OEH - Bilaketa
329 emaitza laborantza bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (328)
- aberats
- adarkadura
- adarkatze
- agonia
- aipatu
- airatu
- aisia
- aitzurketa
- 1 aitzurko
- alka
- Andredena
- apur
- arantze
- 2 aratu
- arbi
- arbuiagarri
- 1 ardi
- 2 are
- ari izan
- armiarma
- aroalde
- arozgo
- arpatu
- arradail
- artolari
- 1 aski
- azota
- bana
- baratzekailu
- barna
- barnatasun
- barnatze
- barne
- barrataka
- basagordetxa
- basolo
- behikunde
- belarketa
- beldur
- beltzatu
- 2 ber
- 1 berme
- 1 bixika
- boteretsu
- braban
- buxeria
- dijeritu
- dupa
- eguzki
- ekoiztu
- erbi
- 2 eri
- erroburu
- eskarda
- estai
- etxe
- etxegintza
- ezkaildu
- frandatu
- gaitz
- garitxatu
- gazi
- gaztaina
- gaztainadi
- gaztainatze
- gaztainondo
- gibelatzapen
- goiztar
- goiztargo
- goldelari
- golo
- gordintxuri
- gutxi
- halatsu
- handi
- hantarazi
- 1 haro
- hartzi
- hartzidura
- hats
- hausnar
- hausnartzaile
- hedagia
- herdoil
- 2 hondar
- hondarkin
- 2 hori
- hormona
- hozkatu
- 2 hur
- ihalozkatu
- ihardukitzaile
- ikara
- ikatz
- ikurdura
- ilarrazki
- 1 ildo
- ilortu
- ilortze
- industria
- irakidura
- iraulde
- jainkoilo
- jalgitze
- jan
- jankara
- jondoni
- jorratze
- kakeritu
- 1 kautxu
- kereta
- kimikolangintza
- klera
- kodointze
- komertzio
- kopetezur
- kristo
- 1 kuku
- kukutu
- kurubilkatu
- kusku
- kuskutsu
- laborantxa
- laira
- lakasta
- laketgia
- lapitz
- 1 larre
- lastadun
- 1 lau
- legartsu
- 1 lekadun
- liburu
- linburdikari
- lipar
- 1 lits
- 1 lizar
- lokia
- lur
- lurlan
- luzerna
- makurgune
- malatz
- malin
- mandotu
- marexal
- maskaro
- materiatu
- medikantza
- meria
- 1 merla
- mertxikatze
- meskabatu
- metalgintza
- mezutu
- miatu
- mihauri
- mikrobio
- mikrogramo
- mikroskopio
- 1 minata
- minbizi
- mineralki
- minkor
- minkordura
- minkorreria
- minkortu
- mokor
- moztura
- mudantza
- mututu
- nahastekamen
- nekazaritza
- neke
- nibel
- nitrato
- nolazpaika
- odol
- ofiziale
- ofizio
- ogi
- ohartuki
- oihalgintza
- oilategi
- olio
- onddo
- ondoztatu
- ongailu
- 1 ongarri
- ongarrikatu
- ongarritegi
- orbanka
- oritz
- orrazi
- osasunbide
- otordu
- oxigeno
- ozpindu
- pagotxa
- pantzoil
- papergintza
- pasaia
- pentze
- permanganato
- pikadura
- pikatzaile
- 1 pikor
- pikorkatu
- pikota
- 1 pikura
- pilula
- pinpirin
- 1 pinta
- pipol
- pisatu
- 1 pisu
- pixa
- pixor
- plomatu
- pomada
- 2 ponpa
- populatu
- potasa
- poxi
- premiatsu
- presidente
- primadera
- punpatu
- puralleria
- sabel
- 1 sable
- sabletsu
- sagar
- sagardo
- sagartze
- saiheskatu
- sailka
- saldo
- salerospen
- sano
- sanotasun
- sar-jalgi
- satorroski
- segida
- sekretario
- silo
- 1 sindika
- 1 sindikatu
- 2 sindikatu
- 1 soja
- soraio
- soraiodura
- soraiotu
- soro
- sorterro
- 1 soto
- sufratu
- sufre
- sukre
- susaldu
- susara
- 2 tara
- tarroka
- tarrokatsu
- taulaxka
- teilatu
- 1 tela
- termometro
- 2 tina
- 1 tini
- titadura
- tragaza
- traktore
- 1 tratatu
- trefla
- trenpa
- troxatu
- 1 trukatu
- trunpilo
- ttipitu
- turrusta
- turto
- txertagai
- txertatu
- txertatzaile
- 1 txerto
- tximistargi
- ubel
- ubeldu
- uda
- udare
- udaretze
- ume
- umeki
- umetu
- umitasun
- umontzi
- urdindu
- 1 urtatu
- urtatze
- 1 uso
- ustel
- ustelarazi
- usteldu
- ustelki
- 2 usu
- xafarratu
- xiringatu
- xukatu
- xurikin
- zaildu
- 1 zailki
- zaldale
- 1 zangar
- zango
- zelarta
- zentimetro
- 1 zerri
- zerrikunde
- zikite
- zikoitz
- zilotatu
- zimelarazi
- 3 zinka
- zizare
- zorrotz
- zugan
- zurgintza
goiburua
2 aratu.
sense-1
(V, G, L, BN, S; Ht VocGr 412, Aq 994; -rh- SP, VocBN
, Gèze, Dv, H),
aretu (V-gip, G),
arretu (G-to),
areatu (V-ger, AN, R; SP (-rh-), Lar, Añ, Hb, H)
Ref.:
A (aratu , areatu , arretu); Lrq /árha/; ContR 517; Iz ArOñ (ára), To (arrea); Elexp Berg .
Pasar la rastra; arar. "Herser" SP, VocBN, Gèze y Lrq. "Racler, herser" Ht VocGr 412. "Arar con el area aquel arado plano" , "barbechar", "gradar" Lar. "Arar con el area" Aq 994. "Arar las tierras" A. "Romper los surcos con el are. Después de esta operación el terreno está listo para la siembra. Lenengo lurra goldatu eitten da, gero aretu. Nai izan ezkero, gero esixa pasau leike lurra leuna geldittu deiñ " Elexp Berg. . Cf. VocNav s.v. arear. Cf. 2 are. v. ildautsi. Tr. La forma general es aratu (-rh- para autores septentrionales). Hay aretu en Aguirre de Asteasu, Iztueta y Lardizabal, y arretu en NecCart.
Ez zaitut nik uztartu burdia erabilli ta soroan lurra aratzeko. VMg 58. Soro andi ori maneatu bear dezu garia ereiteko. Aurrena kendu bear dira larrak eta zorkotzak; gero laiatu bear da eta aretu. AA I 175. Gipuzkoan, erne orduko jorran asirik aretuaz berar zakar itsaskin kaltarkitsu guztiak arras galdu eta ale garbi garbi txaua etxeratzen dutelako. Izt C 28. Gero Juduak ondasunak lurpean gordeak izango zituztelakoan, Titok Jerusalengo oru edo lur guzia goldez egin eta aretu zuen. Lard 546. Gero, lehenbiziko uriaren ondotik, [lurra] arhatzen da eta eraintza egiten. Dv Lab 25. Laborantzan sartzerakoan, lurra iraultzen eta arhatzen da lehenik. Ib. 275. Ezagutu sasoi ona noiz duten lurrak eta largatu, atxurtu, arretu ta erein orduan. NecCart 5. Bada, arhatzen ez dute denbora handirik galduko! Behin irauli duten lurra hemen hamarretan arhatu dena baino hobeki da! Zerb Metsiko 324. Phentzen arhatzea biziki bazterrerat utzia da. GAlm 1946, 22. (ap. DRA) Arhatzeko tresnak. Gatxitegi Laborantza 52. Solo au aratzen ebillen gau batean ugazaba, iretargiaren esportzura. Alzola Atalak 41. Bere akulu bidez lantzen du, bere naar guziekin aren gainean urkilatzen da, alde guzietara aretzen du. MEIG IX 120. (en colab. con NEtx) Sei edo zazpi laiari aritzen giñan. Besteak arretu ta azia bota. JAzpiroz 79.
Pasar la rastra; arar. "Herser" SP, VocBN, Gèze y Lrq. "Racler, herser" Ht VocGr 412. "Arar con el area aquel arado plano" , "barbechar", "gradar" Lar. "Arar con el area" Aq 994. "Arar las tierras" A. "Romper los surcos con el are. Después de esta operación el terreno está listo para la siembra. Lenengo lurra goldatu eitten da, gero aretu. Nai izan ezkero, gero esixa pasau leike lurra leuna geldittu deiñ " Elexp Berg. . Cf. VocNav s.v. arear. Cf. 2 are. v. ildautsi. Tr. La forma general es aratu (-rh- para autores septentrionales). Hay aretu en Aguirre de Asteasu, Iztueta y Lardizabal, y arretu en NecCart.
Ez zaitut nik uztartu burdia erabilli ta soroan lurra aratzeko. VMg 58. Soro andi ori maneatu bear dezu garia ereiteko. Aurrena kendu bear dira larrak eta zorkotzak; gero laiatu bear da eta aretu. AA I 175. Gipuzkoan, erne orduko jorran asirik aretuaz berar zakar itsaskin kaltarkitsu guztiak arras galdu eta ale garbi garbi txaua etxeratzen dutelako. Izt C 28. Gero Juduak ondasunak lurpean gordeak izango zituztelakoan, Titok Jerusalengo oru edo lur guzia goldez egin eta aretu zuen. Lard 546. Gero, lehenbiziko uriaren ondotik, [lurra] arhatzen da eta eraintza egiten. Dv Lab 25. Laborantzan sartzerakoan, lurra iraultzen eta arhatzen da lehenik. Ib. 275. Ezagutu sasoi ona noiz duten lurrak eta largatu, atxurtu, arretu ta erein orduan. NecCart 5. Bada, arhatzen ez dute denbora handirik galduko! Behin irauli duten lurra hemen hamarretan arhatu dena baino hobeki da! Zerb Metsiko 324. Phentzen arhatzea biziki bazterrerat utzia da. GAlm 1946, 22. (ap. DRA) Arhatzeko tresnak. Gatxitegi Laborantza 52. Solo au aratzen ebillen gau batean ugazaba, iretargiaren esportzura. Alzola Atalak 41. Bere akulu bidez lantzen du, bere naar guziekin aren gainean urkilatzen da, alde guzietara aretzen du. MEIG IX 120. (en colab. con NEtx) Sei edo zazpi laiari aritzen giñan. Besteak arretu ta azia bota. JAzpiroz 79.
azpiadiera-1.1
"
Areatu, barbecho, barbechera"
Lar DVC 166.
azpiadiera-1.2
(Uso sust.).Rastrillaje.
v. infra AREA-LAN.
Sagastia belatz badago, belar gañera simaurra zabaldu ta arretu arin bat ematen zaio lurrari. EEs 1916, 271.
Sagastia belatz badago, belar gañera simaurra zabaldu ta arretu arin bat ematen zaio lurrari. EEs 1916, 271.
azpisarrera-1
ARA-AHAL
(arehal Hb). "Autant que herser se peut. Badu arehala, il a autant qu'il peut herser" Hb.
azpisarrera-2
ARA-LAN.
Rastrillaje.
Goikoaldetik, bei uztartuekin zerrendaka zeramakin area-lana nagusi gaztearen semerik zarrenak, lana bukatu zorian. TAg Uzt 263.
Goikoaldetik, bei uztartuekin zerrendaka zeramakin area-lana nagusi gaztearen semerik zarrenak, lana bukatu zorian. TAg Uzt 263.
aratu
-
2 aratu....
-
(V, G, L, BN, S; Ht VocGr 412, Aq 994; -...
-
" Areatu, barbecho, barbechera" Lar DVC ...
-
(Uso sust.).Rastrillaje. v. infra AREA-L...
-
ARA-AHAL (arehal Hb). "Autant que herser...
-
ARA-LAN. Rastrillaje. Goikoaldetik, bei ...
<< arantze 0 / 0 arbi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
