Harremana

    OEH - Bilaketa

    78 emaitza laguntasun bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    esetsi.
    tradizioa
    Tr. Se emplea sobre todo en en siglo XIX, y su uso disminuye algo en el XX. Aparece en autores vizcaínos y también, desde Lardizabal, en algunos guipuzcoanos. En Lardizabal y Arana aparece la forma esesi , en áquel junto a esetsi .
    etimologikoa
    Etim. De ez-etsi, con asimilación del punto de articulación.
    sense-1
    I (Vb.).
    Tr. Los guipuzcoanos lo utilizan con auxiliar transitivo bipersonal, frente al uso general vizcaíno con tripersonal (cf. en Iturzaeta con aux. trans. bipersonal, aunque sólo en la acepción de 'tentar', y en Añibarro en alguna ocasión con aux. intrans. bipersonal, en la de 'insistir').
    azpiadiera-1.1
    1. (V, G ap. A ; Añ), esesi (H).
    Atacar, acometer; atacar, criticar, reñir. "Embestir" , "acometer", "insultar", "litigar, contender" Añ. Cf. ezetsi.
    Tentazino zantarrak esesten deuskubenian. Mg CO 291. Edatera datozan gizonak esesten deuste neuk erruba baneuka legez. Mg PAb 72. An agertuko dira niri esesten eta ni salatuten. Añ EL2 35. Bein batian esetsi eutsan senarrari, inos baino errazoe gitxiagogaz. fB Ic III 374. Zuzenduten da urrian eguan Jesuiten konbentu batera, konfesetako goguagaz, baña eldu zanian ataira esetsi eutsan barriro lotsiak ta biurtu zan atzera. Ur MarIl 59. Berri onekin artu zuten Jesus esesi edo persegitzeko gogo geiago. Lard 392. Baña urakan gogorrak oi dauz zugatzak ausi, / eta alantxe esetsi eutsan gatx dongeak. AB AmaE 112. Prankotarrak, esetsi barik, euren buruak eta erriak zaintzen bakarrik egon eitezan geldi-geldi. Ag AL 148. Zelan deituten jako [...] Elizeari leku guztietan burrukan egin eta esesten deutsan seta dongeari? Itz Azald 213. Orduan azkartasun zoliaz esetsi eutsen euskaldun guztiak Englandarrari ta ukabilkada galantak ainbanatu zirean. Echta Jos 145. Agur Yudu-erri doakabea, zintzoak esetsi ta zure Yainkoa gurutzatzen duzuna. Or Mi 129. Etzioten konstituziño zibillari aitormenik egin eta zakur amorratuen gisa esetsi zituzten gobernuko jendeak. Etxde JJ 20. Liburua aitzakia bezala baizik ez zukeen hartu, eta gizonak esetsi zion zorrotz samar: "Ez haiz langile, Theresa". Mde HaurB 29. Banaka batzuek guttietsi eta are esetsi izan dute Etxepareren bertsolana. MEIG V 31.
    v. tbn. JJMg BasEsc I. Astar II X. Zav Fab RIEV 1907, 542. EEs 1913, 161.
    azpiadiera-1.1.1
    (Uso absoluto).
    Alper-alperrik Gustavo Ornek asaltuakaz / Biamonean amabost bidar dau esesten. AB AmaE 186.
    azpiadiera-1.1.2
    Iñori lotsia galdu bagarik, jarki eta esetsiteko onelako edozeinbere gauzari. "Oponerme" (1866). BBatzarN 237 (ib. 189 esentsi, seguramente errata).
    azpiadiera-1.2
    2. (V, G-azp ap. A ; Añ).
    Insistir (en un trabajo, en una acción, etc.), aplicarse. "Continuar" Añ. "Insistir, dedicarse" A.
    Gogarte oneetatik batek edo besteak egiten badeutsu indar geiago, geratu bertan; ekin, ta esetsi berari. Añ EL1 17. Arakatu eikezuz zeure biotzeko baster guztiak; ea zetan geien uts egin daroazun [...], eta oneri esetsi zakikioz arik eta agertu eta azpiratu artean. Añ EL2 19. [Amodijuak] azkortuten dau gizonik txaldaneena senduagueentzat obato letorkezan gauzeei esestera. JJMg BasEsc I. Ona ta orra, gora ta bera, azpira ta azalera; ekiñ da otoitz, arren da igari, saiatu ta esetsi; bagen erditik bideak edegiaz. Ag Kr 211. Larrain-ingurua iru aldiz ibillarazten dite, aspertu gabe esetsiz, zakurrak pitotxa bezala. Or Mi 48. Amestutako gauzak zailtxo direla arrapatzen [ikasten dugu] [...]. Leenbizian eztugu siñistu nai, arritu egiten gera, asaldatzen gera, gure zoritxarrari edo gaizki jokatzeari botatzen diogu errua, eta berriz esesten diogu. Vill Jaink 122s.
    azpiadiera-1.2.1
    Insistir (a alguien).
    Alkarren leijan esesten ta ekiten deustee bazkaritara eruateko, ta naukee eurakaz maijan. Mg PAb 105. Berein bider esetsi ta ekin eustan deika. Añ EL2 94.
    azpiadiera-1.3
    3. Tentar. "(V?), probar, tantear" A. Cf. supra (1) ejs. del tipo tentazioak esetsi, etc.
    Esaten da, Jaungoikoak esesten dabela, bai Berak gure arimen onerako itxi eta laketuten dituzalako gure arerioen esetsiyak edo tentazinoak, edo bai Berak ondo ikusi gura dabelako gure beraganako leiyaltasuna edo amodioa [...]; eta esangura onetan esaten da, Jaungoikoak esetsi ebala, au da, ikusi ebala Abrahamen leiyaltasuna. Itz Azald 185.
    azpiadiera-1.4
    4. Perseguir.
    Urri, [zezenei] aizea bezala oldartzen zaie; aizea odeien atzetik antzo, laisterka esesten ditu. 'Il les poursuit à la course' . Or Mi 48.
    sense-2
    I I (Sust.).
    azpiadiera-2.1
    1. (V ap. A ).
    Ataque.
    Nolako esetsi ta gerrak jasoten ez ditu? Mg CC 223. Gura dozu orain isildu dagidazan [erdaldunak] bigarren esetsi edo salazinuaren gañian? Mg PAb 202. Judean eta Jerusalenen bertan, non arteraño ainbeste esetsi eta neke eraman izan zuten. Lard 505. Elizaren esetsia edo persekuzioa. Ib. 490. Eta liburu onek jaurtigi ditu beragandik guzurrezko asmaziñoien esetsijak. "Empuje" . BBatzarN 207. Esesi edo persekuzio bat sortu zitzaion. Aran SIgn 58. Esetsi bat iasarri askoren iturburua izan oi da. Ag AL 150. Gudaleku eta soldaduen esetsi eta burruka odoltsuen artian. Itz Azald 22. Gordexola, Mungia, Padura ta Otzandioko esetsiak. A EEs 1916, 303. Luditarrakaz len izan arren / esetsiz inguratua, / gaur bakez dago beti-betiko / zeruan aukeratua. Enb 81.
    azpiadiera-2.1.1
    Tentación.
    Irago biar ditugun tentazino edo esetsi gogorrak. Mg CC 281. Esetsi edo tentazinoe gogor batek [...] beera bota gaikez gitxijen uste dogunian. Ur MarIl 27. Bere laguntasun ta indarragaz goitu eban esetsija. Ib. 18. Ez eidazula itxi galdubidean edo esetsian iausten, Iauna. Ag AL 66. Zer da esetsiya edo tentazinoa? Itz Azald 185.
    azpiadiera-2.2
    2. "(V?), la prueba, el cálculo" A.

    esetsi

    esetsi
    << diru 0 / 0 1 eske >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper