OEH - Bilaketa

217 emaitza labe bilaketarentzat

Sarrera buruan (49)


Sarrera osoan (168)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
labore.
tradizioa
Tr. La forma general es labore; hay lagore en Hiribarren (junto a labore ) y en Agric . En DFrec hay 14 ejs. de labore, meridionales.
etimologikoa
Etim. Aunque en las acepciones (2), (4) y (5) parece haber cruce con labe (o con ore, al menos en la segunda), su origen es seguramente lat. laborem. Para la evolución semántica, cf. DCECH s.v. labor.
sense-1
1. (V, G, L-ain, Ae; Aq 99 y 371 (G), Dv, H) Ref.: A; Iz ArOñ; EI 384; Elexp Berg; Gte Erd 288 .
Cosecha; cereal, grano. "Fruto, laborea (G), [...] labore berriak" Aq 371. "Frutos de la tierra, laboreak (G)" Ib. 99. "Labóre, cosecha. Laboria: artua, garixa, babia ta gaztainia" Iz ArOñ. "Cosecha, fruto del campo. Laborie ederto dator. Euri au laborientzat ondo etorri da (V-m)" Vill (comunicación personal). "Cereal. Len labore asko artze zan emen, baiña oiñ artua bakarrik" Elexp Berg. "Errosoia egurra da, laborea, garia eta, berdintzeko (G-azp)" Gte Erd 288. AxN explica bihi (75), por labore. Tr. Documentado en la tradición meridional desde Lazarraga.
Ni ez nagozu eske fiadurik / ez urregorria ez laborea. Lazarraga B3, 1153v. Erosi ote deban garirik edo beste laborerik, prezio andiagoan gero saldutzeko. OA 164. Nere allorrei labore onak eragiteko ditudan sorginkeri guziak. Mb IArg I 211. Zure soroan laborea ongi egiteko bear diran neurriak [artu] . AA III 512. Laboriaren prezijua esan biar jakue tratalarijai. fB Ic II 132. Nekezale onak guztija egiten dau laboria artuteko pozagaz. JJMg BasEsc 18. Gatx edo pestiak, ekatxak, urolak, labore faltia. Astar II 213. Zergatik laborearen balioak gorabera andiak dituen. It Dial 65 (Ur labore; Dv, Ip bihi). Nolako nekazaritza egiten dan eta zer labore mueta artzen diraden. Izt C 25. Lur-erlo andi eta bazter zabalak oparo eman ziezten, maneatu, laboreak ereiñ. Lard 302. Nekazaririk onena da lur batetik ateraten dabena laboria ta bedarra. Ur Dial 46 (It, Ip uzta, Dv bihi). Lurrak dituzte diferenzi aundiak, [...] lagore edo frutu diferenteak. Agric 14. (v. tbn. 20) Leoia batek arrasatzen zittun laboreak eta fruitubak lurrekoak. (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 269. Gipuzkoako orube edo lurgaña, [...] obariz edo laborez bete-betea dago. IPrad EEs 1915, 120. Emengo zelai naro, soro alako labore edo zittuak dakartzanak. Inza Azalp 32. Uzta (zitua, laborea) ugaria, langilleak berriz gutxi. (Mt 9, 37). Ir YKBiz 101 (He usta, TB, Ip, Dv, Ur, Ol, BiblE uzta, SalabBN frutu, Echn zitu ). Lurreko frutuak eta laboreak. Vill Jaink 43. Ortu denetan, / soilik zeuden laboreak. Arti MaldanB 206. Zer da dolorea? zaku zar bat artu ta ezin billatuz laborea. (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1089. [Erleak] edozeiñi doan eskeiñiaz beren lanbide goxoaren labore joria. "La fértil cosecha" . Berron Kijote 124. Genituan [soro] danetan labore egiten genduan [...]. Artoa eta garia eta babarruna bearrezkoenak. JAzpiroz 201. Sortzen daben labore, ganau, esne, aragi ta guztia. Gerrika 256.
v. tbn. AB AmaE 353. Zav Fab RIEV 1909, 38. Muj PAm 70. Tx B II 156. MendaroTx 163. Basarri 142. Uzt EBT 70. And AUzta 125. Gand Elorri 79. Salav 26. EZBB II 41. BAyerbe 95.
sense-2
2. (O-SP 223, SP (sin trad.), VocBN, Dv, H, A (que cita a O)), lagore, laore (B ap. A). " Labore, c'est du blé mêlé de froment et orge ou seigle" O-SP 223. " Labore poxina, un morceau de pain fait de ce blé mêlé" Ib. " Hirur labore zati eman pobrei " SP (que cita tbn. un ej. de Axular). "Comestible en pain de froment, de seigle, d'orge, de maïs, sans distinction de sa nature" VocBN . "Nom générique du pain, de quelque espèce que soit la céréale dont on le tire" Dv. "1. pâte que l'on cuit au four. Laborea labean sartzea, metre (entrer) la pâte au four. Laborea orhatzea, pétrir la pâte; [...] 3. pain de froment, de maïs, de seigle [...]. Iakiarekin behar da ian laborea ere; 4. pain, subsistance. Badut nekherik asko ene haurrentzat laborea ezin bilduz, j'ai assez de peine ne pouvant me procurer (ramasser) du pain pour mes enfants" H. Cf. MEIG II 108: "Laborea da jakia ez dena eta jakiarekin jaten dena (ogia, taloa edo antzekoak)".
[Probeari] labore poxin bat, kornadu bat, edo hunelako zenbait bertze gauza aphur emaiten diogu. Ax 225 (V 149). Etxea zedukan hutsa; / soillaruan ez bihirik, / bankan ere ez laborerik. Gy 3. Indiano yaunak, / [...] beiratuz urrunean haur onen amore, / ekharri diozue langilei labore. Hb Esk 112. Badelarik bertze janhari asko, bat ez da laborearen orde jar daitekeenik. Dv Lab 129. Eztezazuela deusik eraman bidekotzat, ez zigor, ez zarpa, ez labore, ez diru. HeH Lc 9, 3 (Lç, He, TB, Dv, Ol, BiblE ogi). Arrautza bat labore, / zazpi arto jaki; / txantxangorri batenak / sei libra tripaki. Xe ( in MEIG II 108 (la gracia está en que labore y jaki están cambiados el uno por el otro) ).
sense-3
3. "Labor, laborea " Lcc. "Le faire prendre pour un néologisme dérivant de 'labor' lat." H.
sense-4
4. (L-sar, BN-lab; H, A Apend) Ref.: A Apend; JMB.
Hornada. "Il se dit de l'ensemble des opérations d'une fournée de pain. Laborea egin dut, j'ai fait ma fournée de pain" H. "Trabajo de horno. Laborea egin, hacer hornada" A Apend. "Procedimiento para hacer el pan. El horneado se llama labore (L-sar)" JMB (comunicación personal).
Emaztek behar dute asko bethute, ez yoaiteko ura behera, lagore eta bokhata egunetan. Hb Egia 138. Zer loria, bereziki, Gaxuxak laboria edo errealdia egin zuen egunetan! Barb Piar I 124. Emazteki fede oneko bat, labore edo oheta egiten ari dela. Barb Leg 142.
sense-5
5. "(BN-baig), día en que hay trabajo de horno" A.
sense-6
6. "Josteko lanak. Guk eskolan laboriak ite genittun; hantxe ikasi nun bordaketan " ZestErret.
azpisarrera-1
LABORE-GAUZA.
Cereal.
Arta-soro, alpapa eta gañerako labore-gauzak. Salav 26.
azpisarrera-2
LABORE-LUR. Tierra de labor. "Tierra cerealera. Kastilla aldekuak emenguak baiño labore-lur obiak dittuk" Elexp Berg.
Nekazariak ere, lagore lurrak piskabat gutxitu egin bear ditu eta ganadu janak piskabat ugaritu. Agric 22. Onek labore lur utsera diardu iru makiñe aundiz. Gerrika 290. Lur berriak ere badira labora-lur eginak. Larre ArtzainE 222.
azpisarrera-3
LABORE-ONDO. v. laborondo.
azpisarrera-4
LABORE-OPARI. Ofrenda de pan o de cosecha.
Labore-oparia ere [eskaini zuen]; hartatik eskubete harturik, aldarean erre zuen, goizeko erre-opariaz gain. " Livamenta" . BiblE Lev 9, 17 (Dv libazione, Ur libazio, Ker eskintza, Bibl emaitza ).
azpisarrera-5
LABORE-TOKI. Tierra para la cosecha.
Baratza edo labore-toki on xamarrak bazituan. Salav 30s.
azpisarrera-6
LABORE-URTE. Año de (buena, mala) cosecha. "Aurtengua labore-urte ona izan da" Elexp Berg.
labore
<< labeño 0 / 0 2 lako >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper