Harremana

    OEH - Bilaketa

    161 emaitza mira bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    oraino.
    tradizioa
    Tr. Usado en textos septentrionales y navarros desde el s. XVI. La variante suletina, empleada también por Dechepare y Ros, es orano (hay tbn. oraino en Tartas y Archu (Fab 83), y oano en Etchahun (322), en los tres junto a orano ). Hay uáno en Larrasquet (Larraja RIEV 1935, 145). Las demás formas documentadas son: oreño en MurSerm, oño en Echenique y oino en Mattin y Xalbador. Entre los autores occidentales hay oraiño en Orixe, Oskillaso y Villasante. Según DRA hay también un ej. de oiñokoan en EgutAr . En DFrec hay 109 ejs. de oraino, 61 de ellos meridionales, y 1 de orano.
    sense-1
    1. (AN-araq-arce, L, BN-ciz-arb-lab, Ae, Sal, R; Lcc, Volt 75, SP, Ht VocGr 352, Lar, Añ (G, AN), Dv, H), orano (AN-erro, BN, Sal, S; Lar, Gèze, Dv (S), H), oino (L-ain-arcang, B, BN-ciz-ad, Ae; oño B), oono (BN-ciz-mix-bard-baig; Dv (BN)), oreino, guano (G-nav), goindo (G-nav), ono (G-nav, B, BN-baig), uano, ino (L-sar) Ref.: A ( oino, oono, orainik, orano ); A Apend; Lrq ( orano ); EI 164; AtSac 29; Echaide Nav 378-379; Izeta BHizt2 ( oino ); Gte Erd 271 .
     Todavía. "Aún, ta, (B?) oraino " Lcc. "Aún no, ezta, (B?) oraino ez " Lcc. "Encore" SP. "(Hasta) aquí, hasta ahora" Lar. "Hasta ahora", "aún, todavía" Lar, Añ. " Oraino, orano ezta ethorri, yin, il n'est pas venu encore" H. " Oraño ezta xin ama, aún no ha venido la madre" ZMoso 63. En Larramendi (Cor 301) se recoge la forma oroño, quizá errata. v. oraindik, orainik. Tr. De uso gral. al Norte, tbn. se encuentra en textos navarros, así como en algunos guipuzcoanos del s. XX (p. ej. en Orixe y Villasante).
    Orano, amorea, gazte gituzu. E 199. Oraino anhitz gauza dut zuei erraiteko. Lç Io 16, 12 (He oraiño, TB, Dv oraino, LE oráño; Ol, BiblE oraindik, Ker oraindiño ). Nik oraino bigarren okelatoa diat bada. (Esáin, 1599). ReinEusk2 143. O Iaun, oraño Amaren / sabelean zaudena. EZ Noel 49. Eztira oraiño denbora guztiak iragan. Ax 193 (V 130). Orano hiz haur usatzen da Zuberoan. O Pr 208n. Debozione oraino berria eta minbera dutenentzat. SP Phil 326 (He 328 oraiño ). Ezta hil oraino. Tt Onsa 3 (106 orano ). Bizi naiz oraiño. Ch III 57, 2. Bada Ostia konsagratzen denean, orduan oraño Kalizan dagona, ardoa da? --Bai jauna. El 75. Eztü orano berthütiaren gozua zer den aski ezagützen. Mst III 7, 3. Baña oraño artu ez duenak, kontuz begira beza zein ote den ari dagokan bidea. Mb OtGai I 95. Hanbat gora behera eta infidelitatien ondoan menturatuko othe naiz oraño Jesusi ene bihotzaren ofrendatzera? Mih 17. Ezi estaike óngi [entenda] oráño, / zerúra joán artáño. LE Kop 195. Oraino gazte banitz / banuke gustu. Bordel 105. Oraiño berdesko daude. Gy 129. Adarrak ez badira oraino aski lodituak. Dv Lab 348. Orduko arraila ageri da oraino. Laph 23. Yazko bihiez ditut oraino / zoko guziak beteak. Elzb Po 196. Egungo egunean oraino ez ginuke gure Eskuara erdaran trukatu nahi. Arb Igand 28. Ez du oraino hain aspaldi. JE Bur 42. Haurregi zaizte zuek oraino. Barb Sup 106. Hazparnen bizi da oraino. Ox 196. Nere garaia oraiño etorri eztalako. Ir YKBiz 312 (57 oraño ). Eta bertzalde nork daki gure herrietarat nor etorriko den oraino. Zerb Azk 14. Zentzudunik ez dut ikusi oraiño [...] gauza onak aurtikitzen. Or Aitork 17. Oharpen bat esatea falta zait oraino. Osk Kurl 18. Oraino ezta berant. Izeta DirG 59. [Esklabotasuna] erri zibilizatuetan ere bizi da oraiño. Vill Jaink 178. Hor hiza oraino? Larz Iru 70. Bainan xo! ez gira oraino hortan. Ardoy SFran 112. Haranbillet ta Agerrek oino / emanen dazkote lanak! Mattin 59. Ez gaiten geiegi poztu, oraino bidean baita! Xa Odol 186 ( EzinB 134 oino ).
    azpiadiera-1.1
    (Ref. al pasado).
    Gero goizean oraino ilhun handia zela iakirik ilkhi zedin. Lç Mc 1, 35. Nola oraiño ez baitziren / ezagutzan sarthuak. EZ Noel 75. Ezpaitziakien oraiño orduan zer indar zuen arnoak. Ax 408 (V 265). Hastetik ezarri zeitzun, / Iauna zuri tronua. / Oraino menderik etzen / eta bai zu iaundua. Hm 84. Nik zuen azturak et' atunak, / gu baitan orano ez enzunak, / argiratu tut ilhunbeti. O Po 47. Eta zirkonzisionearen seiñalea errezibitu ere zuen oraino zirkonzidatua ez zela, ja fedeaz izatu zuen justiziaren zigillua bezala. He Rom 4, 11. Ez zue oreño eman bere bizie gero eman zuen bezela. MurSerm 87. Gerthatu ziren zenbeit bakhar fede oso hura oraino etzutenak. Lg II 296. Etzególa ilik oráño. LE JMSB 271. Oraino mundu huntan zirelarik ere. Dh 176. Ni Ajenan bi urthez, libre nintzala ustez, / bena aita orano ez ase mendekatzez. Etch 142. Gauza hortan emaztia / orano zen berria. Arch Fab 131. Mintzo zelaik oño, goibel argi bat etorriik estali zituen. Echn Mt 17, 5 (Lç, TB, Dv, Hual, Leon oraino, He oraiño; Samper orañik; IBe oraindik ). Aphur bat solastatu ziren oraino. Laph 24. Tenploan zen oraino. Jnn SBi 36. Huna azkenean, nehor ez baitzitzeien oraino ohartzen, Lekondar pilotariak. JE Bur 26. Etxerik ez baitzen oraino, nun bizi izan ote dire lehen Azkaindarrak? Zerb Azk 9. Iduritzen zitzaion oraino bizirik ikusten zuela hantxet. JEtchep 55. Misione haundiak ez nituen oraino ezagutuak herri batean. Larre ArtzainE 263.
    sense-2
    2. Hasta ahora.
    Inprimiturik heuskara, orano izan eztena. E 7. Baldin ungiz oraino baino rigoroskiago eta gogorkiago punitu nahi bagintuk ere. Lç Ins A, 6r. Pensa ezazu ezi orano bizala erri onek ezin zufri dirola bentajarik. MRos 10.1v. Iainkoak daki, nola nahia baizen ezpaliz, nahi nukeien oraiño bezala, hemendik aitzina ere zurekin egon. Ax 373 (V 246). [Gaztiguak] deus ez dire oraino egin ditudan bekhatuen aldean. JesBih 451. Orano enian ihun holako / konplimenturik ükan. AstLas 40. Segi bezate lana oraino bezala, / yendearen gogorat egiten dutela. Hb Esk 169. Eskual-Herrian behin ere oraino ikusi ez den gauza bat. Barb Sup V.
    sense-3
    3. Aun, hasta, incluso; también, además. Tr. De uso gral. al Norte desde principios del s. XVII, tbn. se encuentra en algún navarro como Lizarraga.
    Gloria duela Iaunak, / bai halaber semeak, / nola oraño spiritu / amudioz betheak. EZ Eliç 319. Gurutzean zeure bizi garastia [...] emanaz ez kontentez, oraino [...] meza sainduan mirakuiluro emaiten zaizkigunaz geroztik. Harb 12. Oraiño ebastea edo emazte batekin parte izaitea ezta hain miretsteko. Ax 264 (V 177). Eta errazu: [...] Erranen duzu oraiño [...]. Ib. 74 (V 49). Gorputz idortuek, oraino hautsek, erlikiek badute anhitz bothere miragarri. Hm 210. Kreatu nauenak erran darot: [...], oraino diost: [...]. Ib. 68. Jesus Haurra duk artzaiña, / eta oraiño Prinzea! Gç 75. Bai Jinkoak, eta lege güziek nahi die hura esposa dezan, baita orano berak emaztia dota dezan. Bp I 98. Laudatua ez xoilki Laburdin, baina bai oraino Espainiako eta Franziako bertze eskual-herrietan ere. ES 156. Zer egiten dute oraino? CatLav 34 (V 25). Errezibi zazu, ez xoillki humilltasunekin, baiñan oraiño alegeraki. He Gudu 106. Banitate bat da arren aberastarzün galdü behar dienen txerkatzia [...]. Banitate bat da orano uhuren jardiesteko egin ahalaren egitia. Mst I 1, 4. Zer erran zien oraiño? CatLan 44. Ez da aski bihotzez humil izatea, oraino behar da maitatu humiltasuna. Lg II 213. Ez xoilki abandonatia edo utzia bere dizipuliez eta azkaziez, bena orano bere Aita Eternalaz. AR 159. Denbora zathi bat ixil egonik begiak zeliala, zian oraiño erran: [...]. Egiat 160. Dá aingiru? Ez naturalézas, bai ofizios [....], eta oraño ageridá abantálla, ezi sazerdóteak obratzentú prodijioak. LE ( in BOREanm 464s ). Zela gerlako untzia / eta bedere fragata, / handik laster etzen baizikan brulota, / geroxeago kanota, / oraiño gero balota. Gy 208. Bestalde orano, zunbat gaizarentako ezta hun ezkua? Ip Dial 11. Eta erten datzuet oño: [...]. Echn Mt 19, 24. Bertze aldi bat pasatzen da oraino. ECocin 51. Zer manhatzen deikü orano lehen maniak? CatS 42. Jesus Jaunak behar izan zituen jasan oraino bere etsaien atseginezko irriak eta trufak. Jnn SBi 30. Zer ezterasate oraino? HU Aurp 202. Akusatzen naiz oraino orhoit ez naizen bekhatu guziez. CatJauf 44. Sari ederra izanen duzu, [...] gainerat oraino, ikusgarri zerbeit. Barb Leg 22. Jainkoak oraino: nola ohartu haiz bilhuzia hintzela? Zerb IxtS 10. Esaidazu --nik oraiño--, otoitz bikaiñ ori zer dan eta zertan dagon. Or QA 127. Askotan ez dakigu --arek oraino-- noiz gauden ernai, noiz gauden sogor. Ib. 139. Hari galda bidea eta beste galde bat, eta beste zerbait oraino. Larre ArtzainE 249.
    azpiadiera-3.1
    (Exclam.).
    Abere bat naiz, eta nolako abere oraino! Hb Egia 4. Nongoa zira? Zure izena, eta zalhu oraino! Barb Sup 48. Gaizkiari zango-hegalak behar zaizko moztu, eta ondotik oraino! Ib. 113. Halako gauza maitea galdu beharko zutela, aldi hartan oraino! Barb Leg 24. Bestaldi bat oraino Euskal-Herrian zen Frantses... ondar aldikotz. Eta ez luzaz oraino! Ardoy SFran 144.
    sense-4
    4. (oraño Urt I 142) .
    (Con sintagma con suf. -ago; con valor intensivo). Tr. De uso gral. en septentrionales desde mediados del s. XVII; tbn. se encuentra en algún navarro como Lizarraga.
    Eta gaizkiago oraino egiten baitute, darasatenean [...] bertutei bethi eztarraistenek eztutela ongi egiten. SP Phil 173. Debotago oraiño zuen debot izatea errenda diezazuentzat. Arg DevB III. Kulpa handi izan da, baina grazia eta pagia orano handiago. Tt Onsa 119. Oraiño bada diaguk / gehiago admiratzen. Gç 77. Baldin izen xoiletan bada hain misteriotsu, ezta oraino gutiago berboetan ere. ES 89. Zerorrek oraiño gutiago behar duzu zure burua prezatu. Ch III 28, 1. Gaiza üsatien eitztia greü zaikü bena greüago da orano, bere boronthatiari bühürtzia. Mst I 11, 6. Nere uztarria oraino pisuagoa izanen da. Lg I 340. Oraño yago iduri-duéna. LE JMSB 276. Bekhatu mortalaren eskergabetasuna urrunago doha oraino. Brtc 92. Ezagüt ahal dezan / Jesüs zure semia, / bai eta orano gehiago / spiritü saintia. Xarlem 1233. Eginbidei ongi ihardesteko erakatsiko du oraino bertzek beino khar gehiago. JesBih 418. Oraino handiagoa izanen da [konfusionea] eternitate guzian. Jaur 166. Oraiño hobe dea / guzien higuintza bere-ganatzea. Gy 239. Badira abereak gutiago oraino bizitzen direnak. Dv Dial 9 (It oraindik ). Ethorri zenean berritz, egorri zuen oraino urrunago, eta oraino ere ethorri zenean, are urrunago. Hb Egia 1. Ikusi zuen oraino are gehiago harritu zuena. Jnn SBi 87. Edertu behar zioten oraino gehiago korona hura. Ib. 151. Zure iduriko eta oraino tzarrago batzuek. Lap 28 (V 16). Errege baino oraino gehiago arbuiatzen zutena. Elsb Fram 81. Anitzek irakurtu zuten eta geroztik oraino gehiago hedatu izan da. HU Aurp 59. Igaiteko segur pobreak baino gehiago oraino maite zuen Jainkoaren ganat. JE Bur 67. Bere makilañoa tinkiago oraino atxikiz. Barb Sup 175. Holako berakatuxek uste die orano bestiak berakatüxago direla. Const 29. Are oraino, / [...] maita nai zaitut / Zuhaurek Zuhaur bezala. Or Poem 516. Eta oraino ezagutuago zen Manuelen lagun Chiquito de Azpeitia! Zerb Azk 112. Laburrago oraino. Ardoy SFran 141. Gehiago oraino: [...]. Ib. 308. Gindoazela oraino gorago. Larre ArtzainE 249.
    azpisarrera-1
    ORAINO ALDI BAT, ALDI BAT ORAINO.
    Una vez más.
    Behar zuela harrek ere, oraino aldi bat, ikusi bere Ama maitearen begitartea. Jnn SBi 50. Oraino aldi bat oihu egin zuen. JEtchep 116. Joan zen aldi bat oraino Loiola bere herrirat. Ardoy SFran 117.
    azpisarrera-2
    ORAINO BEHIN.
    Una vez más.
    Oraino behin nik higituren dut ez solament lurra, baina zerua ere. "Encore une fois" . Lç He 12, 26 (He, TB, Dv oraino behin; Ol oraindik bein, BiblE oraindik beste behin ). Ezadazü erakuts oraiño behin nere alhaba maitea. Egiat 173.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Erran dezakegu gure mintzaia zaharra eta nihon ez bezalakoa, izanen dela oraino behin eta behin aiphatua munduan. Arb Igand 29.
    azpisarrera-3
    ORAINO ERE.
    azpisarrerakoSense-3.1
    a) Todavía.
    Zein baithan speranza baitugu ezen oraino-ere delibraturen gaituela. Lç 2 Cor 1, 10. Au dá Jesus ona [...] ilik gurútzean ta presénte oráño ere beti bere Sakramentuan. LE JMSB 271. Nere beharren gainean ukhan ditutzun eta oraino ere dauzkatzun urrikalmenduzko ta maithagunezko sentimenduez. Dh 90. Atzarri zenean, oraino ere dena ikharetan, hasi zen oihuka. Jnn SBi 128. Aspaldiko gure mintzaia, oraino ere miliun bat herritarrek gutartean mintzatzen duguna. Arb Igand 35 (ref. al bretón). Oraino ere badira herri onak, usaia zuhur hori daukatenak. HU Zez 12. Orainore lotsareki daude. Mdg 138. Juduek, hiltzerakoan trufatzen zuten oraino ere. CatJauf 29. Iduri zaut oraino ere ikusten dudala. Barb Sup 67. Amets harek zainetan ezari deitadan izialdüra etzait orano ere igaraiten. Const 20. Oraino ere itzik esan bage. Or Mi 10. Oraiño ere ez dugu erabat aantz. Or Aitork 268. Holako kasuak biltzen ditut oraino ere. Mde Pr 303 ( Po 49 orano ). Oraino ere badira hala uste dutenak. Xa Odol 34. Oraino ere han bizi, agian luzazko. Larre ArtzainE 218.
    v. tbn. Arch Fab 9. MarIl 76. Elzb PAd 22. Zby RIEV 1908, 83. Ox 164. Zerb IxtS 70. Lf in Zait Plat XVII. Larz Senper 40. Xa in Mattin 100. Oraño: Mih 119.
    azpiadiera-1.1
    (Con sintagma con suf. -ago ).
    Bere atsegina oraino ere gehiago handitu behar zion solhas hau. Jnn SBi 109.
    azpisarrerakoSense-3.2
    b) De nuevo, otra vez.
    Hartarako nahi diotet, beraz, oraino ere nere dohakabetasunezko urtheei begiratu. Dv LEd 239. Hitzeman zion oraino ere berriz Abrahami. CatJauf 24.
    azpisarrera-4
    ORAINOKO (SP (sin trad.), Dv).
    De hasta ahora.
    Oranokoak igorri'tu oro buluzkorririk. E 25. Barkhamendu Zeruari eska akio gaizkiez, / iaio intzen egunetik orañoko guztiez. EZ Man I 90 (53 orainoko ). Orainoko bekhatuak laburzki kofesatzera. Harb 19s. Oranoko gaizki eginak / askitan edutzazu. O Po (ed. Michel) 229. Orainokoek athera eztuten zenbait argitasun berri. ES 195. Hortik abiatzen dire orainoko gizon guziak. Hb Egia 10. Bardin orainoko guziak bezala onhartuko die hau ere. HU Zez 156. Orainokoak deus ez, hemendik harat egitera doazilakoen aldean. HU Aurp 121.
    azpisarrera-5
    ORAINOKOAN (AN, L; oñokoan B) Ref.: A; Izeta BHizt2 ( oino ) .
     Hasta ahora; (en contextos negativos) todavía. " Oñokoan etzaigu deus gertatu " Izeta BHizt2.
    Oraiñokoan bezala hemendik aitzina ere. Mat 297. Orainokoan bezala hemendik harat ere nitzaz ardura izanen duzula. Harb 272. Ea zenbat bekhatu egin ditutzun orainokoan. Ax 335 (V 223). Orainokoan ere aditzera eman den bezala. Ib. 569 (V 365). Orainokoan ekharri tudan arrazoinak eta presunaia handien exenpluak. ES 169. Tentazionerik orainokoan ez duzue izatu. He 1 Cor 10, 13. Zer egin dut orainokoan, eternitate dohatsuaren seguratzeko? Brtc 133. Ezin orainokoan athera arazi duk ene begietarik penitentziazko nigar xorta bat. JesBih 218. Hunen heinekorik ez da orainokoan agertu nihun. JE Ber 86. Begiak ere zulo berera / zuzentzen oraiñokoan. Or Eus 221. Ez zagon orainokoan ere nehundik minez. Lf Murtuts 37. Oraiñokoan gauza ezkutuan dago. Izeta DirG 52. Nola bada nola, saindu lerro hortan ez den ez lapurtarrik ez xuberotarrik [...]? Orainokoan segurik... Ardoy SFran 17.
    v. tbn. CatLav 9 (V 13). Zby RIEV 1908, 86. Arb Igand 95. Ox 51.
    azpisarrera-6
    ORAINOKOAZ DEN BEZAINBATEAN.
    Hasta ahora.
    Orainokoaz den bezenbatean eztut deusik senti. CartEsp 456.
    azpisarrera-7
    ORAINOKOZ.
    " Oranokoz, jusqu'à maintenant" Lrq.
    azpisarrera-8
    ORAINON.
    Todavía.
    --Han naiz? --Ez oraiñon. --Orai? --Orai ere ez oraindik. Gy 7. Koxko-ariñek eztu nahi oraiñon abiatu. Ib. 58. Uli hek oinon han zabiltzala furrundaka. Barb Leg 145. Eta denborak orainon ez akhabatuak. (L-sar). LuzKant 160.
    azpisarrerakoSense-8.1
    Bere semeari ethorriko zitzaiola oinon adimendu gehiago. Barb Leg 146. Haika, muthil, jeiki hadi, / zer oinon den mira hadi! ' Mira qué más hay' . FlorC 84.

    oraino

    oraino
    << ongi 0 / 0 poz >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper