OEH - Bilaketa
161 emaitza mira bilaketarentzat
Sarrera buruan (12)
Sarrera osoan (149)
- 1 adi
- adiereta
- aditu
- admiratu
- adoretu
- agerkai
- agorte
- ahal
- aho
- 1 aiko
- aikon
- aitzakia
- akusatu
- andragin
- anixko
- arbilore
- arranpalo
- 3 artezki
- 1 aski
- 1 atze
- atzerri
- aurre
- 1 ba-
- banaka
- barrun
- begietsi
- begiluze
- begira
- begirabide
- begirakune
- begirale
- begiratoki
- begiratu
- begiratzaile
- begitale
- begiztatzaile
- beha
- behakunde
- 1 behatu
- 1 behatzaile
- beste
- bete-izate
- betilun
- bidegabe
- bihotzondoko
- bista
- burugin
- dantza
- deseo
- despreziatu
- desprezio
- dontsu
- engainatu
- era
- eragile
- eresaldi
- erresapio
- eta
- etsaminatu
- etxe
- etxekalte
- etxekoandre
- 2 ezkutu
- fabore
- ferratu
- gain
- guda
- gura
- hagindun
- handinahi
- hantu
- 1 hara
- harengatik
- haste
- haztatu
- hona
- 1 hor
- hurren
- ihes
- ikusmira
- ikuspegi
- ikustoki
- informatu
- inon
- inor
- iritzi
- 1 ispilu
- izan
- 1 jaiki
- jausi
- kautelatu
- kontenplatu
- kontrariarazi
- 1 kontratu
- 1 kontu
- lagun
- lar
- lehen
- leihozale
- 1 lotu
- 2 madre
- maite
- 1 makal
- maneiatu
- mansedunbre
- marabilla
- mirabilla
- miragarri
- miragile
- miratu
- mire iritzi
- mirigin
- mundu
- 1 mutil
- 1 nagi
- neskame
- nola
- nondik-nahi
- oihan
- 1 on
- ongi
- oraino
- poz
- pozgabe
- pultsu
- randatu
- seinale
- sinetsi
- 1 so
- to
- txe-
- txo-
- ustekabe
- xuxenki
- 2 zain
- zalduntza
- zalu
- zantzu
- 1 zartaka
- zehar
- zer
- 1 zere
- zeru
- zoko
- 1 zoro
- zorrozki
- zundatu
- 1 zurtu
- zut
goiburua
1 zurtu.
sense-1
1.
(V, G; Añ, Zam Voc
)
Ref.:
A;
Ort Voc; Etxba Eib
.
Asombrar(se), dejar, quedarse atónito. "Aturdir, -dirse, (c.) turditu, aturditu; zurtu, zubildu " Añ. "Azorarse, asombrarse; litm., convertirse en madera" A. " Zurtute itxi, dejarle turulato" Ort Voc. "Asombrarse. [...] Ainbeste ikusmirak aiñ leku gitxixan, zurtu ninduan, tantas cosas admirables en tan poco sitio, me dejó asombrado" Etxba Eib. Tr. Documentado desde Cardaberaz en autores meridionales.
Au aditzeak [...] arritu ta zurtu bear ezgaitu. Cb Eg II 170. Gauza batek zurtu nau, ain ardao gitxi edatiak, emen era ona eukita. Mg PAb 193. Geratuten dira zurturik, iminten jakeelako apari ez txaarra ta oe garbija. Ib. 105. Nauka zurtuta zure seme alaben lotsa onak ta moduztasunak. Ib. 105. O gauza zurtutekoa! Mg CO 42. Nok konsidera daike, zurtu baga, zer dan arima bat bautismo santuba artu ezkero? JJMg BasEsc 22. Zurtuta gelditu zan ikusirik [...] Inesek ez ebala gura bere esposotzat. Ib. 228. Zurtuteko gauzia da zenbat arima argal dagozan mundubagaz katigaturik. Ib. 161. Zurtuten gara entzunik gizonen eskergabetasuna Jangoikuaganako. Ib. 68. Nor zurtuko ez da jazoera onegaz? Ur MarIl 102 (ref. a un milagro). Arri eta zurturik kondea, bere barrungo naigabeak itobearrik. Arr GB 97. Orrela egun batzuetan arri ta zurtua egondu zan. Aran SIgn 50. Nire jagierakaz zareana zurtu, / Erretiroak eingo zaitue arritu. AB AmaE 330. Zurtu ditezen txikiak oso, / Zurtu ditezen aundiak, [...] Zurtu ditezen denak guztiak, / Entzunik bertute aundiak, / Gipuzkoako seme ernai baten / Guztizko miragarriak. Ib. 103. Eurak ikaratu eta zurtuko diran batbere bildur baga. Itz Azald 161. Zurturik egozan ikustebien edertasunagaz. Ag Kr 216. Emakumiak itz ok entzu ebazan, zurtu zan eta [...]. Kk Ab I 48. Yesus ikusi bezain laster arritu ta zurtu ziran. Ir YKBiz 246. Alaraoka zurtu baikiñuzan Oidipuk. Zait Sof 92. --Garraxi dagi norbaitek barruan: ez al dantzuzute, adiskideok? --Ene zorigaiztoko! Berriz ta berriz entzun ditut zurtzeko alakoak. Ib. 49. Gizona, ukaldi bat buruan hartu izan balu bezala zurturik, bere aulkian atzera jar eta mugitu gabe egon. Mde HaurB 81. Emaztea ta bi alabak aitaren jokabideaz zurturik (atónitas) jarraitzen zuten. Etxde AlosT 87. Eskuei begira, ba-dago zurturik. 'Mira, absorto, sus manos' . Gand Elorri 111. Aristeusen deitorak amaren belarriak zulatu zituen eta denak gelditu ziren zurtuta kristalezko alkietan. Ibiñ Virgil 114. Mundu osoa zurturik eta harriturik geure ezpain-lumetarik zer jaulkiko badago ere [...]. MEIG IV 100.
v. tbn. CrIc 37. On-Bidea 74 (ap. DRA).
Asombrar(se), dejar, quedarse atónito. "Aturdir, -dirse, (c.) turditu, aturditu; zurtu, zubildu " Añ. "Azorarse, asombrarse; litm., convertirse en madera" A. " Zurtute itxi, dejarle turulato" Ort Voc. "Asombrarse. [...] Ainbeste ikusmirak aiñ leku gitxixan, zurtu ninduan, tantas cosas admirables en tan poco sitio, me dejó asombrado" Etxba Eib. Tr. Documentado desde Cardaberaz en autores meridionales.
Au aditzeak [...] arritu ta zurtu bear ezgaitu. Cb Eg II 170. Gauza batek zurtu nau, ain ardao gitxi edatiak, emen era ona eukita. Mg PAb 193. Geratuten dira zurturik, iminten jakeelako apari ez txaarra ta oe garbija. Ib. 105. Nauka zurtuta zure seme alaben lotsa onak ta moduztasunak. Ib. 105. O gauza zurtutekoa! Mg CO 42. Nok konsidera daike, zurtu baga, zer dan arima bat bautismo santuba artu ezkero? JJMg BasEsc 22. Zurtuta gelditu zan ikusirik [...] Inesek ez ebala gura bere esposotzat. Ib. 228. Zurtuteko gauzia da zenbat arima argal dagozan mundubagaz katigaturik. Ib. 161. Zurtuten gara entzunik gizonen eskergabetasuna Jangoikuaganako. Ib. 68. Nor zurtuko ez da jazoera onegaz? Ur MarIl 102 (ref. a un milagro). Arri eta zurturik kondea, bere barrungo naigabeak itobearrik. Arr GB 97. Orrela egun batzuetan arri ta zurtua egondu zan. Aran SIgn 50. Nire jagierakaz zareana zurtu, / Erretiroak eingo zaitue arritu. AB AmaE 330. Zurtu ditezen txikiak oso, / Zurtu ditezen aundiak, [...] Zurtu ditezen denak guztiak, / Entzunik bertute aundiak, / Gipuzkoako seme ernai baten / Guztizko miragarriak. Ib. 103. Eurak ikaratu eta zurtuko diran batbere bildur baga. Itz Azald 161. Zurturik egozan ikustebien edertasunagaz. Ag Kr 216. Emakumiak itz ok entzu ebazan, zurtu zan eta [...]. Kk Ab I 48. Yesus ikusi bezain laster arritu ta zurtu ziran. Ir YKBiz 246. Alaraoka zurtu baikiñuzan Oidipuk. Zait Sof 92. --Garraxi dagi norbaitek barruan: ez al dantzuzute, adiskideok? --Ene zorigaiztoko! Berriz ta berriz entzun ditut zurtzeko alakoak. Ib. 49. Gizona, ukaldi bat buruan hartu izan balu bezala zurturik, bere aulkian atzera jar eta mugitu gabe egon. Mde HaurB 81. Emaztea ta bi alabak aitaren jokabideaz zurturik (atónitas) jarraitzen zuten. Etxde AlosT 87. Eskuei begira, ba-dago zurturik. 'Mira, absorto, sus manos' . Gand Elorri 111. Aristeusen deitorak amaren belarriak zulatu zituen eta denak gelditu ziren zurtuta kristalezko alkietan. Ibiñ Virgil 114. Mundu osoa zurturik eta harriturik geure ezpain-lumetarik zer jaulkiko badago ere [...]. MEIG IV 100.
v. tbn. CrIc 37. On-Bidea 74 (ap. DRA).
sense-2
2.
Entumecer, adormecer.
Eziñ maneja-nai atzamarrakaz. Zurtute dakotaz otzan pasiñuegaz. Ort Oroig 34.
Eziñ maneja-nai atzamarrakaz. Zurtute dakotaz otzan pasiñuegaz. Ort Oroig 34.
zurtu
-
1 zurtu....
-
1. (V, G; Añ, Zam Voc ) Ref.: A; Ort Vo...
-
2. Entumecer, adormecer. Eziñ maneja-na...
<< zundatu 0 / 0 zut >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
