Harremana

    OEH - Bilaketa

    554 emaitza laguntza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (11)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    konprenitu.
    tradizioa
    Tr. La forma más empleada al Norte es konprenitu ; emplean konprenditu Etcheberri de Sara, Elissanburu, Xalbador y Etchebarne (36), y konprehenditu Leiçarraga, Etchart y CatLan . Al Sur los bersolaris emplean siempre konprenditu, pero por lo demás konprenitu parece más frecuente desde la segunda mitad del s. XX. Hay ejs. de participio kopreni en Orixe, Labayen y Aresti (Tobera 277). En DFrec hay 77 ejs. (22 septentrionales) de konprenitu y 7, meridionales, de konprenditu .
    sense-1
    1. (B, BN-arb ap. Gte Erd ; Chaho, H), konprenditu (V-gip ap. Elexp Berg (-du) ; VP 13v, Chaho), konprehenditu (Urt II 206), kunprenitu (S ap. Lrq ; Chaho).
    Entender, comprender. " Ez dute elgar konprenitu (BN-arb)" Gte Erd 293. " Au ezta konprenitzen (B)" Ib. 293. v. 1 aditu (2), ulertu.
    Zeren zelestial baita, fedez baizen ezin konprehendi daite. Lç Ins G, 7v. Baina gizon naturalak eztitu konprehenditzen Iainkoaren Spirituaren gauzák. Lç 1 Cor 2, 14 (He konprenitzen; TB ezagutzen, BiblE onartzen ). Miraz nago gehiago nolaz eztüzien konprehenditzen [...] bizerrege iaunek ezin dirotela arkordü egiaskorik egin. Etchart 8.1r. Bat bederak yakin dezatentzat zein erreitx den eskuaraz konprenitzea lehenagoko eta oraiko auktorren sendimenduak. Mong 587. Istorioen berri dakiten jakinsunek ere pena baitute hekien [Erromako hitzkuntza] aditzea edo konprenditzea. ES 94s. Begiz ikusten ez diren, adimendubaz konprenitzen ez diren gauzen sinhetstea. Mih 39. Hori da misterio bat ezin konprehendi dezakegüna baina zoin sinhesten baitügü fermoki. CatLan 25. Nork esplika, nork konpreni, / handitasuna bera / hain apal nola den jautsi / gizonen altxatzera? Monho 108. Azkeneko petizio onetan zer eskatzen degun ondo aditzeko eta konprenditzeko alegin guzia egin bear degu. Gco I 448. Ez baduzu lehen aldian konprenitu, irakur berriz. HU Zez 143s. Askotan alkar konprenditu eziñik. EusJok II 147. Errezago konprendi dezazuten, egin dezagun kontu. Ldi IL 82. Ark adiraziz konpreni zuten / nonbait-or. Or Eus 392. Ezin gizona konpreni hormonak aintzakotzat artu gabe. Txill Let 88. Elgar konprenitu ginian. JEtchep 65. Etzaitut konprenitzen. Arti Tobera 288. Ez zakiat aise konpreniko duzuen elkar! Larz Iru 94. Idealaren gose-egarri ori zer den eztut konprenditzen. Vill Jaink 136 (110 konprenitu). Zurea ongi konpreni dut, Biedermann jauna. Lab SuEm 185. Otoitzean ari zela berak konpreni etzezaken mintzaira batean. Ardoy SFran 264. Utzi akiok pakean, emakume asko olakoak dituk-eta! [...]. San Balentiñek konpreni ditzala. Ataño TxanKan 134. Konprenituko nautea oraiko haurrek? Larre ArtzainE 15. Kirola zer dan ez dakian jendeak ez du konprenditzen. Albeniz 163. Ez dut konprenitzen horrelakorik inori gogoak ematea. MIH 212. Hortan ibili ginenean ez genuen laguntza gehiegirik izan, konprenditzen duzu? MEIG IX 71.
    v. tbn. Ch IV 4, 1. He Gudu 75. Lg II 291. Brtc 192. MarIl 3. Jaur 349. Etch 322. Bordel 83. Echn Mt 16, 9. Gy XII. Lap 13 (V 8). Ip Hil VI. Alz STFer 114. Arb Igand 10. CatJauf 48. Xikito 5. Etcham 180. FIr 158. Barb Leg 145. PierKat 52. Lf Murtuts 42. Osk Kurl 114. NEtx LBB 64. Mattin 117. Azurm HitzB 27. Etchebarne 19. Konprenditu: EusJok II 26. JanEd I 78. Sor Gabon 42. Ud 40. Elsb Fram 153. AzpPr 88. Tx B II 81. MendaroTx 77. Basarri XIX. SM Zirik 17. Xa EzinB 98. Insausti 265.
    sense-2
    2. konprehenditu (Urt II 160). Abarcar, comprender(se), incluir(se).
    Ezen Krist izen hunek hirur ofizio konprehenditzen dituela. Lç Ins C, 3r. Ebanjelioko doktrina guzia konprehenditzen da bi punktu hautan. Ib. D, 2r (v. tbn. ABC I 5v). Zazpi amoina espiritualak konprenitzen dira bersu hontan. Tt Arima 92. Jakiteko duzu liburu hunetan konprenitzen direla arrutak, lekoak, zundak eta marea kontubak. INav 3. Bálitz ére milla múndu ta Zéru yágo ta yágo, guziák betelezázke ta guziák ezlizazke kapaz konprehenditzekó bére Majestadea. LE Doc 120.
    sense-3
    3. (Part. en función de adj.).Entendido, experto.
    Orra Don Jose Loma / gizon aditua, / berez artarakua / ta konprenditua. KarlBB 451.
    azpisarrera-1
    EZIN-KONPRENITU. Incomprensible.
    Oi, ene arimaren herbaltasun eta miseria ezin konprenitua! Mih 60 (v. tbn. 39).
    azpisarrera-2
    EZIN KONPRENITUZKO.
    a) Incomprensible.
    Yasan dituen dolore eziñ konprenituzkoez. He Gudu 139. Nihork ezin konprenituzkoa da dizipuluen bozkarioa ikhusi zutenean bere nausi adoragarria hillen artetik biztua. Lg II 290. Misterio hek ezin konprenituzkoak dituk. Mih 38. O, amodiozko gaindidura ezin konprenituzkoa! Brtc 247. Jainko gure Aitak preparatu daukun premuntza ezin konprenituzko haren bahi preziatua da. Jaur 204. Zer zitaken, beraz, ezin konprenituzko mintzaira hura? Ardoy SFran 72. Ixtorio bitxi eta ezin-konprenituzko baten ondotik. Larre ArtzainE 137.
    b) "Aperimetros, [...] ezin konprenituzkóa, ezin neurt daitena" Urt II 160.
    azpisarrera-3
    KONPRENI-NEKE. Difícil de comprender.
    Zoin gogorra den lurra gizonari buruz, zoin aise lehertzen duen eta ehorzten, zoin konpreni-nekhea den. Lf ELit 89.
    azpisarrera-4
    KONPRENITU ERAGIN. Hacer comprender. v. konpreniarazi.
    Plazentzitar argieri konprendidu eraitzeko, ez eukan Bibliako parabola luzien premiñarik. SM Zirik 43.

    konprenitu

    konprenitu
    << komunikatu 0 / 0 kontrizio >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper