OEH - Bilaketa

272 emaitza nabari bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (270)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hiztun.
sense-1
I. (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (G-goi-azp-bet ap. A; SP (hitzt-), Lar, Añ, H), hizdun (H) .
(Seguido de adj.). (El) que habla (bien, mal, etc.). " Hitztun sotilla, poli en ses paroles" SP. "(Pico de) oro, hiztun ederra " Lar. "Elocuente [...] iztun-ederra (G)" . "Hablista, orador. Iztun arritua (G-bet), excelente hablista" A.
Alferrak xoil dira hitztun eder, solhasturi handi. Ax 44 (V 27). Hitztun letranta da. SP Phil 285 (He 283 hitzdun eder). Ni hiztun motel bat naiz. Gco II 116. Gizon argi eta iztun ona. Lard 507. Ez naiz hizdun eder. Dv Ex 4, 10 (Ur iztun ona; Urt hitza aise duen gizona, Ol itz egiteko gizona, Bibl gizon hiztuna). Pillipe iztun iaioa zala. Ag G 343. Itz ezezagunak biltzeko, iztun berritxua aukeratuko nuke. Ayerb EEs 1914, 72. Ez dira izdun itsusiyak. Tx B III 134. Oraindik gizon gordiña ta iztun ederra. Lab EEguna 84. Izdun paregabia, / jolas goxokua. Yanzi 91. Gizon bizkorra, baiña aula ere ez iztuna. Or Eus 35. Jakintsutzat eta iztun ontzat artzen dituztelarik beren egilleak. Berron Kijote 18. Iztun ederra eta argia. Insausti 322. Hiztun atsegina. MEIG III 78.
v. tbn. Aran SIgn II. PE 113. Urruz Urz 13. Arr May 55. EEs 1908, 111. Inza Azalp 90. TAg Uzt 148. Zait Plat 151. NEtx LBB 209. Tene in Etxabu Kontu 182. BAyerbe 175. Hitzt-: Ant EE 1884a, 423. Hizdun: Bv AsL 19. AzpPr 100.
azpiadiera-1.1.1
(SP (hitzt-), Lar, Añ (G)). "Parleur, discourseur" SP. "Declamador, orador" Lar. "Predicador" .
Bere burua iñor ez bezalako iztuntzat jotzen zuena zan. Lard 505. Iztun berrizale zenbaitzuek. 'Predicadores noveleros' . Aran SIgn 99. Gobearen biotza arrazoi oien indarrak, eta iztunak berak mugitu. 'La persona que la decía' . Ib. 68. Nola da iztuna, ala da enzuna. "Como canta el abad responde el monacillo" . Mant EAlde 1911, 459. Zizero erromatar iztun ospetsuak. Lh EEs 1915, 235. Lenengo iztuna Alkatea zan. A Ardi 34. Iztuna (sermolaria) Adrianen apaizlagun bat zan. Ib. 46. Au geratzen zaie iztun erritarrai beren itzaldiitan. Or LEItz 34. Iztun bakarrik? Idazlea ere. Lab EEguna 84. Senadoria ta itzdun abilla / apaiz jaun bat Manterola. MendaroTx 318. Ni baino (oh! zonbait!) goragoko hiztun, solastiar bati. Etcheb GH 1976, 347 (ap. DRA; la ref. es incorrecta).
azpiadiera-1.1.2
Locutor.
Mikrosoiñura iztuna aurreratzen da. NEtx LBB 199.
azpiadiera-1.2
2. Hablante (de una lengua).
Uste dezun baño on geiago egingo diozu Euskalerriari; zeñean hizkuntzaren naasiaz, ta aditubageaz ozta jakiñ oi da bear dana, ta hiztunen ergelkeriaz ta aroikeriaz ozta aditzen degu naspilla ta ijitukoen marmariza besterik. Lar Carta a Mb 280. Gizartean bizi da [hizkuntza] , hiztunengan; hiztunak ditu jasaile, hiztunek bizi dute. MIH 392.
sense-2
I. (Adj.).
azpiadiera-2.1
1. (H).
Parlante, que tiene la facultad de hablar.
Fiñean kreatura mutu, eta are hitztunak, / Iaun puxantaren laudatzen ematzitzue egunak. EZ Man II 18. Konfesatzen diran bekatari mutu guziak ez dira betiko hitzdun gelditzen. Mb IArg I 244. Indietako egazti hiztunak. Gco II 265. Gau-erdiko isiltasun hiztunean. Mde HaurB 24. Baso ozen eta lerrondo iztunak. Ibiñ Virgil 54. Zentzunak zurrun, aalmenak iztun, maite jarioz diraugun. EZBB II 141. Irudi bizi eta hiztun horiek. MEIG III 126.
azpiadiera-2.2
2. (G-azp, AN-larr; Aq, A Apend), hizdun ( VP ( -tzd- )) Ref.: Asp Leiz; Gketx Loiola.
"Verboso" VP 31r. "Parlero" Ib. 47r. "Hablador" Ib. 37r. "Persona abundante en palabras pero no en mal sentido, hitztuna (G)" Aq 296. "Que conversa con todos, sin acepción de personas; no rehuye la conversación en el trato social" Asp Leiz. "Abierto, afable, comunicativo, fácil de dar conversación" Gketx Loiola.
Halaber begiratu behar duzu emaztekin sobera solhastatzetik, konbersatzetik eta hitztun izaitetik. Ax 397 (V 259). Atzeka, lotua, itz gutxikoa dirudi ezezagun ta andikien aurrea, baño iztuna, edegia, ausarta da bere ideko adiskidien ondoan. Ag G 80. Mutil alai ta iztuna zan. Etxde JJ 55. Ain zan gizon iztuna eta jatorra ura. Uzt Sas 333. Sukal ondoan ez det nabari gure aita xar iztuna. Ataño TxanKan 274.
v. tbn. Anab Usauri 7.
azpiadiera-2.2.1
(H), istun (V-gip), izdun (A), itzdun .
(En sdo. más bien peyorativo). Charlatán, locuaz, hablador. " Istun, oso istúna, (el) muy hablador" Iz ArOñ.
[Edanarekin] batzuek mututurik, ta besteak txit iztun. AA III 378. Lekaro gorri artan, gazte iztun bat yaiki da. Ldi IL 21. Zu zerea txantxan-iztuna. EA OlBe 13. Atso ergel hiztun bat. Mde Pr 153. Aldra bateko andrerik iztunenak. Etxde JJ 136. Andre-mordoska iztun ura goiko bidera zaneko. Ataño TxanKan 152. Zaharra hiztuna izaki nonbait. MIH 318.
azpiadiera-2.2.2
Elocuente.
Izate arren iztun, ernai ta trebea, / ai banitza abade, edo bai praillea! AB AmaE 396. Atxular, Oihenart hitzdunak. Zby RIEV 1909, 400. Ez naiz gizon hiztuna, ez atzotik ez herenegunetik [...] aho motela eta mihi totela naiz. Bibl Ex 4, 10.
hiztun
<< hezur 0 / 0 hobeagotu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper