Harremana

    OEH - Bilaketa

    217 emaitza labe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (49)


    Sarrera osoan (168)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 zartatu.
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, BN, S; Gèze, VocCB , H, Foix; -tha- SP, H), zarteau (V-gip), zartiau (V-gip), sartatu (G, AN), sartiu (V-gip) Ref.: A (zartatu, zartau, sartatu), Apend (zarteau); Iz ArOñ (sartíu); Etxba Eib (zartau); Elexp Berg (zartiau); ZestErret .
     Resquebrajar(se), agrietar(se), rajar(se). "Briser" SP (que cita el ej. de Leiçarraga). "Déchirer" Gèze. "Hormez suaz bezala zartatzen dira zuhaitzak" H. "Quebrarse, rajarse, cascarse" A. "Henderse los árboles" Ib. "Briser (le vent)" Foix. "Zartau da etxe guztia lur-ikariakin" Etxba Eib. "Garbitzen niarduala, zartau dot kristala" Ib. "Mutikotan, neguan, esku-gaiñ guztiak zartiauta eukitzen giñuzen" Elexp Berg. "Pinturia zartiauta dauka ire kotxiak" Ib. "Ezpañak zartau" ZestErret.
    Kanabera zarthatua eztu xehaturen, eta khea darión lihoa eztu iraungiren. Lç Mt 12, 20 (HeH, Ip, Ur (V) zartatu; He arraillatu, TB hautsi, Dv, Echn kraskatu, Ur kirrikatu, Samper saltatu, Ol irrikitu, Or koskatu, Ker brintzatu, IBk pitzatua, IBe printzatu). Lur-ikara artan zartatu zirala begian aurrian orduan berak zauzkan aitz aiek. Bv AsL 148. Azala, zartatuta, lertuta ikusi nion [aritzari] . Ag G 208. Etxe lasai bat, zarra, zartatua, untzez jantzia. Ag EEs 1917, 169. Zure menpekoaren omena ta adipekunak berrogeita amar anei ogerlekozko gabiaren jokak ez dituala zartatuko uste izatea. "Rajarán" . Zink Crit 43. Lurra ikaratu, arriak zartatu ta il-obiak zabaldu ziran. Ir YKBiz 506. Ara gazteluaren ormak arin zirrikatu ta zartatu. TAg Uzt 57s. Oinpeko solairua zartatu zaion abere amildua bezelaxe. Ib. 136. Lurrak dardar egin zun, eta arriak zartatu ziran. Or Mt 27, 51 (Ur zarrakatu). Etxe aphal batzu, zaharrak, murruak zartatu eta hala-hala utziak. JEtchep 80. Ezkila zartatuaren / mii biurtuta. SM Egan 1966 (1-6), 49. Lur erre hau, / orain aurten, / zartatu egin da. Azurm HitzB 68. Eta naiz gizona / zauriturik dagona, / duena zartaturik / gogoaren sakona. Ib. 36.
    sense-2
    2. (G-azp, S; Lar, VocCB, Dv, H (+ -tha-)).
    "Estallar" , "reventar", "saltar, romperse" Lar. " Zahagia zartatu da, l'outre a crevé" Dv. " Iudasen sabela urkhabean zartatu zen, le ventre de Judas creva sur le gibet. Ez gehiegi karga xixpa, zartha diteke, [...]" H. "Faire explosion" Lrq (s.v. zarta). "Lehertu, barruko indarrez hautsi" ZestErret .
    Zazpi eun da geiago ziran / kintalak bertan zartatu (estallar). (Iraola, 1880). JFlor. Alperrik trumoi-danbatekoak / eta oñazkarrak zartatzen. Aran CancB III 288. Zartatu orduko [ekaitza], tximist kolpean, / odoi gañeko labe sutu artatik / jasa ta ujola [amildu]. SBaroj ib. 320s. Itz au zartatu zan turmoi burrunbadaren antzean. Camp EE 1882a, 36. Sabela ethentzen zitzaion [uhinari], hausten gerruntze konkortua, mustupiltzen bere aurpegi oiesa, burbutzika zartatzen bere soin aberea. JE Ber 79. Zartatzen zaio bihotza [Jaunari Golgotan], oihuz diola: "¡Sitio!". Iratz 100. Ditazken gozoak oro / bihotzerat jin zaizkit: / zoin den dohatsu, zoin bero! / Zartatzerat doakit. Ib. 55. Arno berria ez da zahagi zaharretan emaiten; bertzela zartatzen dira zahagiak. Leon Mt 9, 17 (Lç, SalabBN, Dv, Ip, Echn, Hual, Samper, Ol, Ker, IBe le(he)rtu, TB zapartatu, He hautsi, Ur urratu). Erromatik hedatu da mundu guzirat Aita Sainduaren herrixkan norbaitek ezarri duela zartagailu bat, eta zartatu dela. Herr 19-7-1962, 3. Bet-betan gainerat erortzen eta zartatzen zaie obuz bat. Lf ELit 249.
    azpiadiera-2.1
    Dispararse, hacer fuego.
    Mutil bati oarkabean eskupeta zartatu zitzaion, eta eskua zulatu. Or SCruz 43.
    sense-3
    3. (Gèze, Dv).
    Romper(se), partir(se). "Casser, éclater" Gèze. " Makhila plegatzean, zartatu da, le bâton a éclaté quand on le ployait" Dv.
    Ontan, nexka-mutillen kargapean zartatzen da ta austen adaska. 'La branche [...] éclate' . Or Mi 24. Eztenaga zartatzen da. 'Le trindent vole en éclats' . Ib. 49. Ainbesteko burrunba-otsa ta aizealdi zakarrak ikusirik, azpikoaz gain dana irauli, sutu ta zartatu bear zuela zirudin. TAg Uzt 132. Gogorren biurtzen dan burnia ere, maizenik apurtu ta zartatu dala dakuskezu. Zait Sof 174. Txirringen mastar-añeperra erdi-erditik zartatuz ausi. Ib. 30.
    sense-4
    4. Golpear.
    Atseginekin dute herrian aditzen / leheneko paretan pilotak zartatzen. Barb Eskual 31-10-1902, 4. Zurrunbillo aserreak zartatzen duan iragikitik aldegin ezazu. "Batido" . Zink Crit 43. Berri latz au entzutean, gizonezkoek esku lurtsuek batera zartatu zituten. Or Mi 115. Txistua egotziz, zartatu zituan eskuak alkar. TAg Uzt 35. Arri-gañean zapiak zartatzen zitun bitartean. Ib. 268. Akuluz zartatzen zitun [idiak] . Ib. 264. Ta uiñak zartatzen ditun itxasertzak durundi-otsez orru dagite. Zait Sof 178. Ta Aren aurpegia estalirik, zartatuz ziotsaten: "Igarri egik". Ol Mc 14, 65. Orra basa-gizonok Goizaldiko Artzai makoaren babesean, Ripeotiko Euruk zartatuta eta basa-piztien larruz gorputza estalita, daramaten bizimodua. "Tunditur" . Ibiñ Virgil 102.
    sense-5
    5. (B, BN-baig, Sal, R; Dv (BN-bard), VocB ) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
     "Relajar las venas" VocB. "Relajarse; se dice de los nervios" A. "Zañek zartatu zitzeizkion" Izeta BHizt2.
    sense-6
    6. "Salpicar" VocB. .
    sense-7
    7. Hacer sonar a golpes.
    Ikasteko zeuden oraindik adarretan (turutetan) putz-egiten eta ingude gogorretan egindako ezpatak zartatzen. "Crepitare" . Ibiñ Virgil 93.

    zartatu

    zartatu
    << zart 0 / 0 1 zepa >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper