OEH - Bilaketa

20 emaitza nabarri bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kare.
etimologikoa
Etim. De *cale (cast. port. cal; v. DCECH s.v.).
sense-1
1. (V, G; Lcc, IC 442r, Mic 6r, VP 15r, Lar, (V, G), H (V, G)) Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret .
Cal. "Calero, el que la hace, kare egiten deuena" Lcc. "Calera de cal, karean montoia" Ib. "Chaux" H. "Karea, arria sutan erreta lurrarentzat egiten dan ongarria (G-goi)" J. Etxeberria EEs 1931, 38. "Karia erre, hacer la cal" Iz ArOñ. "Kariakin eiñdako ziriñagaz zuritzen dira etxiak, con un líquido preparado con cal se blanquean las casas" Etxba Eib. v. kisu. Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 5 ejs.
Gañeko karea kendu ta arkitu zuten gorputza ill zen hordu berean bezain osoa. Mb IArg II 301. Arez, karez ta arriz ez, baizik olez ta zurez egiña. Ib. 312. Ezteutsaz ezarten biar leukezan kare, arri, zur edo geijak [etxiari] . Astar II 162. Lurrak ongarritzeko bear ainbat kare. Izt C 53. Badira tuparriak kare asko daukatenak. It Dial 51 (Ur kare; Dv gisu, Ip latsün). Soroetan zabalduko'itut / zimaurrak eta kariak. Tx B 143. Illobiak kisuz (karez) txuritu egiten zituzten. Ir YKBiz 274n. Iñoz baiño ederragoak baserrietxeak, kare zuriekin dotoretuta. Alzola Atalak 68. Lurra emokeran ondo ezo ta beteak geratu ziran inguruak euriz ta karez. Onaind STeresa 7. Karea naastu bear izaten zitzaion lurrari. JAzpiroz 74. Harriak, adriluak, karea eta zurajea. MEIG VI 79.
v. tbn. AB AmaE 215. A BGuzur 132. Ag G 216. EEs 1916, 269. Inza Azalp 87. Munita 79. Gand Elorri 102. Anab Poli 15. And AUzta 125. Ataño TxanKan 59. Zendoia 37. Gerrika 126.
sense-2
2. Calcio.
Guztiok kare-gatzak dira, CO3Ca (kare-ikatzatoa). GJaur Kimia 154. Kare-sulpatoa. Ib. 158.
azpisarrera-1
KARE-HAITZ. v. karaitz.
azpisarrera-2
KARE-HARKAITZ. Roca caliza.
Dan-dana kare-arkaitz gañean dago [Urkizu ballara] . Alkain 67.
azpisarrera-3
KARE-HARRI (V, G, AN-gip; karearri H; kara-harri V-gip; kararri G-goi; Lar, H). Ref.: A; AEF 1927, 42; J. Etxeberria EEs 1931, 38; Iz UrrAnz (káraarrixa); Etxba Eib; Ond Bac; Elexp Berg; ZestErret. Piedra caliza. "Lastur aldia, dana karearrixa da" Elexp Berg. v. KAREZKO HARRI, karaitz.
Urnietan ere badute kara-arri bikañenekotik. Izt C 52. Zeña atera ta landu egiten dan kare arria baino errazago. Ib. 59 (v. tbn. 53 y 66 kare-arri). Hernaniko mugape guztia da karearri piñakin ondo janzia. Ib. 52. Lur guztiak berenez / badute bustiña / kararriaren autsa / eta ondar fiña. It Jolas 113. Zamatzen dute barru guztia kare arriz. Ag G 22. Kare-arria duten mendietako uren antzekoa. Goñi 67. Askotariko kare-arriak dagoz. GJaur Kimia 153. Urbia, Aizkorri ta oietan [...] kare-arria baizik ezta ikusten. Vill ( in And AUzta 29 ). Kare-arriko Euskal-/ leien sari aundi. Gand Elorri 59. Kare-arrizko mendiak. Ib. 38 (v. tbn. 54).
v. tbn. EEs 1915, 89. Etxde Egan 1961 (1-3), 82. Ibiñ Virgil 73. Insausti 32.
azpisarrera-4
KARE-HARRIDUN. "Calar, tierra calar, lur kararriduna" Lar.
azpisarrera-5
KARE-HAUTS, KARAUTS. Cal, arena de cal.
Karauts edo ondarra / badauka geiegi, / lurra gelditutzen da / lasai ta arroegi. It Jolasak 114.
azpisarrera-6
KARE-BELAR. "Careum, [...] kare belhara, karekia" Urt IV 248.
azpisarrera-7
KARE BELTZ. (V-al (-baltz), G-to ap. A). a) "Cal negruzca" A.

b) Roca caliza oscura.
[Gipuzkoako mendiyetan] arri eta menasta mueta asko arkitzen dira: karearri, karebeltz, arbel [...]. IPrad EEs 1915, 89.
b) "Algunos dan este nombre al cemento" A.
Lemonako Karebeltzak. "Cementos Portland de Lemona". EAEg 18-5-1937, 1671. Zelaiak karebeltzaz estaliak. Olerti 1959, 155.
azpisarrera-8
KARE BIZI (V-gip ap. Etxba Eib). Cal viva. "Kare bizixak erre eitten dau" Etxba Eib.
Ortzitu zuten kaja batean, zen guzia kare biziz betetzen zutela. Mb IArg II 301. Kare bizi ta sokaranak osin zuloetan botatzea. Izt C 108. On da ukullua zuritzea eta kare bizia bertan itotzea. It Dial 80 (Ur kare bizija, Dv gisu bizia, Ip latsün berua). Alor egarrîk txir egiten du / kare bizien erara. Or Eus 264. Gaitzez ildako zerrik zulo sakon-sakonetan eta kare-biziz estaliaz lurperatu. EAEg 5-12-1936, 462. Gobela Urdulizen kare biziari, Urduliztarrak badakie zer erakutsi Ondarrutarrari. (V-m). EZBB I 132.
v. tbn. Aran-Bago ManMed 218. GJaur Kimia 153.
azpisarrera-9
KARE-ERRETZE. Quema de cal.
Arretaz egiñ bear dana da kare erretzea, lan gogorra da. Ag G 22.
azpisarrera-10
KARE-ESNE. v. karesne.
azpisarrera-11
KARE GEZA. Cal apagada.
Kare bizi oneri ura erantsi ezkero, kare-geza edo kare itoa lortzen da. GJaur Kimia 156.
azpisarrera-12
KARE-IKATZ. Carburo de calcio.
Kare-ikatzak, ura erantsi ezkero, ikatz-laspela (azetileno) emoten dau. GJaur Kimia 157.
azpisarrera-13
KARE ITO. Cal apagada o muerta.
Kare bizi oneri ura erantsi ezkero, kare-geza edo kare itoa lortzen da. GJaur Kimia 156.
azpisarrera-14
KARE LETXERA, KARE-LETXADA (V-gip ap. Elexp Berg). Lechada. v. karesne.
Ganauen gaitzak kentzeko, kare letxeria ta zotala botaeiten xate ormai. (V-gip). Gand Eusk 1956, 211.
azpisarrera-15
KARE-LUR. Tierra caliza. "La primera de estas nueve calidades de tierras es la caliza kare lurra" Ensayo 25. v. KARAITZ-LUR.
Karelurra onena [intxaurrarentzat] . Munita 50.
azpisarrera-16
KARE-MENDI. "Formación caliza o calcárea. Arno be, kare-mendixa" Etxba Eib.
azpisarrera-17
KARE-MORTERO. "Mortero de cal. Karemorterua, kariakin einddako masia" Elexp Berg. "Kareorea" ZestErret.
azpisarrera-18
KARE-ORE. Argamasa. "Kareorre (G?), masa de cal, mortero" A, que cita el ej. de Uriarte. v. karamasa.
Kareorrea eta adrilluak egiten. "Luti" . Ur Ex 1, 14 (Dv lohi, Ol, Ker buztin). Erriaren batasun ori adriluz eta kare-orez eraiki ondoren. Zait Plat 248. Kare-orearen ordez bikea. BiblE Gen 11, 3 (Ur kareore ). Kareorez estaltzen zuten. Ib. Ez 13, 10.
azpisarrera-19
KAREZ ETA HARRIZ. "De cal y canto, karez ta arriz" Lar.
azpisarrera-20
KARE-ZIRIN. "Karésiriña, la cal incandescente que se corre" Iz ArOñ (s.v. siriñ).
azpisarrera-21
KAREZKO (Lar, Añ). "Caliza, calizo" Lar. "Mampostería, arlankaitza, arri karezko ormea" Añ. v. karedun.
Nabarri ederra, areatsu ona, karezko piña ugari ematen [duten arrobiak] . Izt C 56 (cf. infra KAREZKO HARRI). Azido sulfuriko ta karea (sulfato karezkoa). NekIr 44. Urteoroko zuritualdia bear izaten zuen etxeak [...] karezko jantzia. TAg Uzt 43.
azpisarrera-22
KAREZKO HARRI. Piedra caliza. v. KARE-HARRI.
Karezko arri eder piña. Izt C 53 (v. tbn. 54, 56, 57, 58ss). Ubel et'ori arkaitz zuriak, / karezko arri gorritan. Gand Elorri 151.
kare
<< jaspe 0 / 0 landu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper