hizkeran). Ez dukek gehiago Coreako eta Xinako mintzairean eginikako liburu horien beharrik. Prop 1880b, 5s. Eskuara, erran nahi da, gure aitaamen besoetan lehen lehenik ikhasi dugun mintzaire eztia eta ederra. Elsb Fram VII. Gu gare, Eskualdunak, / berexiak beraz / Gure ethorkiz eta / mintzaira eskuaraz. Zby RIEV 1909, 397. Gizonak mundu huntan jakin detzazken mintzaire eta bertze gauza guziak bardin dazkiena. HU Zez 40. Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara. Barb Sup VII (165 mintzaire). Aixa jarduteko beintzat, egundaiño jakin dizun mintzaire bakarrean. Mok 4. Hunen aldean frantsesa / zaie mintzaira hitsa. Etcham 51. Nafartar bat beraz izan da idazle lehena gure mintzaira ederrean. Zub 17. Bertako biztanleak Biarno-mintzaira geiago egiten dute. Etxde JJ 204n. Zure mintzairak urbillekotzat salatzen zaitu. Ib. 160. Gogoz eta mintzairaz ingles bihurturik. Mde Pr 252 (224 mintzara). Malaisiano mintzairaren ikasten. Ardoy SFran 188 (163 mintzairerat). Arbasoen mintzaire zaharraren lekuko. Lf ELit 111 (v. tbn. Lf in Zait Plat XIV mintzaire). Nihaurek ere nik konprenitzen ditut bi mintzaira arrotz. Xa Odol 28. Beren burua errespetaraziz orotan, erdal mintzairan eta denetan. Larre ArtzainE 117. [Egiazko gipuzkera] ez da Gipuzkoa osoan egiten, bi bazterretako mintzairak bestelakoak direlako. MIH 385. Harri dezake norbait agian Tovar-ek, eta bestek, euskara mintzaira horien artean sartzeak. MEIG VIII 86.
v. tbn. Lap 5 (V 5). Prop 1904, 103 (ap. DRA). Lab Y 1933, 253. Ldi IL 92. Iratz 148 (11 mintzaire). Zerb IxtS 15. Txill Let 25. Othoizlari 1957, 113. JEtchep 115. Larz Iru 92. Izeta DirG 100. Vill Jaink 22. Lasa Poem 96. Mattin 118. Etchebarne 116.
Lengua, idioma; habla. v. mintzaia, mintzaera, mintzairo. "Munduen mintzaire aunitz badire" Izeta BHizt2.
Bere nausiari erakutsi ziotzan berrogoi eta hamar mintzaira bere itzuli bereziekin. Hb Egia 61. Segurki zu ere etaik zara: zeren zure mintzairak ere maten du ongi zautzera. Echn Mt 26, 73 (Lç, Samper minzatzeak, TB, HeH mintzaiak, Hual mintza molde, He, Dv hizkuntza, SalabBN mintzayiak, Ur izketak, Ip elhestak, Ol mintzoerak, BiblE hizkeran). Ez dukek gehiago Coreako eta Xinako mintzairean eginikako liburu horien beharrik. Prop 1880b, 5s. Eskuara, erran nahi da, gure aitaamen besoetan lehen lehenik ikhasi dugun mintzaire eztia eta ederra. Elsb Fram VII. Gu gare, Eskualdunak, / berexiak beraz / Gure ethorkiz eta / mintzaira eskuaraz. Zby RIEV 1909, 397. Gizonak mundu huntan jakin detzazken mintzaire eta bertze gauza guziak bardin dazkiena. HU Zez 40. Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara. Barb Sup VII (165 mintzaire). Aixa jarduteko beintzat, egundaiño jakin dizun mintzaire bakarrean. Mok 4. Hunen aldean frantsesa / zaie mintzaira hitsa. Etcham 51. Nafartar bat beraz izan da idazle lehena gure mintzaira ederrean. Zub 17. Bertako biztanleak Biarno-mintzaira geiago egiten dute. Etxde JJ 204n. Zure mintzairak urbillekotzat salatzen zaitu. Ib. 160. Gogoz eta mintzairaz ingles bihurturik. Mde Pr 252 (224 mintzara). Malaisiano mintzairaren ikasten. Ardoy SFran 188 (163 mintzairerat). Arbasoen mintzaire zaharraren lekuko. Lf ELit 111 (v. tbn. Lf in Zait Plat XIV mintzaire). Nihaurek ere nik konprenitzen ditut bi mintzaira arrotz. Xa Odol 28. Beren burua errespetaraziz orotan, erdal mintzairan eta denetan. Larre ArtzainE 117. [Egiazko gipuzkera] ez da Gipuzkoa osoan egiten, bi bazterretako mintzairak bestelakoak direlako. MIH 385. Harri dezake norbait agian Tovar-ek, eta bestek, euskara mintzaira horien artean sartzeak. MEIG VIII 86.
v. tbn. Lap 5 (V 5). Prop 1904, 103 (ap. DRA). Lab Y 1933, 253. Ldi IL 92. Iratz 148 (11 mintzaire). Zerb IxtS 15. Txill Let 25. Othoizlari 1957, 113. JEtchep 115. Larz Iru 92. Izeta DirG 100. Vill Jaink 22. Lasa Poem 96. Mattin 118. Etchebarne 116.
azpiadiera-1.1
(L, B),
mintzaire (L, BN-baig, S; H (BN))
Ref.:
A (mintzaira);
Gte Erd 199
.
Modo de hablar.
Beraz, eskuararen mintzaira behar da izan ez luzegia, ez laburregia, ez mehegia, ez lodiegia. ES 135. Ciceronek ere mintzairan edo mintzatzeko manera xoillean ezagutzen zituen kopla edo bertsu latinezkoak, zein ziren erromarrenak eta zein jende arrotzenak. Ib. 135. Orai artean gortheko mintzairea zuen, orai jende xehearen mintzairea. Laph 37. Berdin trebe zela miletan nekeago den minzaira batean... ixilik daudenen minzairan. Ardoy SFran 22. Mintzaira du gozo, / alegera oso, / pozaren gehiegia / nunahitik dario. Azurm HitzB 46.
Modo de hablar.
Beraz, eskuararen mintzaira behar da izan ez luzegia, ez laburregia, ez mehegia, ez lodiegia. ES 135. Ciceronek ere mintzairan edo mintzatzeko manera xoillean ezagutzen zituen kopla edo bertsu latinezkoak, zein ziren erromarrenak eta zein jende arrotzenak. Ib. 135. Orai artean gortheko mintzairea zuen, orai jende xehearen mintzairea. Laph 37. Berdin trebe zela miletan nekeago den minzaira batean... ixilik daudenen minzairan. Ardoy SFran 22. Mintzaira du gozo, / alegera oso, / pozaren gehiegia / nunahitik dario. Azurm HitzB 46.
azpisarrera-1
MINTZAIRA-JAKINTZA.
Lingüística.
Mintzaira jakintzarako daukan garrantziaz bestalde, atzerritarrentzat ere badu erakarmen berezi bat. Mde Pr 263.
Mintzaira jakintzarako daukan garrantziaz bestalde, atzerritarrentzat ere badu erakarmen berezi bat. Mde Pr 263.
azpisarrera-2
MINTZAIRA-JAKITUN,
MINTZAIRA-JAKINTZARI.
Lingüista.
Jenner-en esku-liburuan kornubiera ikasirik benetako mintzaira-jakituna den aldetik, lan garrantzizkoak argitara eman ditu hizkuntza eta folklorearen gainean. Mde Pr 259. Hizkuntzalariek, mintzaira jakintzariek ezagutzen dituzte orain Faraonen mintzaira hotsak. Ib. 345.
Jenner-en esku-liburuan kornubiera ikasirik benetako mintzaira-jakituna den aldetik, lan garrantzizkoak argitara eman ditu hizkuntza eta folklorearen gainean. Mde Pr 259. Hizkuntzalariek, mintzaira jakintzariek ezagutzen dituzte orain Faraonen mintzaira hotsak. Ib. 345.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
