OEH - Bilaketa
554 emaitza laguntza bilaketarentzat
Sarrera buruan (11)
Sarrera osoan (499)
- 2 a
- aberats
- abiadura
- abisuño
- abogadutza
- 1 adimendu
- adiskide
- adiskidetsu
- administrazio
- adoretsu
- 2 adur
- ageri
- 1 agian
- agindu
- aginte
- agiraka
- agudotu
- ahal
- ahal-izate
- aho
- ahuldu
- ahuspeztu
- 1 aitor
- aitzin
- aiutatu
- aizkora
- akabatu
- akabo
- akitasun
- akitu
- 3 ala
- alarguntsa
- albiste
- aldakor
- aldapa
- aldarrika
- aldi
- aldintsu
- alditxartu
- alegera
- aleman
- altxarazi
- altxatu
- ama
- amerikar
- amesti
- anaia
- andrazko
- andre
- antolatu
- 1 antxu
- antz
- 1 apaizketa
- 1 apal
- apalguraki
- arabera
- arartekotasun
- araudi
- araugai
- 2 ardura
- argitalpen
- argitasun
- argitxo
- arlote
- 2 arlotu
- arraun
- arren
- arrotz
- arruntasun
- 1 arte
- 1 artzain
- asalda
- asaro
- aske
- asko
- asku
- asmo
- aspaldi
- 1 asti
- astiroki
- atabaka
- 1 atal
- 1 ate
- atera
- aterpe
- 1 atxiki
- atzarrarazi
- atzeman
- atzendu
- aukera
- aurre
- aurren
- aurrerapen
- aurrezarri
- ausarkeria
- 1 ausarki
- 1 auzi
- auzo
- axolagabekeria
- azalpen
- azken
- babes
- babestu
- baira
- bait-
- baizik
- bakar
- bakardade
- bake
- 1 bala
- baldinde
- baldintza
- baliatu
- balimentu
- ballet
- banaka
- bar-bar
- baretu
- barkapen
- barna
- barne
- barrundu
- baserri
- bastoi
- basurde
- batiztu
- bazkidetu
- begirune
- behar
- behar izan
- behar-ordu
- beharreko
- beharrezko
- beharrik
- beharrizan
- behartasun
- beharti
- behartu
- behin
- behinola
- bekatari
- beldurkunde
- beraiek
- berantxe
- 1 beratz
- 1 bere
- 1 beregainki
- bereizkunde
- berenez
- berezi
- bermantza
- berritu
- bertsogin
- bertute
- besagainka
- besarka
- bestalde
- beste
- beti
- bezala
- bezero
- bidegintza
- bideratu
- bihotz
- bihozmin
- bikoitz
- bila
- 1 bilari
- bilkura
- birjina
- bitarte
- bitartetza
- bizialdi
- biziro
- bortizgailu
- botereskatu
- bultzada
- burubide
- buruz
- danbaka
- debalde
- dena ere
- denbora
- deus
- diputazio
- diru
- dirudun
- dohakabeki
- doi
- eder
- edo
- egikaritu
- egile
- eliza
- eliztar
- elkar
- eltxegogor
- 2 emanka
- emankara
- enbalier
- eragile
- erakutsi
- erdietsi
- ereintza
- eritegi
- 2 erne
- errege
- 1 erregu
- erreguka
- erremedio
- erroteria
- eskaini
- eskainka
- eskas
- 1 eske
- esker
- eskertu
- 1 esku
- eskuarte
- eskubide
- eskuratu
- esperantza
- estutasun
- estutzaile
- 1 etsi
- eusgai
- euskal
- euskaldun
- euskarri
- eustapen
- ezaguera
- ezdeus
- ezdeustatu
- ezer
- ezereztu
- ezertxo
- 1 ezin
- ezkutarazi
- ezkutuko
- fabore
- falta
- faltatu
- flux
- foruzale
- 3 franko
- funts
- gabez
- 1 gai
- gainerako
- gainontzean
- gaitzikusi
- gaixo
- gaixotegiratu
- 1 galdatu
- galde
- 1 galdegin
- galdetu
- galdo
- 1 garai
- garaitu
- gehiago
- gehiegi
- gelditu
- gero
- gidari
- gisa
- gizarte
- goaia
- godartari
- gogabera
- 1 goi
- goiargitu
- goitar
- gomendio
- goragarri
- gorazarre
- gorpu
- gorputz
- gramatikazale
- gudu
- gudukatu
- gupidetsi
- gura
- guzti
- hagitz
- hago
- hainbat
- hainbeste
- haize
- halako
- halaxen
- hamaikatxo
- hamarreko
- han
- handi
- hankarte
- 1 hara
- harengana(tu)
- 1 haro
- harrapatu
- hartarakotu
- hasi
- haste
- hastio
- haurride
- hel
- hela
- herabe
- herio
- hireganatu
- hiretar
- 1 hobeki
- honelako
- 1 hori
- hornitu
- hurko
- 1 huts
- ibilki
- ide
- igortzaile
- ikerlari
- inbokazio
- indargarri
- inoiz
- inon
- inor
- ireki
- irentsi
- iritsi
- itxura
- izan
- jadetsi
- jainko
- jakintza
- jario
- jasi
- jaso
- jaun
- jazarkunde
- kanpo
- keinu
- kimia
- kito
- komunikatu
- konprenitu
- kontrizio
- kontseilu
- kontsul
- 1 kontu
- korban
- 1 koskor
- 1 kostatu
- 1 kuku
- kutun
- lagun
- lagundu
- lagungo
- lagunkizun
- laguntasun
- laguntsari
- laguntzabide
- laguntzagabe
- laguntzaile
- laguntzaldi
- laguntzatxo
- laguntze
- laketarazi
- landare
- 1 lantza
- larriune
- laztura
- lehen
- lehenengo
- lehoi
- lehoitu
- lekukotasun
- lepogaineratu
- lerrokatze
- libreto
- likits
- lur
- 1 makal
- makurkeria
- makurtu
- maltar
- mendratu
- mendre
- menpe
- mesede
- meza
- 1 miko
- milioi
- moldatu
- molde
- moteltasun
- mugatu
- mugigarri
- 1 mugitu
- mundu
- 3 mustatu
- mutu
- nahitanahiez
- nasai
- negar
- neke
- neska
- neu
- neurri
- neurrigabe
- neurtu
- noiznahi
- nolanahi
- nondik
- norbera
- odol
- ofizial
- ogasundun
- 1 oi
- oihu
- oin
- onartu
- onaurki
- 1 ondo
- ongailu
- 2 ongarri
- ongi
- onginahi
- onulari
- oparo
- 3 opera
- opresio
- ordaingabeko
- ordaintza
- ordez
- orduantxe
- orduko
- organista
- osabide
- osasun
- ostatesa
- 3 oto
- otoika
- parte
- patria
- pendiz
- plazatu
- politiko
- porroskatu
- poz
- praktika
- preposatu
- pretenditu
- prezagarri
- prezarazi
- prezatu
- projimo
- prontoki
- protekzio
- protestantismo
- salbamendu
- saldu
- salmista
- saltzaile
- sargune
- sarraskitu
- sartu
- segurik
- seguru
- sendogarri
- serio
- sermoi
- 1 sindikatu
- soin
- soinu
- sokorri
- soleimendu
- soleitzaile
- 1 sor
- sorgin
- sorginkeria
- soroski
- sorospen
- sorospide
- sorotsi
- 2 sortu
- sortze
- sostengu
- sozietate
- 1 su
- sufrikario
- suportatu
- sustrai
- tartara
- tentamendu
- tipildu
- tiratu
- triste
- txakurtxo
- txalo
goiburua
laztura.
tradizioa
Tr. Documentado al Norte desde el s. XVII; al Sur se atestigua en algunos autores modernos como Erkiaga y Gaztelu. La forma general es laztura . Emplean lazdura Mongongo Dassança, Larreguy, Jauretche, Hiribarren, Prop (tbn. laztura ) y Lafitte; latzdura Haraneder (tbn. latztura ), Mihura y JesBih , y latztura Etcheberri de Ziburu (tbn. laztura en Noel 101). En DFrec hay 3 ejs. de laztura .
sense-1
1.
(Lc, BNc, R-uzt ap. A; Dv),
lazdura (L, BN-baig ap. A
; Lecl, H),
latzdura ( VocBN
→vEys, Lh),
latztura.
Miedo, temor, terror.
Orduan zen egietan frogatu eskritura, / historia aiphatzean nork eztuke latztura? EZ Man II 45. Konzebituko baituzu haukientzat [penentzat] latzdura hañdi bat, agertu diren baiño lehen. He Gudu 124 (v. tbn. He Io 11, 33 latztura). Erran zuten hiri hura hain lazdura handian gerthatzen zela, non yadanik hartua bezala baitzen. Lg I 189. Latzdurarekin baizen begiratzen ez nioten gurutzien [bideei] . Mih 103. Zer lazturaz, zer trublez ez da bethea Juje hain garratzaren aitzinean interrogatua den arima dohakabea! Brtc 126. Hotan gañan goguaketatu nizan aldi oroz laztura batek hartu nizi. AR 35. Ikharaz eta lazturaz betheak. Rob (ap. H). Herioaz orroitzean / zer laztura / ezduk hire bihotzean? Monho 112. Onhesten dut thunbako latzdura eta erretiramendua. JesBih 447. (v. lazdura ib. 246) Harmarik gabe ere ikustea Lara, / kontra ziren gizonen ez guti lazdura. Hb Esk 35. Laztura handi beltz batek hartu zuen. Dv Gen 15, 12 (Bibl laztura; Urt izialdura, Ur izu, Ol illunbe, Ker bildur, BiblE izua eta larria). Jesus Jauna, zuk zure lazturan onhetsi zinduen aingeruen laguntza. Dv LEd 2. Zerbeit izigarri jasan behar nuelako lazturak koropilatzen [ninduen] . JE Bur 18. Gauza ilhunen, auhendagarrien, laztura bihotzera deramatenen khantatzeko. Lander RIEV 1912, 556. Laztura batek hartu zituen eta jadanik aiphu zuten bazka-tokiz behar zirela aldaratu. Barb Leg 124. Niri, ala fe, ez dautet ez batek ez bertzeak lazdurarik emaiten. Lf CEEN 1973, 131. Hil-ikararen lazturak zabaltzen dio agoa. Iratz 151. Laztura bat sendi dut, guztiok leiho hortatik sartuko bailirakeen. Mde Pr 98. Andrazkoa bigunago izaten da geienbat, aurkitu barri dauan printze urdiña galtzeko lazturaz edo. Erkiag BatB 155. Euri, aize, sargori, / gaueko laztura begirale. Gazt MusIx 189. Ez ahal zuen laztura ttipia ukan. Larre ArtzainE 75. Laph 121. Lazdura: Jaur 367. Prop 1895, 283.
Miedo, temor, terror.
Orduan zen egietan frogatu eskritura, / historia aiphatzean nork eztuke latztura? EZ Man II 45. Konzebituko baituzu haukientzat [penentzat] latzdura hañdi bat, agertu diren baiño lehen. He Gudu 124 (v. tbn. He Io 11, 33 latztura). Erran zuten hiri hura hain lazdura handian gerthatzen zela, non yadanik hartua bezala baitzen. Lg I 189. Latzdurarekin baizen begiratzen ez nioten gurutzien [bideei] . Mih 103. Zer lazturaz, zer trublez ez da bethea Juje hain garratzaren aitzinean interrogatua den arima dohakabea! Brtc 126. Hotan gañan goguaketatu nizan aldi oroz laztura batek hartu nizi. AR 35. Ikharaz eta lazturaz betheak. Rob (ap. H). Herioaz orroitzean / zer laztura / ezduk hire bihotzean? Monho 112. Onhesten dut thunbako latzdura eta erretiramendua. JesBih 447. (v. lazdura ib. 246) Harmarik gabe ere ikustea Lara, / kontra ziren gizonen ez guti lazdura. Hb Esk 35. Laztura handi beltz batek hartu zuen. Dv Gen 15, 12 (Bibl laztura; Urt izialdura, Ur izu, Ol illunbe, Ker bildur, BiblE izua eta larria). Jesus Jauna, zuk zure lazturan onhetsi zinduen aingeruen laguntza. Dv LEd 2. Zerbeit izigarri jasan behar nuelako lazturak koropilatzen [ninduen] . JE Bur 18. Gauza ilhunen, auhendagarrien, laztura bihotzera deramatenen khantatzeko. Lander RIEV 1912, 556. Laztura batek hartu zituen eta jadanik aiphu zuten bazka-tokiz behar zirela aldaratu. Barb Leg 124. Niri, ala fe, ez dautet ez batek ez bertzeak lazdurarik emaiten. Lf CEEN 1973, 131. Hil-ikararen lazturak zabaltzen dio agoa. Iratz 151. Laztura bat sendi dut, guztiok leiho hortatik sartuko bailirakeen. Mde Pr 98. Andrazkoa bigunago izaten da geienbat, aurkitu barri dauan printze urdiña galtzeko lazturaz edo. Erkiag BatB 155. Euri, aize, sargori, / gaueko laztura begirale. Gazt MusIx 189. Ez ahal zuen laztura ttipia ukan. Larre ArtzainE 75. Laph 121. Lazdura: Jaur 367. Prop 1895, 283.
sense-2
azpiadiera-2.1
Idiaren ulzera edo lazduren. Mong 595. Idiaren ulzera edo lazduren <las-> sendatzeko erremedioa. Ib. 592.
azpisarrera-1
LAZTURA EMAN.
Atemorizar.
Omena nahi zuten ardietsi nola nahi; erasi dute, gaua nahasi, lazdura eman. Hb Egia 125. Eztut galdua gorphutz hil harren eremaiteak, ixil-ixila eta gauez-gau, eman zarotan laztura. Prop 1906, 13s.
Omena nahi zuten ardietsi nola nahi; erasi dute, gaua nahasi, lazdura eman. Hb Egia 125. Eztut galdua gorphutz hil harren eremaiteak, ixil-ixila eta gauez-gau, eman zarotan laztura. Prop 1906, 13s.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con determinantes).
Hiriaren itzulia berheala egin zuen, guzier laztura bat emaiten ziotela. Laph 90s.
Hiriaren itzulia berheala egin zuen, guzier laztura bat emaiten ziotela. Laph 90s.
laztura
-
laztura. Tr. Documentado al Norte desde ...
-
1. (Lc, BNc, R-uzt ap. A; Dv), lazdura (...
-
2. lazdura (BN, S ap. A), latzdura (VocB...
-
Idiaren ulzera edo lazduren. Mong 595. I...
-
LAZTURA EMAN. Atemorizar. Omena nahi zut...
<< larriune 0 / 0 lehen >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
