OEH - Bilaketa
70 emaitza mach bilaketarentzat
Sarrera buruan (0)
Emaitzarik ez
Sarrera osoan (70)
- 2 akaldu
- alaz
- arranbela
- atarra
- behartu
- behiala
- belztasun
- bihozberatasun
- burgoikeria
- burgoiki
- buruhauste
- burukal
- buruntza
- danbateko
- ekintza
- 1 esku
- eskualde
- eskuerakutsi
- etzauntza
- firrila
- gaineratu
- gaitzesgarri
- guda
- gudakide
- gudatu
- gudukatu
- hasgarri
- herribarruti
- hesi
- hortz
- joaera
- kantitu
- leku
- makabear
- makabeo
- makabeotar
- matxin-sukalde
- murrutu
- 1 nabarmendu
- oinaze
- oinazetzaile
- oinezko
- oinpe
- orristegi
- ospatu
- pilaka
- pilo
- saino
- salbuespen
- sasiasmo
- sastegi
- sendogarri
- soin
- sorosle
- talde
- taldeka
- taldekatu
- targo
- tunkailu
- ugazkide
- utikan
- zabalagotu
- 1 zalko
- zapalkilu
- zartailu
- zerbel
- zergaduri
- zergapeko
- zimarku
- zinauste
goiburua
oinpe.
tradizioa
Tr. Documentado en todos los dialectos desde mediados del s. XVII; es frec. en autores guipuzcoanos. Oinpe es la forma gral.; hay huñpe en Maister y Etchahun, y huinpe en UskLiB e Inchauspe (en este último junto a hoinpe ). En DFrec hay 4 ejs. de oinpe.
sense-1
1.
(V-gip ap. Gte Erd 253
; Dv, H),
huinpe .
(En casos locales de decl. sing.). Bajo los pies; a los pies, debajo; (fig.) a los pies, humillado, sometido. " Oinpe, dessous des pieds. Oinpean erabiltzea, fouler sous les pieds" Dv. " Oinperako, en destination de dessous les pieds. Etzare nihoren oinperako egina " Ib. v. oinazpi, OINENPE.
Orla, umilik bere burua / ezarri beza oinpean. RomBasc 27s. Idi, ardi, abre larri, / orobat ehiziak, / hunen oinpera ditutzu. (Ps 8, 8). Hm 42 (Or guziak oinpera ditiozu; Dv oinenpeko, Ol, Ker oñazpian, BiblE mendean). Urrea eta zilharra lupean daudeino, baitira oinpean ostikatuak. ES 163. Ikhas ezazü ümiliatzen, lür eta lohi zirena, eta besten ororen, huñ petan izaten. Mst III 13, 2 (Ip hoin petan, Ol, Pi oinpean). Nik ekarriko ditut zure etsai guziak zure eskura ta oinpera. Mb IArg I 340. Jainko gezurti au noiz lurrera ta oñpera botako det? Cb Eg II 85. Erokeria oriek oñpean utzi. Ib. 102. Illko zaitugu, edo erabillizazu oinpean Imajina santu au. Mg CC 111. Oiñpean [mats] guztia trinkatu dezeen. AA III 356 (438 oñpean). Guzien onra ta izena oiñpean erabiltzea. Ib. 293. O nere Jaungoiko maitia, izar abek berak nere oiñpian egongo dira, zuk zure glorian errezibitzen nazunian. Echve Dev 163. Edukiko tuzuten zuen oinpean, orain manatzen dizuten Errege eta gañerakoak . GoldSerm 211. Jainkoagandik artutako mesede guziak oñ-pean artzen zituen erantzuera lotsagabe onek. Lard 94. Orotaz gaitzetsia, zathitua, oinpean erabilia, ikusten badut nere burua. Dv LEd 243. Agertu zen zeruan señale aundi bat: 'mazteki bat iruzkiaz estalia, eta ilargia bere oinpean. Echn Apoc 12, 1 (Ip haren huñpetan, Ur (G) haren oñpetan, Ker oinpean; IBk ilargia oinpeko; He (oiñ-), TB, Dv, Ur (V) oinen azpian, Ol (oñ-), BiblE oinazpian). Traziar txarra oinpera zelan sartu eban. AB AmaE 435. [Kirkirtxoa] oiñpean zapalduta utzi nuen umill. Ib. 405. Zü, zelüko Aingüriak bozten dütüzüna, [...] Satan hoinpian lehertzen. Ip Hil 94. Oinpean darabiltzun autsa bezela naiz. Ag G 197. [Zuzia] itzaltzen du oin pean. Ill Pill 27. Oiñ petik lerratu zitzaion ikatz puxka batek berriz iraili zuan. Lh Yol 48. Zure oinpean mundua artuta, gurutz gogorran / josi zinduan Jainkoak. Jaukol Biozk 33. Tubalen kasta nunbait oin-pian / ikustia komeni zan. Tx B II 55. Oinpian zapal eban gure oilaskua. Enb 178. Peru, arakiñaren oinpera sartzen da. Or Eus 138. Luterotarrak / zure oinpean zapaltzen. SMitx Aranz 169. Guzien oinpean lurra ikaraz dar-dar zegon. Ol 1 Mach 9, 13. Muntegiko azi edo landareak oinpean zapaldu ez ditezen. Munita 150. Oinperako lezkak eta belarrak. Or QA 145 (cf. (4)). Zure legea oinpean artu nuan. Or Aitork 39. Orrelako sugeak, oinpean zapaldu bear dira. NEtx Antz 16. Limoe aura, oinpera eroria izan baitzan. Erkiag EG 1959 (1-2), 32. Oinpean dabil egia. BEnb NereA 131. Olinpuko ate-subilletik, odeiak eta izarrak dakuzki bere oinpean. Ibiñ Virgil 46. Gure neskatxen etsai guziak / zure oinpean zapaldu! Olea 181. Onoko titulu au zeukan euskaldunak, bere oinpean idatzirik: "Azpeitiko Don Santxo". Berron Kijote 111. Komenigarriago da maizenik, honelako auzietan, oinpean darabilgun lurrari begiratzea, begiak urrutiko odeietara jasotzea baino. MEIG VIII 55.
v. tbn. Mih 106. Goñi 44. Inza Azalp 11. Yanzi 156. TAg Uzt 220. Iratz 180. Mde Pr 97. Zait Plat 17. Gazt MusIx 101. Ataño TxanKan 237. Bibl Ex 24, 10. Ayesta 125. AZink 126.
(En casos locales de decl. sing.). Bajo los pies; a los pies, debajo; (fig.) a los pies, humillado, sometido. " Oinpe, dessous des pieds. Oinpean erabiltzea, fouler sous les pieds" Dv. " Oinperako, en destination de dessous les pieds. Etzare nihoren oinperako egina " Ib. v. oinazpi, OINENPE.
Orla, umilik bere burua / ezarri beza oinpean. RomBasc 27s. Idi, ardi, abre larri, / orobat ehiziak, / hunen oinpera ditutzu. (Ps 8, 8). Hm 42 (Or guziak oinpera ditiozu; Dv oinenpeko, Ol, Ker oñazpian, BiblE mendean). Urrea eta zilharra lupean daudeino, baitira oinpean ostikatuak. ES 163. Ikhas ezazü ümiliatzen, lür eta lohi zirena, eta besten ororen, huñ petan izaten. Mst III 13, 2 (Ip hoin petan, Ol, Pi oinpean). Nik ekarriko ditut zure etsai guziak zure eskura ta oinpera. Mb IArg I 340. Jainko gezurti au noiz lurrera ta oñpera botako det? Cb Eg II 85. Erokeria oriek oñpean utzi. Ib. 102. Illko zaitugu, edo erabillizazu oinpean Imajina santu au. Mg CC 111. Oiñpean [mats] guztia trinkatu dezeen. AA III 356 (438 oñpean). Guzien onra ta izena oiñpean erabiltzea. Ib. 293. O nere Jaungoiko maitia, izar abek berak nere oiñpian egongo dira, zuk zure glorian errezibitzen nazunian. Echve Dev 163. Edukiko tuzuten zuen oinpean, orain manatzen dizuten Errege eta gañerakoak . GoldSerm 211. Jainkoagandik artutako mesede guziak oñ-pean artzen zituen erantzuera lotsagabe onek. Lard 94. Orotaz gaitzetsia, zathitua, oinpean erabilia, ikusten badut nere burua. Dv LEd 243. Agertu zen zeruan señale aundi bat: 'mazteki bat iruzkiaz estalia, eta ilargia bere oinpean. Echn Apoc 12, 1 (Ip haren huñpetan, Ur (G) haren oñpetan, Ker oinpean; IBk ilargia oinpeko; He (oiñ-), TB, Dv, Ur (V) oinen azpian, Ol (oñ-), BiblE oinazpian). Traziar txarra oinpera zelan sartu eban. AB AmaE 435. [Kirkirtxoa] oiñpean zapalduta utzi nuen umill. Ib. 405. Zü, zelüko Aingüriak bozten dütüzüna, [...] Satan hoinpian lehertzen. Ip Hil 94. Oinpean darabiltzun autsa bezela naiz. Ag G 197. [Zuzia] itzaltzen du oin pean. Ill Pill 27. Oiñ petik lerratu zitzaion ikatz puxka batek berriz iraili zuan. Lh Yol 48. Zure oinpean mundua artuta, gurutz gogorran / josi zinduan Jainkoak. Jaukol Biozk 33. Tubalen kasta nunbait oin-pian / ikustia komeni zan. Tx B II 55. Oinpian zapal eban gure oilaskua. Enb 178. Peru, arakiñaren oinpera sartzen da. Or Eus 138. Luterotarrak / zure oinpean zapaltzen. SMitx Aranz 169. Guzien oinpean lurra ikaraz dar-dar zegon. Ol 1 Mach 9, 13. Muntegiko azi edo landareak oinpean zapaldu ez ditezen. Munita 150. Oinperako lezkak eta belarrak. Or QA 145 (cf. (4)). Zure legea oinpean artu nuan. Or Aitork 39. Orrelako sugeak, oinpean zapaldu bear dira. NEtx Antz 16. Limoe aura, oinpera eroria izan baitzan. Erkiag EG 1959 (1-2), 32. Oinpean dabil egia. BEnb NereA 131. Olinpuko ate-subilletik, odeiak eta izarrak dakuzki bere oinpean. Ibiñ Virgil 46. Gure neskatxen etsai guziak / zure oinpean zapaldu! Olea 181. Onoko titulu au zeukan euskaldunak, bere oinpean idatzirik: "Azpeitiko Don Santxo". Berron Kijote 111. Komenigarriago da maizenik, honelako auzietan, oinpean darabilgun lurrari begiratzea, begiak urrutiko odeietara jasotzea baino. MEIG VIII 55.
v. tbn. Mih 106. Goñi 44. Inza Azalp 11. Yanzi 156. TAg Uzt 220. Iratz 180. Mde Pr 97. Zait Plat 17. Gazt MusIx 101. Ataño TxanKan 237. Bibl Ex 24, 10. Ayesta 125. AZink 126.
azpiadiera-1.1
Besteren oinpe gogorrean [dabillena].Mb IArg I 239. Zere oinpe berean dezula sulezeko putzu izugarria. Ib. I 175.
azpiadiera-1.2
(
Oinpetan
).
Bere bürien kuntre gerla korajuski egiten zielarik, mündia huñ petan ezarri beitzien. Mst I 18, 5 (Ip huin petan; SP, Ol, Pi azpiratu, Leon oinkatu). Ark txatxakatuko dík iri buruói ta berarén oin petán egónen áiz i. LE Doc 141. Oinpetan ezarriko dute hiri saindua. TB Apoc 11, 2 (Dv oin-petan, IBk oinpean; Lç ohondikatu, He, Echn, Ol ostikatu ). Emakume bat eguzkiaz inguraturik, eta aren oñpetan illargia. Ur Apoc (G) 12, 1. Jesüs-Kristen huin petan ezartia. UskLiB 94. Mündiaren huñ petan zaudelarik ümilki. Etch 150. Emaztea gizonaren oinpetan emaiten [du lege horrek] . Prop 1887, 206. Debriaren huinpetan ezarlia. Ip Hil 8. Xalbat bere oinpetan zerraldo ikusi bear zun. Etxde JJ 184.
Bere bürien kuntre gerla korajuski egiten zielarik, mündia huñ petan ezarri beitzien. Mst I 18, 5 (Ip huin petan; SP, Ol, Pi azpiratu, Leon oinkatu). Ark txatxakatuko dík iri buruói ta berarén oin petán egónen áiz i. LE Doc 141. Oinpetan ezarriko dute hiri saindua. TB Apoc 11, 2 (Dv oin-petan, IBk oinpean; Lç ohondikatu, He, Echn, Ol ostikatu ). Emakume bat eguzkiaz inguraturik, eta aren oñpetan illargia. Ur Apoc (G) 12, 1. Jesüs-Kristen huin petan ezartia. UskLiB 94. Mündiaren huñ petan zaudelarik ümilki. Etch 150. Emaztea gizonaren oinpetan emaiten [du lege horrek] . Prop 1887, 206. Debriaren huinpetan ezarlia. Ip Hil 8. Xalbat bere oinpetan zerraldo ikusi bear zun. Etxde JJ 184.
sense-2
2.
(Ae; H; oiñpe V-gip, oñpe H),
huinpe (S)
Ref.:
VocPir 305; Lrq (huinpe); Etxba Eib (oiñpia).
Planta del pie.
Nere izena aztu ez zidin, itxatsi zidan nere ezkerreko ta atzeko oin pean. VMg 82. Orain bizpairu urte eortzitako illotzen oinpeak, zumetasun zerbait gordetzen dutela oraindik. Etxde Egan 1961 (1-3), 94. Oiñak egostu yakaz, eta oinpeetan urbatuak ditu, maskuilluak. Erkiag BatB 115s. Zuen oinpeak / zapaltzen duan tokian, / usaitsuago zabaldu oi-dan / akara. NEtx LBB 397.
Planta del pie.
Nere izena aztu ez zidin, itxatsi zidan nere ezkerreko ta atzeko oin pean. VMg 82. Orain bizpairu urte eortzitako illotzen oinpeak, zumetasun zerbait gordetzen dutela oraindik. Etxde Egan 1961 (1-3), 94. Oiñak egostu yakaz, eta oinpeetan urbatuak ditu, maskuilluak. Erkiag BatB 115s. Zuen oinpeak / zapaltzen duan tokian, / usaitsuago zabaldu oi-dan / akara. NEtx LBB 397.
azpiadiera-2.1
Talón.
Zebra-abere arin marratu ari bere oinpetako burdiñez meaketan eragiñaz. "Herrados carcaños" . Berron Kijote 199.
Zebra-abere arin marratu ari bere oinpetako burdiñez meaketan eragiñaz. "Herrados carcaños" . Berron Kijote 199.
sense-3
3.
Suelo, lo que está debajo de los pies.
Oinpea biguin sumatzeneko / zirrara du gorputzean. Or BM 60.
Oinpea biguin sumatzeneko / zirrara du gorputzean. Or BM 60.
sense-4
4.
(Adv.).
Kaioa egazka; / goi ta be, ur eta lur oinpe darabilzka. SMitx Arraun 93.
Kaioa egazka; / goi ta be, ur eta lur oinpe darabilzka. SMitx Arraun 93.
azpisarrera-1
OINPERAKO IZAN.
Habitar, morar.
Mairu-mendiak oinperako dituzten basatiak; [...] Tartesiako bazka-ugari-dun zelaiak oinperako dituztenak. "Los que pisan" . Berron Kijote 199.
Mairu-mendiak oinperako dituzten basatiak; [...] Tartesiako bazka-ugari-dun zelaiak oinperako dituztenak. "Los que pisan" . Berron Kijote 199.
oinpe
-
oinpe. Tr. Documentado en todos los dial...
-
1. (V-gip ap. Gte Erd 253 ; Dv, H), huin...
-
Besteren oinpe gogorrean [dabillena].Mb ...
-
( Oinpetan ). Bere bürien kuntre gerla ...
-
2. (Ae; H; oiñpe V-gip, oñpe H), huinp...
-
Talón. Zebra-abere arin marratu ari ber...
-
3. Suelo, lo que está debajo de los pie...
-
4. (Adv.). Kaioa egazka; / goi ta be, ur...
-
OINPERAKO IZAN. Habitar, morar. Mairu-me...
<< oinezko 0 / 0 orristegi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
