OEH - Bilaketa

554 emaitza laguntza bilaketarentzat

Sarrera buruan (11)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
faltatu.
sense-1
1. (SP, VocBN ; -du; Lcc), paltatu .
(Aux. trans.). Fallar, no cumplir; faltar (a una obligación, etc.). "Faillir" SP. "Manquer à un engagement, à quelque chose" VocBN . " Hitza faltatu du, il a manqué à sa parole" H. Tr. Documentado desde el s. XVI, su uso disminuye durante el s. XIX, y es escaso en el XX. En cuanto al complemento, aparece con dativo (con el sdo. de 'fallar a alguien') en textos alto-navarros antiguos, Axular, Lizarraga de Elcano, fray Bartolome y EusJok , así como (con el de 'faltar a una obligación, etc.') en Capanaga, Ochoa de Arin, Guerrico, Jauretche, Iturriaga, Legaz y D. Agirre. En caso absoluto aparece en Chourio y Baratciart. Con inesivo ('faltar en algo, en un punto, etc.') lo hallamos en Leiçarraga, Beriain, Etcheberri de Ziburu (Man I 87), Axular, Cardaberaz, Moguel, Guerrico, fray Bartolome, CatB (46), CatLlo, Xenpelar y Txirrita, y con alativo en CatB. Con sust. vbal., hallamos -t(z)era en CartEsp y en Etcheberri de Ziburu (cf. además infra, con el sdo. de 'no acudir'), con -t(z)ea en Haraneder, Mercy y Goyhetche, y con -t(z)etik en Haraneder. En DFrec hay 6 ejs. de faltatu y 5 de paltatu .
Zuzaz berze emazterik ez egiteko eta ez zuri bizi naizen artean faltatzeko. PromBeor 20. Nik prometatzen derauzut ez sekula zuri faltatzeko eta zuzaz berze emazterik ez egiteko. (Arizcuren, 1536). FLV 1992, 59. Lege guzia begiraturen baitu, eta punktu batetan faltaturen. "Faillir en un point" . Iac 2, 10 (He, Ol, Ker e IBe (h)au(t)si, Dv dainatu, IBk hutsegin ). Paketa konpli dadinean behar den bezala, orduan eztut faltatuko abisatzera. CartEsp 466. --Orroit zaite Simoni erraitera [...]. --Eztut faltatuko. Volt 208. Egiten baitute Iaungoikoaren borondatea kunplitukiro deusetan faltatu bage. Ber Doc 130v. Bortxa gaiten egitera geure eginbidea, / Eztuzula faltatuko egitera zeurea. EZ Man I 21. Haren kontra zeren dudan faltatu. EZ Man II 74. Guztiarekien noizbait / Hek [zeru eta lehorrak] dute faltaturen. EZ Eliç 338. Faltadu ezin lei berba errealak. EgiaK 89. Zertan faltatu othe dut? Ax 446 (V 291). Bere ahala egiten duenari ezpaitio faltatzen [Iainkoak] . Ib. 145 (V 95). Faltadu ze dagiela zor dabeen dezenziari. Cap (ed. 1893) 50. Itzari faltatuaz. OA 161. Denbora berean bere buruari eta niri hitza faltatzen daroku. Ch III 45, 4. Munduko atsegiñetan ta atsekabeetan falta eztezadan, ez aietan goregi, ez oietan beeregi egin nadin. Lar STomas 1. Erregela hauk segitzea faltatzen badugu. He Gudu 48. Khoroara goatetik ez behiñere faltatzea. Ib. 30. Fedean faltatu ta gaizki ill. Cb Eg III 321. Zure itzean Zuk faltatu. Ib. II 55. Elexa onek irakasten deuskun guztia da ziertua eta faltau ezin leiana? Oe 74. Eztüiela faltatüko egün oroz [...] marka berhezi zonbaiten emaitia. Mercy 28. Hau behin faltatzea sekulako faltatzea da. Brtc 138. Fedean faltatzen zuenak. Mg CC 155. Fedean faltatzea edo utsegitea. Gco I 443. Eman zaien hitzari faltatzea. Gco II 33. Barinbáda bát berére oroidaieník faltatudióla [Maria Santisimak] bearrorduan. LE Ong 114r. Leenago Zerubak ta luurrak faltauko dabee berba oneek baño. JJMg BasEsc 16. Au karidadian paltau bagarik egin legi. fB Ic I 104. Bistiak paltau dagidala. fB Ic II 163. Noiz faltatzen du amoriora? CatB 44. Eta onetan faltau bagarik goxian ezer artu lei? CatLlo 50. Gu gure eginbidei faltatzera erakhartzeko. Jaur 194. Nola kontratuari / bait-zion faltatu. It Fab 210. Ez zuen faltatu errana egitea. Gy 99. Minutu batian ere paltatu gabe. Bil 156. Nola ez dugu faltatuko [...] premiari? Legaz 49. Firme gabiltzan faltatu gabe / fede santuko itzian. Xe 382. Agindu oni faltatu zion Jonatasek, gauza uts batean. Ag Serm 280. Gero kontrariyuak / faltatu digute. EusJok II 27. Buru guztiya nastua dauka, / faltatutzen du euskeran. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 151 ). Faltatu gabe guarda dezagun / fede santuko legia. Yanzi 60. Apustuak egin litezke iñori paltatu gabe. BBarand 184.
v. tbn. Harb 162. Egiat 206. CatUlz 31. EusJok 140. Auspoa 39, 68.
azpiadiera-1.1
(Con aux. intrans.).
Zeren iskiribu sainduak dioena ezin falta baititeke. ES 196. Jangoikoaren itza falta daiteke? El 28.
azpiadiera-1.2
(G-azp, AN-gip-5vill) Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 121, 139 .
Faltar, ofender. " Ongi itz egin, iñori ere faltatu gabe (G-azp, AN-gip-5vill)" Gte Erd 121.
Erregeri, dakidala, nik eztizit faltatu. E 237. Nik zugana, dakidala, faltatu eztut bizian. Ib. 163. Zure alderakotzat faltatu dudala. Ax 205 (V 138). Errespetoari eta obedienziari agitz faltatuko likio. Gco II 14. Nik ez diyot faltatuko, baña zulatzen banau... Iraola 21. Eztizut faltatu, / ain gutxi markatu. Imaz Auspoa 24, 144. Artadi jauna, faltatzen al gare [= 'gaude']? SM Zirik 117. Ez gizonari paltatu. Uzt Sas 233. Baldin ezertan paltatu badet, / barkatu akiak, Basarri! Ib. 175.
azpiadiera-1.3
(Con aux. intrans. bipersonal). Fallarle (a alguien).
Faltaduko jatzulako / zenzuna goganbear nax. Lazarraga A9, 1175r. Hatsa faltatzen bazaio. EZ Man II 156. Tormentetan etzitzaien / animorik faltatu. EZ Noel 119. Fidantzia hura faltatu zeikanean [Iondone Petriri] , faltatu zeikan itsasoari ere. Ax 132 (V 87). Bista faltatzen zaioela. ES 142. Adixkidiari bere phenetan batetan ere faltatzen etzaiona. Mst III 45, 2 (SP bethi leial eta finko ). Zure konsolazionia faltatzen bazait. "Desuerit" . Ib. 16,3 (tbn. SP y Ch; Ol peitu ba-zait ). Geienetan faltatzen / zaio osasuna. It Fab 165. Zergatik animako izate moduak faltatu zaizkan. Sor AKaik 130. Etzitzaion faltatu Jaungoikoaren laguntasuna. Ag Serm 144. Ezagutza faltatzen ari. Xa EzinB 28.
azpiadiera-1.4
Faltar, no acudir.
Egun guziaz meza enzutera eztute faltatu behar. Harb 435. Obligatia [...] Ofiziuetara asestitzera, eta arrazoin lejitimo dienak faltatzeko, [...] othoitze egitera. CatLan 102. Tanbolin dantzara al izan ezkero inos paltau ez dabeenak. fB Olg 203. Gutaz bezenbatean, ez dugu faltatzen. Toki berean lehengo guzien gainera, fotografia berri bat hartzen dute gure begiek. JE Ber 11.
azpiadiera-1.5
(V-gip, AN-mer; SP, Urt I 61, Lar, , Lecl, Gèze, Hb, Dv, H), paltatu (Lar) Ref.: Bon-Ond 158; Etxba Eib .
(Aux. intrans.). Faltar. " Faltatu zenean ogia, le pain ayant manqué" SP. "(No faltó alma) viviente, iñor ere [...] faltatu etzan " Lar, . Algunos usos de faltatu y faltatze incluidos aquí, podrían corresponder al esquema de falta izan (q. v. ). v. FALTA IZAN.
Arartekoak faltaturen, kontra iuie handia. E 35. Egunari iguzkia, gau beltzari ilhuna / lehen faltaturen dira ezi hura gugana. Ib. 95. Faltatu zenean mahatsarnoa. Io 2, 3 (tbn. TB, IBe; He y Dv eskastu, Ol, IBk a(h)itu, Ker uts egin ). Enetzat faltadu zan kontentua. Lazarraga B20, 1193r. Sekula ergelkeria faltatu ez zaik. (Esáin, 1599). ReinEusk2 144. Deuserere faltatu bage. Ber Doc 127r. Iainkoaren miserikordia etzaika faltatzen. Harb 322. Okasiñoa faltaduagati. Cap 107. Doloreak eta atsekabeak etzaizkit faltatu. SP Imit III 18, 1. Gusten konplitzeko / faltatuko zaio bera [denbora] . Arg DevB 100. Ezen parada etzaitzu behin-ere faltatuko zerbaiten egiteko. ES 195. Predikaria faltatzearekin akhabo da haren ofizioa. Ib. 151. Egin zeitezela amarren primiziak faltatu gabe agoz bat. SermAN 5r. Faltetan bada [...] meditazinoau. Urqz 20. Gauza bat San Agustiñen argiari faltatu zitzaiona. Lar SAgust 6. Zeiñaren laguntza ez baitzaie behiñere faltatzen. He Gudu 55. Bada au faltatu ezkero / Ez da arkitzen gero / Baizik naigabeko tristura. A. Ez zaitzula faltatuko laguntza eta behar duzun fagorea. Brtc 184. Ordian ene egin ahala / faltaturen etzaizie. AstLas 36. Suplitunáies faltatudéna léngo denbóran. LE Ong 19v. Faltatu zan ezkero / Fernando kortian. FrantzesB I 138. Adiskide ona paltau jakolako. fB Ic I 60. Erran diren borz gauzaetarik bat faltatzeaz. CatB 68. Urthe arthean kontseiluak berak izenda ditzake faltatzera heldu litazken bertze kargudunak. JesBih 415. Deusik etzitzaiotela faltatuko. Jaur 134. Beñere ez zitzaion / faltatzen zauria. It Fab 154. Zer! bethi faltatuko zait / Oste ergel huntarik zenbait! Gy 253. Ez zaizu faltatuko / nork adoratua. Bil 100. Iñon faltatzen bada / albaka-adarrikan. Xe 174. Ez zitzaiola argirik paltatzen. Zab Gabon 99. Ollorik iñun faltatzen bada. Urruz Zer 62. Ez zauku deus faltatuko. SMitx Aranz 191 (en labortano). Nekez paltatzen zaio lanik. Etxde JJ 225. Gutxi faltatu zitzaion oholen gainean erorteko. Osk Kurl 178. Banan banan zuur zenbatuak, bada ezpadan batedobat faltau ez daiten. Erkiag BatB 193. Lo egiteko ogerik be ez jakon faltau. Alzola Atalak 87. Ez zitzaien izketarako gairik faltatu bidean. Berron Kijote 162. Ez zan, egun da gau, ardorik paltatzen. BAyerbe 30. Bestetan alan bere / ez kezka faltatu. Ayesta 30.
v. tbn. MRos 10.2r. Sor AuOst 72. Ag Serm 270. EusJok II 104. Arrantz 155. Tx B II 64. SM Zirik 37. Insausti 288. Albeniz 67. Paltatu: FrantzesB II 70. Urruz Zer 68. MAtx Gazt 33. Paltau: Etxabu Kontu 225.
sense-2
2. Acabar, terminar.
Iagoitik zaharturen ez faltaturen eztena [Testamentu berria] . Adv ** 3v. Baina hi hura bera aiz, eta hire urtheak eztituk faltaturen. He 1, 12 (He, TB ak(h)abatuko, Dv akhituren, Ol aituko, Ker ez dabe amairik, IBk mugarik, IBe azkenik ). Beti iraunen diote [zeruko gloriak] beñere faltatu bage eta gutitu bage. Ber Doc 119v.
sense-3
3. Hacer fallar.
[Iuiamendu] emeenak hitza darot faltatu, Iongoikoa; / Garratzenaz nola orhoit daite ene gogoa? EZ Man I 60.
azpiadiera-3.1
Denegar. v. falta izan (4).
Eztiozozula falta zure laguntza bere behar guzietan. Ch III 20, 3. Zerubak bere grazija paltauko ez deutseela alako senar emaztiai. fB Ic III 335.
sense-4
4. Desaparecer; marcharse de; perderse. "Disparaître, manquer" Dv. Arambillaga y Villasante lo usan con aux. trans.
Mundutik faltatua. EZ Man II 96. Gero bistatik zitzaion / faltatu aingerua. EZ Noel 43. Munduko handiek men men batez keak bezala faltatuko dutela. Arbill III 12, 3 (SP ioanen, Ch iraganen, Mst galdüren ). Faltau zanetik konbentu atatik monje aa bera. JJMg BasEsc 89. Ürxaphal gaixo bati zer zaion agitü / Lümarik ederrena betzaio faltatü. Etch 676. Bere lekutik dabil / nayian faltatu. Bil 98. Zierto dakin fameliatik / aita faltatzen zaiguna. Tx B 98. Jainkotasun baten ideia edo usteak gizonaren gogamenetik eztuela behin ere faltatu. Vill Jaink 25. Artotik berriz lau zaku / beren sala hetsi hautarikan / zaizkotela faltatu. Mattin 37. Frango aldiz hunkitzen nituen [sosak], ea handik faltatu ote ziren bederen. Etchebarne 75.
sense-5
5. Encontrarse ausente.
Baldin ordean faltatzen bagare komarketan / zure izen sakratua laudatzen eztenetan. EZ Man II 157.
sense-6
6. Carecer de.
Irakasle onak ikasle obea ez ebala faltauko. Erkiag BatB 33.
azpisarrera-1
EZIN FALTATUZKO.
Infalible, que no puede fallar. "Qui ne peut manquer" SP.
Zeren diren zure hitzak / Bethi egiazkoak / Bethi segur eta bethi / Ezin faltatuzkoak. EZ Eliç 247s. Ezin faltatuzko erremedioa. SP Phil 205. Ohorestasunaren ezin faltatuzko seinaleak. Ib. 301 (He 302 ezin faltatukoak ). Ene agintzak eziñ faltatuzkoak dire. Ch III 3, 4 (SP ene promezak eztu nihor enganatzen ).
azpisarrera-2
FALTATU GABE, FALTATU GABETANIK.
azpisarrerakoSense-2.1
a) Sin falta.
Faltatu gabe ardietsiko dugu. He Gudu 40. Faltatu gabetanik / etorri zaitezte. Bil 30. Astian iñoiz juntatzen gera / faltatu gabe jaietan. Tx B II 170.
azpisarrerakoSense-2.2
b) (Con sust.). Sin que falte.
Kopla izan dadin ozen, garbi, lixer eta konpli, konturik edo numerorik faltatu gabe. ES 192. Gau faltatu gabe. Echag 23. Zu zera urterik faltatu gabe / bost bandera ekarriya. Tx B II 83.
azpisarrera-3
FALTATUZKO.
"Fautif" SP.
azpisarrera-4
FALTZATZAKA, FALTATZAKARIK.
Sin faltar.
Serbi nezala donzella ura / ordu bat faltatzakarik. Lazarraga B21, 1200r. Inos faltatzaka buru. Astar I 100. Erresuzitaduko dituz Jaunak, bapere faltatzaka. Astar II 50.
faltatu
<< falta 0 / 0 flux >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper