OEH - Bilaketa
329 emaitza laborantza bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (328)
- aberats
- adarkadura
- adarkatze
- agonia
- aipatu
- airatu
- aisia
- aitzurketa
- 1 aitzurko
- alka
- Andredena
- apur
- arantze
- 2 aratu
- arbi
- arbuiagarri
- 1 ardi
- 2 are
- ari izan
- armiarma
- aroalde
- arozgo
- arpatu
- arradail
- artolari
- 1 aski
- azota
- bana
- baratzekailu
- barna
- barnatasun
- barnatze
- barne
- barrataka
- basagordetxa
- basolo
- behikunde
- belarketa
- beldur
- beltzatu
- 2 ber
- 1 berme
- 1 bixika
- boteretsu
- braban
- buxeria
- dijeritu
- dupa
- eguzki
- ekoiztu
- erbi
- 2 eri
- erroburu
- eskarda
- estai
- etxe
- etxegintza
- ezkaildu
- frandatu
- gaitz
- garitxatu
- gazi
- gaztaina
- gaztainadi
- gaztainatze
- gaztainondo
- gibelatzapen
- goiztar
- goiztargo
- goldelari
- golo
- gordintxuri
- gutxi
- halatsu
- handi
- hantarazi
- 1 haro
- hartzi
- hartzidura
- hats
- hausnar
- hausnartzaile
- hedagia
- herdoil
- 2 hondar
- hondarkin
- 2 hori
- hormona
- hozkatu
- 2 hur
- ihalozkatu
- ihardukitzaile
- ikara
- ikatz
- ikurdura
- ilarrazki
- 1 ildo
- ilortu
- ilortze
- industria
- irakidura
- iraulde
- jainkoilo
- jalgitze
- jan
- jankara
- jondoni
- jorratze
- kakeritu
- 1 kautxu
- kereta
- kimikolangintza
- klera
- kodointze
- komertzio
- kopetezur
- kristo
- 1 kuku
- kukutu
- kurubilkatu
- kusku
- kuskutsu
- laborantxa
- laira
- lakasta
- laketgia
- lapitz
- 1 larre
- lastadun
- 1 lau
- legartsu
- 1 lekadun
- liburu
- linburdikari
- lipar
- 1 lits
- 1 lizar
- lokia
- lur
- lurlan
- luzerna
- makurgune
- malatz
- malin
- mandotu
- marexal
- maskaro
- materiatu
- medikantza
- meria
- 1 merla
- mertxikatze
- meskabatu
- metalgintza
- mezutu
- miatu
- mihauri
- mikrobio
- mikrogramo
- mikroskopio
- 1 minata
- minbizi
- mineralki
- minkor
- minkordura
- minkorreria
- minkortu
- mokor
- moztura
- mudantza
- mututu
- nahastekamen
- nekazaritza
- neke
- nibel
- nitrato
- nolazpaika
- odol
- ofiziale
- ofizio
- ogi
- ohartuki
- oihalgintza
- oilategi
- olio
- onddo
- ondoztatu
- ongailu
- 1 ongarri
- ongarrikatu
- ongarritegi
- orbanka
- oritz
- orrazi
- osasunbide
- otordu
- oxigeno
- ozpindu
- pagotxa
- pantzoil
- papergintza
- pasaia
- pentze
- permanganato
- pikadura
- pikatzaile
- 1 pikor
- pikorkatu
- pikota
- 1 pikura
- pilula
- pinpirin
- 1 pinta
- pipol
- pisatu
- 1 pisu
- pixa
- pixor
- plomatu
- pomada
- 2 ponpa
- populatu
- potasa
- poxi
- premiatsu
- presidente
- primadera
- punpatu
- puralleria
- sabel
- 1 sable
- sabletsu
- sagar
- sagardo
- sagartze
- saiheskatu
- sailka
- saldo
- salerospen
- sano
- sanotasun
- sar-jalgi
- satorroski
- segida
- sekretario
- silo
- 1 sindika
- 1 sindikatu
- 2 sindikatu
- 1 soja
- soraio
- soraiodura
- soraiotu
- soro
- sorterro
- 1 soto
- sufratu
- sufre
- sukre
- susaldu
- susara
- 2 tara
- tarroka
- tarrokatsu
- taulaxka
- teilatu
- 1 tela
- termometro
- 2 tina
- 1 tini
- titadura
- tragaza
- traktore
- 1 tratatu
- trefla
- trenpa
- troxatu
- 1 trukatu
- trunpilo
- ttipitu
- turrusta
- turto
- txertagai
- txertatu
- txertatzaile
- 1 txerto
- tximistargi
- ubel
- ubeldu
- uda
- udare
- udaretze
- ume
- umeki
- umetu
- umitasun
- umontzi
- urdindu
- 1 urtatu
- urtatze
- 1 uso
- ustel
- ustelarazi
- usteldu
- ustelki
- 2 usu
- xafarratu
- xiringatu
- xukatu
- xurikin
- zaildu
- 1 zailki
- zaldale
- 1 zangar
- zango
- zelarta
- zentimetro
- 1 zerri
- zerrikunde
- zikite
- zikoitz
- zilotatu
- zimelarazi
- 3 zinka
- zizare
- zorrotz
- zugan
- zurgintza
goiburua
ubeldu.
sense-1
I .
(Vb.).
azpiadiera-1.1
1.
(gral.; SP, H, VocB
),
ubildu,
ueldu (AN, L-ain)
Ref.:
A (ubeldu, ueldu);
Satr VocP
.
Amoratar(se). "Meurtrir" SP. "Devenir livide. Begiak ubelduak ditu, il a les yeux cernés" Dv. " Makhila ukhaldiz bizkarra ubeldu dautet, ils m'ont meurtri le dos à coups de bâton" H. "1.º acardenalarse; 2.º ponerse lívido" A. Sg. VocCB: "Abultarse, hincharse a consecuencia de algún golpe" (aunque traduce en fr. "meurtrir").
Seguratzen zuelarik arimak hala zirela ubelduak, sarnetuak eta ethenduak. SP POB 11. Nola dago [zure kolorea] aiñ itsuski ubeldurik? Lar SermAzc 46. Asi ze ubeltzen ta il ze. (64). LE-Ir. Zer signifikatzen du aurpegi golpatu ubeldu garrek? (142). Ib. Datorreláik ubildu túrbio desesperátua. LE Matr4 533. Aurpegi ederra ubeldurik, gorputz guztia odol usturik. Añ EL2 194. Bi begiak ubeldurik. Prot 69. Maiz aski gelditzen da dena ubeldua, / atheka, zaldi eta lurraz umatua [zezena] . Hb Esk 223. Masallak igor eta ubelduak. Camp EE 1883b, 523. Guziaz ere señalea kendu etzitzaion, alabaña egun luzeetan matralla ubeldua erabilli zuen. Arr May 27. Ordutik marra guziak zain bixkar azpilzun iduri bat bilhakatzen dire, eta azkenekotz ubeltzen. Prop 1897, 281. Alde guzietarik joa, ubeldua, larrutua eta ezindua. FIr 147. Bizkarra ubeldu arte. Anab Usauri 77. Nere anka zearo minberatua, ubeldua ta aunditua daukat. Lab EEguna 73. Oso gorri ez bazeukan ere / zurbildu zaio galdorra; / ubeldu gero; azkenik beztu. Or Eus 315. Esku-arpegiak otzez anpatuak eta ubelduak zitun. Etxde JJ 261. Begia ubelduta daukazu-ta. EgutAr 18-7-1960 (ap. DRA ). Begia ubeldua, ezpainak urratuak, besoa hautsia. Herr 31-3-1960, 4. Mahats grisaren usteletik heldu da arnoaren ubeltzea. Gatxitegi Laborantza 133. Gorputz guzia ubeldu. Ugalde Iltz 49. Tokian-tokian Don Kijote ubeldu-ta ikusirik. Berron Kijote 174.
Amoratar(se). "Meurtrir" SP. "Devenir livide. Begiak ubelduak ditu, il a les yeux cernés" Dv. " Makhila ukhaldiz bizkarra ubeldu dautet, ils m'ont meurtri le dos à coups de bâton" H. "1.º acardenalarse; 2.º ponerse lívido" A. Sg. VocCB: "Abultarse, hincharse a consecuencia de algún golpe" (aunque traduce en fr. "meurtrir").
Seguratzen zuelarik arimak hala zirela ubelduak, sarnetuak eta ethenduak. SP POB 11. Nola dago [zure kolorea] aiñ itsuski ubeldurik? Lar SermAzc 46. Asi ze ubeltzen ta il ze. (64). LE-Ir. Zer signifikatzen du aurpegi golpatu ubeldu garrek? (142). Ib. Datorreláik ubildu túrbio desesperátua. LE Matr4 533. Aurpegi ederra ubeldurik, gorputz guztia odol usturik. Añ EL2 194. Bi begiak ubeldurik. Prot 69. Maiz aski gelditzen da dena ubeldua, / atheka, zaldi eta lurraz umatua [zezena] . Hb Esk 223. Masallak igor eta ubelduak. Camp EE 1883b, 523. Guziaz ere señalea kendu etzitzaion, alabaña egun luzeetan matralla ubeldua erabilli zuen. Arr May 27. Ordutik marra guziak zain bixkar azpilzun iduri bat bilhakatzen dire, eta azkenekotz ubeltzen. Prop 1897, 281. Alde guzietarik joa, ubeldua, larrutua eta ezindua. FIr 147. Bizkarra ubeldu arte. Anab Usauri 77. Nere anka zearo minberatua, ubeldua ta aunditua daukat. Lab EEguna 73. Oso gorri ez bazeukan ere / zurbildu zaio galdorra; / ubeldu gero; azkenik beztu. Or Eus 315. Esku-arpegiak otzez anpatuak eta ubelduak zitun. Etxde JJ 261. Begia ubelduta daukazu-ta. EgutAr 18-7-1960 (ap. DRA ). Begia ubeldua, ezpainak urratuak, besoa hautsia. Herr 31-3-1960, 4. Mahats grisaren usteletik heldu da arnoaren ubeltzea. Gatxitegi Laborantza 133. Gorputz guzia ubeldu. Ugalde Iltz 49. Tokian-tokian Don Kijote ubeldu-ta ikusirik. Berron Kijote 174.
azpiadiera-1.2
2.
(L, BN ap. A; Lar, Añ, VocBN, H)
Palidecer; amarillear (la piel). "Descolorir" Lar. "Amarillear" Lar y Añ. "Macilento, ubela, ubeldua" Añ. "Ternir" VocBN. "Devenir pâle. Izialduraz ubeldua" H. "Perder el color" A.
Pena ta penitenzia geiegiak Ignaziori bere antza kendurik argaldu, igartu [...] ta oritu edo ubeldu zuten guzia. Cb SIgn 39.
Pena ta penitenzia geiegiak Ignaziori bere antza kendurik argaldu, igartu [...] ta oritu edo ubeldu zuten guzia. Cb SIgn 39.
azpiadiera-1.2.1
Amarillear (una cosa blanca).
Atorra xuri izanik han hemenka ubeldua. JEtchep 80.
Atorra xuri izanik han hemenka ubeldua. JEtchep 80.
azpiadiera-1.3
3.
(VocBN),
ubeltu
(übeltü S-saug ap. Lh). "Obscurcir" VocBN. "Devenir sombre" Lh.
Yolandaren begi-urdiña ubeldu zan, itsasoa bezela lañoak estaltzen duanean. " Les yeux [...] s'obscurcirent" . Lh Yol 25. Zerua ubeldu zen ekaitzaren ariaz. Mde Pr 120.
Yolandaren begi-urdiña ubeldu zan, itsasoa bezela lañoak estaltzen duanean. " Les yeux [...] s'obscurcirent" . Lh Yol 25. Zerua ubeldu zen ekaitzaren ariaz. Mde Pr 120.
sense-2
II.
(Part. en función de sust.).
1.
(G-to ap. Iz To),
ugeldu,
ubaldu.
Cardenal, moratón.
Burutik oñetaraño zauri bat egiñik, guztia ubeldu ta odolez betea. Jauregui 243. Esku-tzar zikin aiekin egindako ubeldu andiak arpegian zituela. Lard 455. Ugeldu beltza atera zidaten [burdin-kateak] bira osoan. TAg GaGo 104. Bizirik zaude beñepein ta! Ubeldu batzuk piririka erortzean. Utsa! EG 1955 (5-12), 93. Don Kijotek aiña ubeldu ba ditudala. Berron Kijote 174. Berealaxe
oneratu uan. Baña kokotz azpian ubaldu ederrakin. TxGarm BordaB 69.
2.
ugeldu.
Mancha morada.
Ezpainondoak masusta-ugelduz beztuta. TAg Uzt 156.
Burutik oñetaraño zauri bat egiñik, guztia ubeldu ta odolez betea. Jauregui 243. Esku-tzar zikin aiekin egindako ubeldu andiak arpegian zituela. Lard 455. Ugeldu beltza atera zidaten [burdin-kateak] bira osoan. TAg GaGo 104. Bizirik zaude beñepein ta! Ubeldu batzuk piririka erortzean. Utsa! EG 1955 (5-12), 93. Don Kijotek aiña ubeldu ba ditudala. Berron Kijote 174. Berealaxe
oneratu uan. Baña kokotz azpian ubaldu ederrakin. TxGarm BordaB 69.
azpiadiera-2.1
Ezpainondoak masusta-ugelduz beztuta. TAg Uzt 156.
ubeldu
-
ubeldu....
-
I . (Vb.). 1. (gral.; SP, H, VocB ), ubi...
-
1. (gral.; SP, H, VocB ), ubildu, ueldu ...
-
2. (L, BN ap. A; Lar, Añ, VocBN, H) Pal...
-
3. (VocBN), ubeltu (übeltü S-saug ap. ...
-
II. (Part. en función de sust.). 1. (G-...
-
2. ugeldu. Mancha morada. Ezpainondoak m...
<< ubel 0 / 0 uda >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
