OEH - Bilaketa

504 emaitza lagundu bilaketarentzat

Sarrera buruan (8)


Sarrera osoan (496)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
giza.
sense-1
1. gixa .
(F. pref. de gizon ). Tr. Son muy abundantes los compuestos y derivados en los que se emplea giza (gizadi, gizaixo, gizakume, gizarte , etc.). Hasta el siglo XX, giza aparece sobre todo en un número limitado de compuestos, la mayoría nominales (cf. el abundante uso de gizon como primer miembro de comp.). En Larramendi son frecuentes los neols. con giza : "Atlantes de los edificios, giza-kolomak ", "antropología, giza-erako hizkuntza ", etc. Buen número de autores meridionales modernos sustituyen gizon por giza en todos los compuestos nominales en los que gizon es primer término (cf. infra la versión de Mt 4, 19). Hallamos gixa-, que no tiene valor expresivo, en algunos autores vizcaínos del s. XX.
Ezkutaria, usatu eztet / armaz giza eraiten. AzkPo I. Eginen zaituztet giza peskadore. Mt 4, 19 (Ol, IBe, IBk giza arrantzale, Arraind gixa-a.; EvL, Ip, Echn, SalabBN, Dv, Ker gizon arrantzale (arraintzari, etc.); cf. Lç Lc 5, 10: gizon hatzamaile). Giza ustea, guztia ustel. "Las esperanzas de los hombres" . RG A, 38. Norbaitek jo baldinbadu haren gizaesklaboa [...] makhill batez. Urt Ex 21, 20. Giza usain puska bat. fB Olg 206. Ez bide, ez bidexka nihora ez dutenik / ezta giza oiñ arrastorik. "Les moins fréquentés des humains" . Gy 183. Egungo egunean oraino [...] giza-sakrifizioak egiten dituzte. Prop 1906, 110. Fedearen etsaiek nahi zioten misionesteri jazarri, giza-sal-erosia lagundu nahi zutelakoan. Ib. 118. Orrela aztertzen zituan Joanesek bere gizalandarak. Ag G 67. Giza-pilloak beren atzetik erakarri ebazala. Belaus Andoni 18. Ziñez ikaragarri lepaltzen daun zamea! / Giza-oben gustiak! Oni dan aztuna! GMant Goi 55. Suge edo obeto esan, giza-suge arek. "Culebra, o el culebro, por mejor decir" . Or Tormes 55. Itzal yauregian giz-argia izetu. 'Humana luz' . Ldi BB 82. Sudurra, berriz, luze xamarra eta zorrotza. [...] Euskotarren giz-eredua. JMB ELG 64. Giza-begiari eder baño ederrago deritzaio gaztetasuna. TAg Uzt 53. Giza-eskubideei itzala opa. "Derecho de gentes" . EAEg 12-10-1936, 27. Giza-bizitzan lorrik gabe ezer ez doa aurrerantz. Zait Sof 178. Bi giza-izen bakarrik arkitzen dituzularik, (Jesus ta Prantxisko). Lek SClar 116. Bere naikeri sutsua izan zen emakume giza-berogarri aren jabe egitea. Etxde JJ 119. Ezagutu nuan beste giza mota bat ere. Or Aitork 109 (v. tbn. giza-mota Vill Jaink 32, Ibiñ Virgil 107). Gixon-okelea yanda bixi ete zirean esaten eudien lenagokoak; ba, armol-bitarteak guztiek gixa-azurrez beterik agertuten ei-zirean. Akes Ipiñ 30. Orra gizartea, giza-erlauntza ori. Vill Jaink 88. Giza-eskubideak. Ibiñ Virgil 75 (v. tbn. g.-eskubideak en Vill Jaink 181, Ayesta 144, Gerrika 198, MEIG VIII 60). Bildurrik gogorrena, giza-bildurra. (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1005. Orduan giza-indar aundia baizegon gurean. Ataño TxanKan 59 (v. tbn. g.-indar Insausti 34). Bekaizkeriak sustrai biurriak bait daukaz barren-barren sartuta giza-izatean. Onaind STeresa 63. [Errebolberra] ez eizerako, giza edo lapur-bildurrez baizik. TxGarm BordaB 148. Giza kulturaren gaina. MIH 284.
v. tbn. Mde Pr 189. Erkiag Arran 62. Bilbao IpuiB 176. Gand Elorri 135. Gazt MusIx 62. MAtx Gazt 21. BEnb NereA 240. Lasa Poem 113.
sense-2
2. (Como sust. pleno). Hombre. Cf. ema-.
Zeren gizak kasik bethi / baidohaz etxera ostatuetarik / tripa ontsa bethea. Gy 272s. Nere gizak erron zautan arroltze bat. "Mon mari" . Ib. 149. Nik baño lenau irakurririk / jaupari eta giza lau, / jakitun askok goraldu dabe / euzkel idaztiñotxu au. Enb 139. Giza geienak dirutu bear, / gose asekaitz, lerzori. EA OlBe 80.
azpiadiera-2.1
(Urt, Dv, que cita a Dh) .
(Seguido de adj. o part.). "Absonus homo, giza errebesa " Urt I 50.
Nihork ezkaitu ikhusten, erran zioten giza zahar-galduek. Dh 204 (cf. gizatzar, gizagaldu). Gure giza zaharra, gure naturaleza gaxtoa zurekin batean gurutzefikatzea ta hilaraztea. Ib. 461. Giza prestuen eskasez, nere aita alkate. EZBB I 128. Giza ilkorrak zerura yaso bearrean. Or Mi 71 (v. tbn. giza-ilkor en Ibiñ Virgil 95). [Gajoak] biotza nekatua dauka, giza eroria, batere ez digu laguntzen. (Interpr?). Alz Ram 87. Giza-errukiberak nortzuk diranetz, ezagutzen ditute aiek. Zait Sof 113. Giza birrinduen gaua. Lasa Poem 113.
azpiadiera-2.2
Neurriz baña gixak eztau bixi-gura. "Lo humano que porto" . Laux BBa 132.
azpisarrera-1
GIZA-EMAKUME (Pl.). Hombres y mujeres. v. GIZON-EMAKUME.
Giza-emakumien negar otsez. Zait Sof 191. Giza-emakume arteko eztitasun paregabea. Etxde JJ 40. Izerdi ta giza-emakume usaia bazan an. Ugalde Iltz 31. Griña au giza-emakumeak eltzen dijoazen neurrian, geitu oi da. MAtx Gazt 27. Giza-emakume gordin asko arkituko dituzu Euskalerrian ere. BAyerbe 178.
azpisarrerakoSense-1.1
Arraiotz-inguruko giza-emakumeren bat ekartzen zizuten.NEtx Antz 156.
azpisarrera-2
GIZA-EME. Varón y hembra. Cf. gizeme.
Nagikerijaz aizkide diran / Gixa-emien ikasbidetzat. Enb 138. Ontan ez baita giza-emerik, ez iudurik, ez grezitarrik, ez menpeko ez eskuko danik. "Non est masculus et femina" . Or Aitork 405.
azpisarrera-3
GIZA-SOIN. "(Ol), cuerpo humano" Eusk 1919-20 (II), 93 (en una lista de neols.).
Naturalista batek esaten baldin badit neri berak eztuela uste giza-soiña zerutik jetxitako zera dela. Vill Jaink 60.
azpisarrera-4
GIZA-SOIN-IZTI. Anatomía.
Giza-soin iztia ta bere ikasketa. EAEg 22-11-1936, 363.
azpisarrera-5
ZER GIZA-LARRU.
" Ze giza larru, norbaiti, aspaldian ikusi gabeko norbaiti, zer moduz dagoen galdetzeko formula-egina. Ze giza larru? " ZestErret. v. ZER GIZON-POSTURA.
giza
<< gertaldi 0 / 0 gogoratu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper