Harremana

    OEH - Bilaketa

    2323 emaitza lagun bilaketarentzat

    Sarrera buruan (130)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    beltzaran.
    tradizioa
    Tr. Las formas beltzaran y beltxaran son las más extendidas, empleadas tanto al Norte como al Sur. Beltzeran y beltxeran se documentan en autores guipuzcoanos de los ss. XIX y XX. Baltzeran se encuentran en Lazarraga y en los vizcaínos.
    sense-1
    (G, B; Urt V 380, Añ, Gèze, VocCB , VocB, Dv, H; -lz- G, B, L, S, R; VocBN), beltzaan , beltzeran (G, AN, L, S; VocCB), baltzeran (V; Añ, VocCB). Ref.: A (baltzeran, beltzaran, beltzeran, belzaran).
    Moreno. "Negruzco: (c.) baltzerana; (G, AN) beltzarana" Añ. "Belzaran, adj., noiraud" VocBN. "Beltzeran, beltzaran (G), baltseran, baltzeran (V), moreno, morena" VocCB.
    "Beltzaran, basané, brun" Dv. "Moreno" A.
    Juan de Lazcano beltzarana, / Gipuzkoako kapitana, / Franzez osteak jakingo du / Ura Ondarrabian zana. CantLazc 1ss. Ez naiz zuri ederra, / balzeran laztana. Lazarraga B1 1140v. Izandu zituen irur-ogei ta amar ger-aldi Alemaniko herejeekin, Konstantinoplako Turkoekin, Afrikako Mairu belzaranekin ta Europako Erregeekin. Mb IArg I 196. Beltzarana zen Diego eta aski itsusia. Laph 173. Begira egiozu / Dauka artzaiñ antza, / Arpegiko azala / Baltzerana dauka. AB AmaE 360. Gazteak eta ederrak / ebazan laztanak / zuri, baltz eta gorri, / ta asko baltzeranak. Azc PB 55 (Ur PoBasc 462 kolore gorritxuak, / eta baltxeranak). Azala baltzerana eukan, begirakuna astuna; bekoki txordo edo illuna. A BGuzur 116. Ule baltzeran edo gaztaiña margokoa lepotik bera. Ag AL 23. Ondo jantzitako gizon bizardun baltzeran zabalote bat. Ag Kr 13. Aprikarrak zireala euren arpegi baltzeranakaz, da eukezala gudurako iskillo onak. Echta Jos 115. Hiru laborari ume azkarrak, gerruntze ala sorbaldak zabal, larrua beltzaan. JE Bur 26. Parregarria zan Moxolo Potolo. Laburra, zabalotea, [...], okotz biren jabea, beltzeran berde samarra. Ag G 170. Trinkoa zetorren, lodikotea; baño beltzerana, eguzkiak errea, arrotz itxurakoa. Ib. 110. Zazpi seme bera bezain mardul ta beltzeran, berekin zekartzen. Or Mi 111. Ai neure baltzerana, alperrik galdua, / mandazaiña zenduan zuk lagun artua (V-ger). A EY IV 126. Aurpegi biribil beltzerana zun, ille beltz dirdaitsua. TAg Uzt 179. Ille beltz kiskurra ta larru kolorea beltzarana txit. Etxde AlosT 22. Pozik yoian Xirdo bere. Arantza baltzerana alboko ebala. Erkiag Arran 47. Andra Mariaren irudi baltzerana, bizkaitar irudietarik iru zaarrenen artekoa. Ib. 195. Katin arpegi zuria zan; Gexina, beltzarana. Anab Poli 128. Basamortu orretan bizi da jendea, kasta askotako gizon eta emakume beltz eta beltzaranak. Anab Aprika 9. Emakume baltzeran aek jateko zerbait prestauten diardue. Erkiag BatB 118. Azalez ere len beltzeran zenun; orain ez, [...], begiz jo zun ezkero ederrik ipiñi baitzun ezin-bestean. Gazt MusIx 156. Orai [gorputza] xukatua bezala eta poxi bat beltzaran bilakatua. "Comme desséché et un peu bruni". Ardoy SFran 268. Ama lurra hilik dago, / ta lur-seme beltzeranak / bijilian beti, zaintzen / akaso esperantzak. Azurm HitzB 66.
    Negruzco, oscuro (no hablando del cuerpo humano). "Belzaran, adj. noirâtre" Gèze. Cf. A BGuzur voc.: "Baltzeran (V), beltzeran edo beltxeran (G), erderazko 'moreno' da. Gauzai baltzizkak deritxe".
    Agiri zan itxaso apurra berde baltzeran irakindua egoan. Ag Kr 14. Arratsaldeko ordubietan, zeru-barrenean, asi zirean gora igoten, edoi txiki baltzeran batzuk. Echta Jos 90. Ez ditu haatik paretak xuri, bainan ba beltzaan, murritz eta bizkitartean leun. JE Ber 53. Moda zaharreko egoitza azkar batzu, paretak zuri, harri-pikatu beltzaan desbardinekin leiho-hegietan. Ib. 77. Soñaren gañeko estalgarritzat kapusai beltzarana lerro gorriz eta zillarkiz apainduta. Etxde AlosT 76. Lebar nah Uidre edo Behi Beltzaranaren liburua (behi-beltzaran larruz azaldurik dagoelakotz delako liburua). Mde Pr 232. Goiz arre ta baltzeran aretan joan zan joan, beste egunetan lez, bere zeregin barrira. Erkiag BatB 42.
    azpisarrera-1
    BELTXARAN (G, B, L; Urt V 380, Lar, Hb (-lx-), VocCB, Dv, H; beltxaan S; beltxeran VocCB, A). Ref.: A; Lrq (beltxaan). Moreno. "Trigueño, color, garikolorea, beltxarrea, beltxarana" Lar. "En Guipúzcoa y aún en Vizcaya, por la parte de Marquina, tratándose de las mujeres úsase generalmente dulcificada esta voz por medio de la ch, y se dice casi siempre beltxerana en G; baltxerana en Marquina" VocCB. "Beltxaran, diminutif de beltzaran" Dv. "Brun" H. "Moreno" A.
    Beltxaranari. // Nik hanbatetan errana / Nahi eztuna sinhetsi, / Aizel' onhetsi / Nizaz, anhitz, Beltxarana? O Po 29. Kortesiaz bethea, beltxaran itxura, / Desafiatuz gora zahar ithaitzura. Hb Esk 220. Eskarnioz hari dire ezker eta eskuin, hori eta gorriak, beltxaran eta ñabarrak. Hb Egia 148. Izar argi bi falta dirala / zeruan sortu da gerra, / al dakizu nork ostu dituen, / beltxeran begi ederra? Bil 90. Portugaleko yuduak omen dira gizon aski propi batzu, nahiz ongi belxaranak diren. Elsb Fram 166. Beltxa, beltxa, beltxaran bruna, / Barnarik nauzu kolpatu, / Zure lurrian nahi nikezi / Ahantzeño bat landatu. (Canc. pop.) Lander (ap. DRA). Gure paperak jaunskila beltxaran xorrotx bati irakutsi-eta. Zerb Metsiko 80. Kokotsa biribil; arpegi xuxena; kolorez beltxaran gorri. Ox 192. Larrua Eleiz-arria bezain beltxerana zun. Or Mi 111. Adelaide beltxerana ta aizpa Violanti, elkarrekin zoazin maiz Basaka-bordara. Ib. 33. Ileak beltz bezain ugari, larrua beltxaan. JE Ber 46. Itzal!, Baso-ren ume yaukal, / xaloagorik ezin âl: / Beltxeran, begi bai azal. Ldi BB 122. Ama Gau beltxeran / geroz ernari, / ekartzen al-ditun / anitz aur argi! Ldi UO 27s. Lisel beltxarana zintzarri otsetik ezagutzen dut. Goen Y 1934, 94. Egin liro neskari zortzikotan lana: / oiñak zumezko ditu, larru beltxarana. Or Eus 20. Arako an dagona, Beltxeran-erria. "El pueblo de las morenillas". Ib. 249. Dirua aruntza ta onuntza ibilli zan arren, azkenerako, zaldun gazte beltxeranaren eskuetara jun zan dana. TAg Uzt 181. Zazpi aizpatxo dira euskaldun Birjiñak, / zein baño zein beltxeran, zein baño zein piñak. SMitx Aranz 34. Eserita dago Indio beltxeran, an jaio ta bizi. "Hay un indio moreno sentado". Or Poem 532. Ondorean agertu ziran illekizkur beltxeran batzuek, esan zutenez Caribe aldekoak. JAIraz Bizia 26. Beltranek Usoaren adiñeko begi bixidun motiko beltxaran bat etxeratu zun. Etxde AlosT 21. Ez gatxin izango emen bezala, etxeko batzuk beltxeran, amaren aldera, ta besteak zurito, aitaren aldera. Or QA 100. Bere begiak neskatil beltxaran xoragarri bati atxiki zitzaizkion. Etxde JJ 33. Ez nazazula gaitzets, / baldin lenen beltxeran banintzan, / so eidakezu orain. Gazt MusIx 193. Belaunikatu zen "Moreneta" hango Birjina "beltxaranaren" oinetan. "La Vierge brune". Ardoy SFran 98. Zer zaio Aminta beltxaran izan arren? Beltzak dira lili-ubelak, beltzak ahabiak ere. "Quid tum si fuscus Amyntas?". Ibiñ Virgil 63. Obe ez ote zitekean Amariliren aserre itsak eta neke arroak iasaitea? Edota Menalka beltxarana, naiz ta zu txuria izan? Oi, aur eder! Ez uste larregirik kolorean ezar. Ib. 34. Maite bat det zoragarri, / musu lore zuri-gorri; / beltxaran, begi-beltz aundi, / begi-ondoak, zeru bi. NEtx LBB 341. Bata edo bestearekin errenkura bat dario etengabe, guztiak, xuri edo beltxaran, gogor eta entzungor egiten diotela. MIH 250. Berdintsu litzake esatea: "Emakume beltxeranak behar ditugu ezkongaiak baino gehiago". Ib. 203. Aurpegi berriak --beltz, txuri-beltx eta beltxeran--. MEIG I 134.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (G, B, L; Lar; beltxaan S, beltxan Foix ap. Lh.) Ref.: A; Lrq (beltxaan) .
     (No referido al cuerpo humano). "Negruzco" Lar, A. "Noirâtre" H, Lh y Lrq.
    Giza-gogo minduei beren kezka guziak kentzen laguntzen diekan burni beltxerana. NEtx Antz 109 (se refiere a una pistola). Hari buruz karamar beltxaran bat ttapa-ttapa heldu. "Un crabe noirâtre" . Ardoy SFran 196.
    azpisarrerakoSense-1.2
    "(R-uzt), muy negro" A.

    beltzaran

    beltzaran
    << beltz 0 / 0 1 belu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper