OEH - Bilaketa

174 emaitza madarikatu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 marraka.
tradizioa
Tr. Documentado al Norte desde el s. XVII. Al Sur se encuentra en textos navarros y en Orixe, Lekuona, Etxaide (JJ 6), Ibiñagabeitia y Berrondo. La forma general es marraka ; hay marreka en Eguiateguy (junto a marraka ) y en un ej. de Herria (1-2-1962, 1), y merreka en sendos ejs. de Herria . En DFrec hay 3 ejs. de marraka, septentrionales.
sense-1
I. (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (G-to-bet, AN, L-ain, B, BN, Ae, Sal, S, R; Aq 1027 (AN), Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H), marreka, merreka (L-sar), parraka (H (BN, S)) Ref.: A (marraka, merreka); A Aezk 296; Lrq; Satr VocP; Iz Ulz (ardi-illa); Izeta BHizt .
Balido. "(R-vid), grito, en general, de animales" A. " Marraka, mugido y aún balido" A Aezk 296. " Ardi-marraka bat, un balido" Iz Ulz (s.v. ardi-illa). " Ardi marraka franko gure ardi-bordan " Izeta BHizt. Cf. VocNav s.v. marraquear.
Otsoak tarrapata / semeak zalaparta / eta auntzak marraka, / ar giten gu koplaka. Bordel 31. Be, be, be! O marraka ederrak! Hb Egia 131. Andresaroko arthaldeko marrakak. (L). Orreaga 31. (G-nav, AN-5vill-ulz-arce-erro, BN-baig, Ae, Sal, S, R marraka; AN-araq balaka, AN-larr marrue, B beoiua) Andriak nigar eta haurrek marraka, / et'ezin balaka! "Criant" . ChantP 92. Ahuntz marraka bezalako mintzo bat. Prop 1891, 164s. Joareak, ardi eta bildotx marrakak ezagun dira noizik behin. Barb Sup 51. Emazte, haurrek marraka, / gizonak berriz oihuka. Etcham 187. Gabaz ardiyan marraka eta / koiotian irrintzia. Yanzi 126. Axuri bana esku banetan, / entzunez marraka-alaia. Or Eus 225. Abereen marrakaz eta atergabeko muukaz, ibaiak, ibai-ertze legortuak eta mendi-maldak oiartzunka ari dira. Ibiñ Virgil 105. Aari ta ardien beka-marraka besterik ez dut nik aditzen. "Balidos" . Berron Kijote 200.
v. tbn. Iratz "Artzaien kantua" (ap. DRA). Ostolaiz 17.
azpiadiera-1.1.1
(BN-baig, S; SP A, VocBN, Dv, Gèze, H), parraka (H (BN, S)) Ref.: Lrq; Satr VocP .
Maullido.
azpiadiera-1.1.2
"(R), rebuzno del burro" A.
azpiadiera-1.2
2. (BN-baig, Sal, S; Dv), marreka, merreka. Ref.: A; Lrq. Grito, chillido; grito de dolor, gemido, lamento.
Mündüko dolore güziei ta marraker gor direnik. Egiat 266 (173 marreka). Ama guziá dá laméntu, negár ta marráka sentimentúras. LE Urt (ms.) 50r (ed. 1846, 142 marranga ). Prima horrek bazizün ordian bihotz min, / haren marraketarik aisa dügü jakin. Etch 436. Egotx zazei kanpo ulunguetra; non ezbaita izanen beizik marraka eta ortzen garraska. Hual Mt 22, 13. Eien oiu, marraka ta birauak. Lh EEs 1915, 234. Tuta, goare, xilintxa, oihu, marraka eta garrasia, orro, guzietarik. Barb Sup 122. Laminak [...] marraka samin batean: Madarikatu oilarra! Barb Leg 25. Kattalin gorriak ziloan sartu eta lurrez estali... Batere marrakarik gabe hil zitunan. JEtchep 44. Aintzina ari zen kantuz, marraka dardarikatsu batean! Lf ELit 191. Malacca! Malacca! Berriz haste duk, debrua, hire marraka! "Cri" . Ardoy SFran 182. Eta hunek ezin atxikizko merreka-heiagora batean: "Laketago zait nigarrez artzea". SoEg Herr 1-6-1967, 1 (cf. infra (5) ). San Juan larraka, urte guziko marraka. (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1341.
v. tbn. Hb Egia 142. Eskual 19-9-1913 (ap. DRA).
azpiadiera-1.3
3. (R ap. A y ContR ).
"Bramido, estruendo del trueno" A. " Odei-marraka, el retumbar del trueno" ContR 521.
Badu bizpor egun ezdela ixiltan odei marraka. Mdg 140.
azpiadiera-1.3.1
Bramido (del viento).
Haizearen marraka samina dabilalarik leiho arteketan. GH 1923, 348.
azpiadiera-1.4
4. (Sal ap. A ).
Chirrido, ruido. "Chirrido del carro" A.
Gainerrean marraka, / urdandei zaharrean kurrinka, / kanpoan antzara tripa gorak karranka: / horra, to, Pelloteiko egonliarren kantika! M. Pagola (ap. DRA ). Zurginen sega-xarrantxak bere marraka adi-arazten zuen. Larre ArtzainE 103.
azpiadiera-1.4.1
Xirularen marrakarekin.Herr 3-9-1959, 4.
azpiadiera-1.5
5. "(Sal, R), torrente de lágrimas" A.
sense-2
II. (Adv.).
azpiadiera-2.1
1. Balando "Balar, marraka egon (AN)" Aq 1027. "La oveja bala, marraka " ZMoso 65 (es posible que se trate de sust. ).
Ardiak marraka, bitartean aamena gal. Or Mi 20.
azpiadiera-2.1.1
Maullando.
Gatua marraka eta marraka hasten baita. Herr 14-10-1965, 2.
azpiadiera-2.2
2. "(R), produciendo ruido de tripas" A.
sense-3
III . (Adj.).
azpiadiera-3.1
Estridente.
Jendeak zenbat aldiz etzuen oraino entzun haren mintzo marraka. Prop 1904, 115. (ap. DRA; la ref. es incorrecta) Gure gibelean bi mintzo merreka batbatean entzutearekin, Pariseko puska-zakartegiak gogoratu zitzauzkitan. Herr 17-5-1962, 4.
azpisarrera-1
MARRAKA-EGILE. Que grita, que berrea.
Enzuten dut nik / azantz egile bat / zuhain hortan gainen. / Bada marraka egile bat. Normandie. (ap. DRA)
azpisarrera-2
MARRAKA EGIN. Gritar.
Aita eta amak nigar franko ta marraka eginik. Egiat 172. Haurrek marraka egina gatik amak ixilik daude. Prop 1889, 265.
azpisarrerakoSense-2.1
(Con determinantes).
Eztüzü marrakarik eginen, diozülarik, elas miserable nizana, ala beita ene hebeko egoitia lüzatü! Mst III 47, 2 (SP oiuz erranen, Ch oihuz egonen, Ip oihütüren, Leon oihu eginen). Behar dute troxetan egon, ixter xuxenik izatekotz, asko marraka egin. Hb Egia 10s.
azpisarrerakoSense-2.2
(Gèze, Dv).
Balar; en gral., emitir sonidos (los animales). "Bêler" Gèze. " Marraka egitea, vagir, bêler, miauler" Dv.
Otsoek marraka egiten dei Altobiskarrian. (R). Orreaga 105. (AN-ulz marraska, B, BN-baig marruma) Ahunza joan dela ikhusi duenian, / bere botza kanbiatzen du / eta bere oihu falsian / marrak egitez erraiten du. Arch Fab 149. Ardiak marraka egitean ahamena galtzen. EZBB I 38. Soinua jotzen ere ikasi zuen [zinemak]. Are gehiago, marraka, marrua, kurrinka [...] eta arrantza egiten ere bai. MIH 328.
azpiadiera-2.1
(Con determinantes).
Ardi bat [...] marraka negartiak egiñaz. Etxde JJ 10.
azpisarrera-3
MARRAKA EGINARAZI. Hacer balar.
(Lapurraren) okultazaleei ere inaraziko ziote marraka akerrei bekala (206). LE-Ir.
azpisarrera-4
MARRAKAN. Gimiendo, lamentándose.
Frantzian ez da deusere eskasik, aldiz, bitxi dena, oro marrakan ari zaizkü, oro oldartzen hunki egiliaren kuntre. Herr 6-7-1961 (ap. DRA ).
azpisarrera-5
MARRAKAZ (S). Ref.: Lrq; Peillen in VocS. Gritando; gimiendo. Azkue remite a marraka 'produciendo ruido de tripas'. "Marrakaz ari, pleurer avec cris" Lrq. "Hurler, aullar, orain marrakaz ari, orrua egin diogu" Peillen in VocS 135n.
Praubiak Jinkuaren erresoman sartzen diren thenporan, hurak [aberatsak] kanpotik marrakaz egonen beitira. Mst III 58, 10 (SP, Ip marraskaz, Ch oihuz). Ezkapi nahiz itsasoak iresten dütianak, güziak herioari ihesi marrakaz. Egiat 158. Kanpaiñan behiz hillen / marrakas Franziarat / behiz ützüliren. 'En gémissant' . Xarlem 573. Ni khüñati marrakaz beinian gosia. Etch 172. Ikhustearekin haur ttipi bat barnean marrakaz. Dv Ex 2, 6 (Urt nigarrez, Ur, BilbE negarrez). Lamina, berehala, marrakaz badoa suphizkiari gora eta han, kanpoan, karrasia min batean biltzen ditu bere lamin-lagunak oro. Barb Leg 24. Tanke moduko batetik oiuz eta marrakaz esaten zigutela. AZink 86.
v. tbn. Lek EunD 31. Herr 23-5-1963, 3.
azpisarrerakoSense-5.1
(Ae, S) Ref.: A Aezk 296; Lrq .
Balando. " Katu, ardi, auntz ta beiak marrakaz " A Aezk 296.
Ardiak eta axuriak ikhusten dianian hartza edo otsoa beraganat giten, haren beldurrak iziturik, ikharatzen da eta marrakhaz, lasterka ihesi doa. Tt Onsa 136. Auntzak sortzen zizkio bearriak marrakas. (209). LE-Ir. Marrakaz hasi baitzen bulunbaria, lagun oro abiatu zitzaizkon ondotik. Hb Egia 133. Ardiak ondotik mee eta mee marrakaz, artzain-or zakurra sahetsetik erausika. Barb Sup 93s. Batño, marrakaz artegin daukan / axuriaz oroiturik. "Balando" . Or Eus 222s.
azpisarrerakoSense-5.2
(Ae, S; SP) Ref.: A Aezk 296; Lrq .
Maullando. " Gathua marrakaz dago, le chat crie" SP. "Miauler avec persistance" Lrq.
Norbaitek gatu bat marrakaz ari izan dela amets egin badu. (Sal). A EY I 117. Katu elur-margo, marrakaz isatsa / legunduz atea zaiodan zabali. Or Poem 556.
azpisarrerakoSense-5.3
" Odéia márrakaz, el trueno llorando (sic) (R-is)" Iz R 311.
azpisarrerakoSense-5.4
Orduan berriz labea gaiztatu zan. Asi zan marrakaz eta irrintziz, ke zuti nasaibat aotik zeriola. Lh Yol 12.
azpisarrera-6
MARRAKAZKO (Adnom.).
Auhenezko, marrakazko eta pleinu ikharagarrizko boz bat aditu izan da Ramanen. TB Mt 2, 18 (Leon marraska ).
marraka
<< maradikatu 0 / 0 milatia >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper