OEH - Bilaketa
444 emaitza mutur bilaketarentzat
Sarrera buruan (114)
- mutur
- ABAR-MUTUR (1 abar)
- ADAR-MUTUR (adar)
- AHO-MUTUR (aho)
- AITZUR-MUTUR (aitzur)
- AIZKORA-MUTUR (aizkora)
- ATORRA-MUTUR (atorra)
- atso-mutur
- AZKON-MUTUR (1 azkon)
- BEHATZ-MUTUR (1 behatz)
- BEHI-MUTUR (behi)
- BELAR-MUTUR (1 belar)
- BESO-MUTUR (beso)
- BULAR-MUTUR (bular)
- DIRU-MUTUR (diru)
- ERBI-MUTUR (erbi)
- ERI-MUTUR (1 eri)
- ERRO-MUTUR (erro)
- EURI-MUTUR (euri)
- EZ LUKAINKA EZ MUTUR (mutur)
- GEZI-MUTUR (gezi)
- GOLDE-MUTUR (golde)
- GURDI-MUTUR (gurdi)
- HAITZ-MUTUR (haitz)
- HAIZE-MUTUR (haize)
- HANKA-MUTUR (hanka)
- HARI-MUTUR (hari)
- HARRI-MUTUR (harri)
- HESTE-MUTUR (heste)
- HOZKA-MUTUR (hozka)
- ILE-MUTUR (ile)
- IRUZUR ETA LAU MUTUR (iruzur)
- ISATS-MUTUR (2 isats)
- ITSAS MUTUR (1 itsaso)
- IZEN-MUTUR (izen)
- KATE-MUTUR (kate)
- KOKOTS-MUTUR (kokots)
- KONDOTS-MUTUR (kondots)
- LANDA-MUTUR (landa)
- LUKAINKA-MUTUR (lukainka)
- LUMA-MUTUR (luma)
- LUR-MUTUR (lur)
- MANGA-MUTUR (manga)
- MENDI-MUTUR (mendi)
- MUTUR-AMARRA (mutur)
- MUTUR-APAL (mutur)
- MUTUR-BELAR (mutur)
- MUTUR-BELTZ (mutur)
- MUTUR BELTZ (mutur)
- MUTUR-EGILE (mutur)
- MUTUR EGIN (mutur)
- MUTUR-EGOILE (mutur)
- MUTUR-FIN (mutur)
- MUTUR-GAIN (mutur)
- MUTUR-GAIZTO (mutur)
- MUTUR-GORRI (mutur)
- MUTUR-HANDI (mutur)
- MUTUR-HANDITU (mutur)
- MUTUR-HAUSKA (mutur)
- MUTUR-HEZUR (mutur)
- MUTUR-HUTS (mutur)
- MUTUR-IHAR (mutur)
- MUTUR-ILUN (mutur)
- MUTUR ILUN (mutur)
- MUTUR-JO (mutur)
- MUTUR-JOKA (mutur)
- MUTUR-JOKALARI (mutur)
- MUTUR-JOKATU (mutur)
- MUTUR-KORDEL (mutur)
- MUTUR-LUR (mutur)
- MUTUR-LUZE (mutur)
- MUTUR-MINTZ (mintz)
- MUTUR-MINTZ (mutur)
- MUTUR-MOTZ (mutur)
- MUTUR-MUTURRERA (mutur)
- MUTUR-OKER (mutur)
- MUTUR-ON (mutur)
- MUTURREZ MUTUR (mutur)
- MUTUR-SAGAR (mutur)
- MUTUR-SALDA (mutur)
- MUTUR-SOKA (mutur)
- MUTUR-UHAL (mutur)
- MUTUR-ZABAL (mutur)
- MUTUR-ZIKIN (mutur)
- MUTUR-ZIMUR (mutur)
- MUTUR-ZORROTZ (mutur)
- MUTUR-ZUKU (mutur)
- MUTUR-ZULO (mutur)
- MUTUR-ZURI (mutur)
- NABAR-MUTUR (2 nabar)
- OGI-MUTUR (ogi)
- OHE-MUTUR (ohe)
- OIN-MUTUR (oin)
- ONTZI-MUTUR (ontzi)
- OSTIKO-MUTUR (1 ostiko)
- PAPER-MUTUR (paper)
- PETXU-MUTUR (2 petxu)
- PITXO-MUTUR (1 pitxo)
- SARE-MUTUR (sare)
- SOKA-MUTUR (1 soka)
- SORO-MUTUR (soro)
- SUDUR-MUTUR (sudur)
- SU-MUTUR (1 su)
- TITI-MUTUR (1 titi)
- TXAKUR-MUTUR (txakur)
- TXERRI-MUTUR (txerri)
- TXORIZO-MUTUR (txorizo)
- URDE-MUTUR (urde)
- XAKUR-MUTUR (xakur)
- XERRRI-MUTUR (xerri)
- ZAHAGI-MUTUR (zahagi)
- ZAKUR-MUTUR (zakur)
- ZANGO-MUTUR (zango)
- ZERRI-MUTUR (1 zerri)
Sarrera osoan (330)
- 1 abar
- 1 abarketa
- aberia
- adar
- adoregabe
- ageri
- aginzale
- ahal
- ahari
- aho
- aiterri
- aitzur
- aizkora
- aizto
- akastun
- aketz
- aldats
- amodio
- amore
- 1 apal
- apar
- aparte
- apeta
- arantzadun
- ardo
- 1 argitu
- argizagi
- argizale
- arraskatu
- 1 arraza
- 1 arre
- 1 arte
- astamakila
- astin
- atorra
- atso-herio
- aurre
- aurrerapen
- azagaia
- azeri
- 1 azkon
- aztal
- 1 baga
- barne
- barruti
- 1 basa
- batzuk
- behar
- 1 behatz
- behe
- beheko
- behi
- behin
- 1 belar
- belarri
- berdintasun
- berotu
- bertaratu
- besaburu
- besagainka
- besare
- beso
- bestela
- betilun
- bihar
- bihurtu
- bildu
- biraleku
- biratu
- bizkar
- bizkatxa
- bolunpio
- bonbila
- borobil
- borrero
- 1 borroka
- borrokatu
- 1 botaharri
- 2 bote
- boxeo
- brist
- bular
- 2 bulur
- burdina
- burfudia
- burkaitz
- burrunda
- buruzabal
- butur
- dantzatu
- dilindaka
- dilindakari
- diru
- dunbots
- 1 eden
- 1 ederki
- edo
- ekarrarazi
- 1 ele
- erbi
- 1 eri
- erraile
- errebolta
- erremedio
- erreminta
- erreten
- erro
- eskumutur
- euli
- euri
- 3 ezkutu
- fantasia
- faxismo
- flasko
- frinkatu
- futbol
- futoska
- gaizto
- 1 galdatzaile
- galtza
- gazta
- gezi
- gibeltxorrotx
- gizen
- goiarro
- golde
- gorri
- gozo
- gurdi
- gurmutur
- 1 ha
- haitz
- haize
- han
- handi
- hanka
- hari
- harkaitz
- harmailu
- harpiko
- harri
- harrime
- harritu
- 1 hartu
- hasi
- hastial
- hau
- hautsika
- 2 hazi
- heste
- hezur
- horratio
- hortzbikotu
- hosto
- hozka
- 1 huts
- 1 ihar
- ijada
- ildotxo
- ile
- ilinti
- iltze
- ingeles
- intentzio
- ireki
- iruzur
- 2 isats
- itsasertz
- 1 itsaso
- itzuli
- izan
- izen
- jata
- 1 joia
- joka
- 2 jokalari
- kakotxa
- kale
- kate
- kirten
- koipeztu
- kokots
- kolore
- komedia
- kondots
- 3 koska
- koskadun
- koskari
- kulunka
- laino
- landa
- lasaitu
- lasto
- laumutur
- lehen
- lerdedun
- lokarri
- 2 lona
- losentxatu
- 1 lotu
- lotugabe
- lubeso
- lukainka
- luma
- lur
- lurmutur
- luze
- makila
- 1 makina
- makoska
- makur
- makurtu
- mandeuli
- manga
- maratila
- markatu
- 1 marro
- mehar
- mendi
- 1 milikatu
- mintz
- miztotu
- 1 moko
- mokoka
- mustur
- musu
- musukatu
- muturgabe
- muturka
- muturxko
- 2 nabar
- nabarrosko
- nahi izan
- 1 nahiz
- neskazahar
- noizbait
- ogi
- ohe
- oin
- oldartu
- ontzi
- orbain
- orduko
- 1 oroi
- 1 ostiko
- ostikopunta
- otamen
- paleolitos
- paper
- 2 petxu
- pilota
- pilpira
- pindar
- pindartu
- pitxer
- 1 pitxo
- 1 pottoka
- poxpolin
- premio
- 2 puja
- rabano
- sake
- samur
- sardekatu
- sare
- 1 sarri
- sast
- sastakada
- sendo
- siki
- single
- soil
- 1 soka
- 1 sor
- soro
- sos
- 1 su
- sudur
- taldeka
- tarte
- tarteko
- tertziopelo
- 1 tira
- 1 titi
- tupust
- txakur
- txapel
- txepetx
- txerri
- txibista
- 1 txima
- txorizo
- uhar
- ukabilka
- 1 unatu
- urde
- urratu
- urrendu
- urtu
- uxter
- xakur
- xerri
- 1 xuri
- zabal
- zahagi
- zail
- 1 zain
- zakur
- zango
- zanpatu
- 1 zatar
- 1 zerri
- zezen
- zikinkeria
- zintzil
- zintzilikario
- 1 ziri
- ziritxabal
- zirriborratu
- zirriborro
- zokote
- zorne
- zorrotz
- zorroztu
- zorroztun
- zulakaitz
- zulatu
- zulo
- 1 zur
- zuri
goiburua
erreten.
etimologikoa
Etim. Préstamo románico; v. FHV 332.
Onom.:
En un lugar que llaman erreten. (1357) Arzam 222.
sense-1
1.
(V, G, AN-larr; VP, Lar, Añ, Dv, H). Ref.: A; SM EiTec1; Asp Leiz2; Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret.
Acequia; arroyo; zanja; lecho, cauce. "Sulco" VP 84v. "Acequia", "caz, cauce", "reguera", etc. Lar. "Rigole" Dv. "Canal, lit d'un ruisseau" H. "Canal horizontal del tejado" A Apend. "Acequia que deriva las aguas de la presa a la turbina" Etxba Eib. "Erretenak ta souan ateatze giñuzen ura ta pasatzeko" ZestErret. "Tellatuan beheko erretena" Ib.
Tr. Documentado en textos meridionales desde el s. XVIII. En DFrec hay 5 ejs.
Isuri egizu neure begietara zeure itsaso orretatik negarrezko erreten bat, eragin dagion negar neure biotz oni. Lar SermAzc 52. Gauza ona da estalpe bat egitea, erreten bat aldemenean egiten zaiola, euria edo ugaldeak diranean erleak seguru egon ditezen. ErleG 14s. Ur onek joan bear du onetarako egindako erreten batean. It Dial 83 (Ur odi, Dv, Ip erreka). Errolla, luepaki, erreten, zingidadi, aldats ta malloetan sortzen diran arantza-beltz, laarzuri, sarats, ezkerain, txillar, zume eta oen lagun askok. Izt C 159. Aldareari inguru guzian erreten bat idiki zion. Lard 226. Bota zuten amilka, elurraz estalirik zeguan erreten batera. Bv AsL 49. Griña gaisto guztiak ertengo lukete bere erretenetik kanpora eta gaistakeriaren ujolde loian itoko litzateke emakumearen anima. Ag Serm 486. Aitz-mutur soillak, ur-tantorik gabeko erreten-zuloak. Mok 13. Pozak, poz sainduak gainditzen zidak. Bere erretenean ezin dagoken erreka duk. Or Mi 146. Erretenetan erein litezke erretenai batetik bestera amabost bat zentimetroko tartea ematen zaiela. Munita 41. Ango ur-erreten aundia ta ango urmael ugariak ikusgarriak omen ziran. Zait Plat 13. Bizikletea konerka ta gupika asi zan, eta bidertzeko erretenean frenupe geratu zan Garbiñe. Erkiag BatB 76. Sortzen diran urak juteko, zulo luzeeran, jetxiera pixka batekin erreten txiki batek mesede egiten du. Oñatibia Baserria 39. An ere jardun nintzan, erretena ebakitzen. AZink 49. Ura ekartzeko zanga edo erretenak ebakitzen ari ziran. Insausti 305.
v. tbn. Ur MarIl 34. Aran SIgn 39. EEs 1916, 271. Inzag Y 1933, 419. JAIraz Bizia 83. Anab Poli 52.
"Fosa" Lar.
Acequia; arroyo; zanja; lecho, cauce. "Sulco" VP 84v. "Acequia", "caz, cauce", "reguera", etc. Lar. "Rigole" Dv. "Canal, lit d'un ruisseau" H. "Canal horizontal del tejado" A Apend. "Acequia que deriva las aguas de la presa a la turbina" Etxba Eib. "Erretenak ta souan ateatze giñuzen ura ta pasatzeko" ZestErret. "Tellatuan beheko erretena" Ib.
Tr. Documentado en textos meridionales desde el s. XVIII. En DFrec hay 5 ejs.
Isuri egizu neure begietara zeure itsaso orretatik negarrezko erreten bat, eragin dagion negar neure biotz oni. Lar SermAzc 52. Gauza ona da estalpe bat egitea, erreten bat aldemenean egiten zaiola, euria edo ugaldeak diranean erleak seguru egon ditezen. ErleG 14s. Ur onek joan bear du onetarako egindako erreten batean. It Dial 83 (Ur odi, Dv, Ip erreka). Errolla, luepaki, erreten, zingidadi, aldats ta malloetan sortzen diran arantza-beltz, laarzuri, sarats, ezkerain, txillar, zume eta oen lagun askok. Izt C 159. Aldareari inguru guzian erreten bat idiki zion. Lard 226. Bota zuten amilka, elurraz estalirik zeguan erreten batera. Bv AsL 49. Griña gaisto guztiak ertengo lukete bere erretenetik kanpora eta gaistakeriaren ujolde loian itoko litzateke emakumearen anima. Ag Serm 486. Aitz-mutur soillak, ur-tantorik gabeko erreten-zuloak. Mok 13. Pozak, poz sainduak gainditzen zidak. Bere erretenean ezin dagoken erreka duk. Or Mi 146. Erretenetan erein litezke erretenai batetik bestera amabost bat zentimetroko tartea ematen zaiela. Munita 41. Ango ur-erreten aundia ta ango urmael ugariak ikusgarriak omen ziran. Zait Plat 13. Bizikletea konerka ta gupika asi zan, eta bidertzeko erretenean frenupe geratu zan Garbiñe. Erkiag BatB 76. Sortzen diran urak juteko, zulo luzeeran, jetxiera pixka batekin erreten txiki batek mesede egiten du. Oñatibia Baserria 39. An ere jardun nintzan, erretena ebakitzen. AZink 49. Ura ekartzeko zanga edo erretenak ebakitzen ari ziran. Insausti 305.
v. tbn. Ur MarIl 34. Aran SIgn 39. EEs 1916, 271. Inzag Y 1933, 419. JAIraz Bizia 83. Anab Poli 52.
"Fosa" Lar.
sense-2
2.
(Gc ap. A).
"Raya hecha con el peine en la cabeza"
A.
Baño ez al dira kaletarren artean ere, naiz buruan erretena polita eraman, eta lepoan xerrenda apaña, [...] basati eta 'tranpati' galantak ateratzen? Munita 127. Ederki jantzia, erretena buruko illearen erdian... Anab Poli 125. Ileak ongi orraztatu erreten zuzen zuzen bategaz. Osk Kurl 63.
Baño ez al dira kaletarren artean ere, naiz buruan erretena polita eraman, eta lepoan xerrenda apaña, [...] basati eta 'tranpati' galantak ateratzen? Munita 127. Ederki jantzia, erretena buruko illearen erdian... Anab Poli 125. Ileak ongi orraztatu erreten zuzen zuzen bategaz. Osk Kurl 63.
azpiadiera-2.1
(Gc ap. A).
"Toda raya"
A.
Halatsu da tintaz betetako xipoak zimurrik gabeko zuritasun alorrean lerrotzen duen arraia, joan gori baten erretena. MEIG IX 122. (en colab. con NEtx)
Halatsu da tintaz betetako xipoak zimurrik gabeko zuritasun alorrean lerrotzen duen arraia, joan gori baten erretena. MEIG IX 122. (en colab. con NEtx)
azpiadiera-2.2
"
Ipurdiko erretena esan ohi zaio ipur-masail bien arteko sakonari"
Elexp Berg.
"
Bular erretenean (V-arr), petxu erretena (G-azp), ipurdi erretena (V-arr, G-azp)"
Gte Erd 69.
An dabillela, jotzen omen du astoak ostikoz ipurdiko erretenean da min aundia eman. BasoM 167.
An dabillela, jotzen omen du astoak ostikoz ipurdiko erretenean da min aundia eman. BasoM 167.
sense-3
3.
(G-nav ap. Iz Als
; H).
"Écluse" H. "La presa del río" Iz Als.
"Écluse" H. "La presa del río" Iz Als.
sense-4
4.
"(V-ple-gip), bragueta"
A.
azpisarrera-1
ERRETEN-ASKA.
Trinchera (defensiva).
[Augusto] beartu izan zan putzu-zulo eta erreten-aska andiak irikirik, gorde tokiak unetik unera or emen egitera. Izt C 259. Itxura añ gaistoko egoeran moroak guarlankak egiñaz, erreten-askak idikiaz eta bularkaiak ipiñiaz zijoazen. Arr EE 1885b, 474.
[Augusto] beartu izan zan putzu-zulo eta erreten-aska andiak irikirik, gorde tokiak unetik unera or emen egitera. Izt C 259. Itxura añ gaistoko egoeran moroak guarlankak egiñaz, erreten-askak idikiaz eta bularkaiak ipiñiaz zijoazen. Arr EE 1885b, 474.
erreten
-
erreten....
-
Etim. Préstamo románico; v. FHV 332....
-
Onom.: En un lugar que llaman erreten. (...
-
1. (V, G, AN-larr; VP, Lar, Añ, Dv, H)....
-
2. (Gc ap. A). "Raya hecha con el peine ...
-
(Gc ap. A). "Toda raya" A. Halatsu da ti...
-
" Ipurdiko erretena esan ohi zaio ipur-m...
-
3. (G-nav ap. Iz Als ; H). "Écluse" H. ...
-
4. "(V-ple-gip), bragueta" A....
-
ERRETEN-ASKA. Trinchera (defensiva). [Au...
<< erreminta 0 / 0 erro >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
