OEH - Bilaketa
42 emaitza kask bilaketarentzat
Sarrera buruan (10)
Sarrera osoan (32)
goiburua
pindar.
sense-1
(L-sar, BN-baig, S; ph- VocBN , Dv, H (L, BN), Foix),
pintar (B; VocB
),
pinter (B),
pingar (Sal)
Ref.:
Bon;
A (pinda, pingar, pintar);
Satr VocP;
Izeta BHizt2 (pinter)
.
Chispa (sentidos prop. y fig.); rayo. "Étincelle de feu" VocBN. "Étincelle, flammèche" Dv. "Au fig. Begietatik phindarrak egozten ditu, il jette des étincelles des yeux" H. "Étincelle" Foix. "Chispa. Pinter oiekin izitu ginen" Izeta BHiz2. v. inar, pinda, txingar. Tr. Propio de la tradición septentrional (no suletina). Su uso se hace frecuente a partir de mediados del s. XIX. En DFrec hay 2 ejs.
Ez hatsbeherapen bat hire bekhatuen gainean, ez urrikizko sendimendu bat, ez amodiozko phindar bat ere! JesBih 84. [Soinekoak] errearaziko ditu azken phindarreraino. Dv Lev 6, 11 (Ur txingar biurtu ditezen bitartean). Bolbora meta baten gainerat erortzen da phindar bat. Laph 91. Nabal baten gibelaz harri bat yoz, pindarrak athera eta karjoa piztu. Elzb PAd 9. Phindar batez egin daiteke laster gar bat ikharagarria. Elsb Fram 64. Zure bihotz barnetik / salta bekit phindar bat nitara. Zby RIEV 1908, 287. [Iguzkia] deus phindar borthitzik gabe. Arb Igand 146. Nundik sortzen othe den khe hura, norat doazin pindar hek. JE Bur 78. [Kantatzen hasiz geroz] phindarrak badariozko begietarik. Lander RIEV 1912, 556. Fede bizi bat pindar emaile eta urhe puska bat ahogozagarri. JE GH 1922, 352. [Arnoa] ona zen, [...] eta Batixta, pindarrak begitik jalitzen zitzaizkola, irriz zagon bere buruarekin. Barb Sup 131. [Erbiak] begiak phindarrez erreak, kask eta kask, oldar eta oldar ari ziren elgarri. Ib. 30. Jinkoak piztu zauntan eskualdun pindarra. Ox 144. [Ingudia jotzean] kantuz ari zaut suaren garra, / dantzan pindarra! Ib. 167s. Izarrek, / sutan urhezko phindarrek, [...]. Ib. 71. Maiz hats-bahitua nago / patarra ezin iganez. / Oraino pindar goxo bat / gogoan banu, bainan ez. Etcham 164. Odol handikoa zen, pindarra zarion. JE Ber 34. Bihotzean piztu, geroxago bere neurthitzetan aurdiki behar zituen urrezko pindarrak. Ib. 9. Elektrikazko pindar horiek. JE Med 140. Radiozko mekanika handi batzuen pindarrez. Ib. 142. Hautan deus ere ez baita / baizik-eta / pindar, auhen, amodio / eta goiko bozkario... Iratz 9. Zure irriak fedearen pindarra jautsaraz dezake. JEtchep 118. Pindarrez ukiturik, / ardo onduaz birbiz. "Al toque de centella" . Gazt MusIx 191. [Zerbitzariren] ateraldiek ez dute zimenduz pertsulari direnen mamia, bortitza, pindarra edo grazia. Larz GH 1963, 330. Girixtinoen arteko gerla deitoragarriaren lehen pindarrak. Ardoy SFran 126. [Jainkoak] batzu dohatu zituela pertsulari izaiteko. [...] Zerbait pindar bazitaiken beraz ene baitan, bainan biziki ahula. Xa Odol 34. Zorionaren pindarrak / gutan argi dezala. Ib. 182. Bazoan bere bidean, [...] harrietarik pindarrak jauzarazten zituela. GH 1972, 129. Bat-batean, horra nik, ustegabeko argi pindar batean, erraiten diodala ene funts. Larre ArtzainE 119.
v. tbn. Mde Po 73. ECocin 49 (ph-).
Chispa (sentidos prop. y fig.); rayo. "Étincelle de feu" VocBN. "Étincelle, flammèche" Dv. "Au fig. Begietatik phindarrak egozten ditu, il jette des étincelles des yeux" H. "Étincelle" Foix. "Chispa. Pinter oiekin izitu ginen" Izeta BHiz2. v. inar, pinda, txingar. Tr. Propio de la tradición septentrional (no suletina). Su uso se hace frecuente a partir de mediados del s. XIX. En DFrec hay 2 ejs.
Ez hatsbeherapen bat hire bekhatuen gainean, ez urrikizko sendimendu bat, ez amodiozko phindar bat ere! JesBih 84. [Soinekoak] errearaziko ditu azken phindarreraino. Dv Lev 6, 11 (Ur txingar biurtu ditezen bitartean). Bolbora meta baten gainerat erortzen da phindar bat. Laph 91. Nabal baten gibelaz harri bat yoz, pindarrak athera eta karjoa piztu. Elzb PAd 9. Phindar batez egin daiteke laster gar bat ikharagarria. Elsb Fram 64. Zure bihotz barnetik / salta bekit phindar bat nitara. Zby RIEV 1908, 287. [Iguzkia] deus phindar borthitzik gabe. Arb Igand 146. Nundik sortzen othe den khe hura, norat doazin pindar hek. JE Bur 78. [Kantatzen hasiz geroz] phindarrak badariozko begietarik. Lander RIEV 1912, 556. Fede bizi bat pindar emaile eta urhe puska bat ahogozagarri. JE GH 1922, 352. [Arnoa] ona zen, [...] eta Batixta, pindarrak begitik jalitzen zitzaizkola, irriz zagon bere buruarekin. Barb Sup 131. [Erbiak] begiak phindarrez erreak, kask eta kask, oldar eta oldar ari ziren elgarri. Ib. 30. Jinkoak piztu zauntan eskualdun pindarra. Ox 144. [Ingudia jotzean] kantuz ari zaut suaren garra, / dantzan pindarra! Ib. 167s. Izarrek, / sutan urhezko phindarrek, [...]. Ib. 71. Maiz hats-bahitua nago / patarra ezin iganez. / Oraino pindar goxo bat / gogoan banu, bainan ez. Etcham 164. Odol handikoa zen, pindarra zarion. JE Ber 34. Bihotzean piztu, geroxago bere neurthitzetan aurdiki behar zituen urrezko pindarrak. Ib. 9. Elektrikazko pindar horiek. JE Med 140. Radiozko mekanika handi batzuen pindarrez. Ib. 142. Hautan deus ere ez baita / baizik-eta / pindar, auhen, amodio / eta goiko bozkario... Iratz 9. Zure irriak fedearen pindarra jautsaraz dezake. JEtchep 118. Pindarrez ukiturik, / ardo onduaz birbiz. "Al toque de centella" . Gazt MusIx 191. [Zerbitzariren] ateraldiek ez dute zimenduz pertsulari direnen mamia, bortitza, pindarra edo grazia. Larz GH 1963, 330. Girixtinoen arteko gerla deitoragarriaren lehen pindarrak. Ardoy SFran 126. [Jainkoak] batzu dohatu zituela pertsulari izaiteko. [...] Zerbait pindar bazitaiken beraz ene baitan, bainan biziki ahula. Xa Odol 34. Zorionaren pindarrak / gutan argi dezala. Ib. 182. Bazoan bere bidean, [...] harrietarik pindarrak jauzarazten zituela. GH 1972, 129. Bat-batean, horra nik, ustegabeko argi pindar batean, erraiten diodala ene funts. Larre ArtzainE 119.
v. tbn. Mde Po 73. ECocin 49 (ph-).
azpiadiera-1.1
Su eta phindar dena, gorrak oro bezala, karrasiaka ari zen guzieri. Barb Sup 138. Aithor: dena pindar jarria zitzaikezun zuhauri bihotza? --Pindar eta gar ere, baditake. JE Ber 94. Maite zaitut, Beloke, / zure gaintto kartsuari, oro pindar ta bake. Iratz 123.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.).
"
Iguzki-pindar (L-ain), reverberación del sol"
A.
Cf. infra SU-PINDAR.
Aro txarraren ondotik iguzki pindar bat. Ox 194. Irriz, nitan gelditu zorion-pindarrez. Iratz 163. Azken ezko pindarrerat. Ib. 147. Bere amets pindarrik utzi ote dautzun. Ib. 118. Beretu nahiz urre dioten ifernu pindar horiek. Ib. 178. Altxa, zerurat begiak, / nigar pindarrez bustiak. Ib. 167. Izar-pindar urdin beroz oro sugar ditezen. Ib. 123. Badaukala argi pindar ederrik egungo Euskal Herriak eta gauzak belzten dituela Xalbadorrek. Larre ( in Xa Odol 15 ). Zer bizia [begithartia] haen begietan argi phindarez argitüik! MirS 23-3-2002, 1.
Aro txarraren ondotik iguzki pindar bat. Ox 194. Irriz, nitan gelditu zorion-pindarrez. Iratz 163. Azken ezko pindarrerat. Ib. 147. Bere amets pindarrik utzi ote dautzun. Ib. 118. Beretu nahiz urre dioten ifernu pindar horiek. Ib. 178. Altxa, zerurat begiak, / nigar pindarrez bustiak. Ib. 167. Izar-pindar urdin beroz oro sugar ditezen. Ib. 123. Badaukala argi pindar ederrik egungo Euskal Herriak eta gauzak belzten dituela Xalbadorrek. Larre ( in Xa Odol 15 ). Zer bizia [begithartia] haen begietan argi phindarez argitüik! MirS 23-3-2002, 1.
azpisarrera-1
PINDAR BAT.
Un poco.
Gizon horier Jainkoak ez baliote bezala bere izaitetik pindar bat eman! Ardoy SFran 304.
azpisarrera-2
PINDARDUN.
Chispeante, radiante.
Begiak urdinak eta biziak, ttipiak, bainan pindardunak. Zub 47.
Begiak urdinak eta biziak, ttipiak, bainan pindardunak. Zub 47.
azpisarrera-3
PINDARRETAN.
Chispeando.
Zezen mutur beltzak gazteriaren ondotik begiak pindarretan adarrak heien ipurdieri hurbil. Zub 110s (43 tbn. begiak pindarretan ). Azote klaska entzunik, / pindarretan sudurra, / haizea bezain zalua / baderama lasterra. Etcham 66.
Zezen mutur beltzak gazteriaren ondotik begiak pindarretan adarrak heien ipurdieri hurbil. Zub 110s (43 tbn. begiak pindarretan ). Azote klaska entzunik, / pindarretan sudurra, / haizea bezain zalua / baderama lasterra. Etcham 66.
azpisarrera-4
SU-PINDAR
(-ph- L, BN, S; -pinttar B; -pinter B). Ref.: Lh; Inza Eusk 1928 (II), 106; Izeta BHizt2 (pinter). Chispa (sentidos prop. y fig.). "Su-pinttarra dariola dago ikatz ori (B), ese carbón está chisporroteando" Inza Eusk 1928 (II), 106. "Su-pinterrak sartu ziren nere etxean" Izeta BHizt2 (s.v. pinter).
Su pindar bat lastora erorten denian, [...] su handi bat pitzten baitu. AR 359. Ostatutik yohan ziren, [...] khaldan kasik su phindarrak atheratzen zeztela sudur puntatik. Elsb Fram 148. Dena boztua beraz, eta begietarik su pindarra zariola. Jnn SBi 137. Eder da Eskualdun lerdena, / su pindarrak begian, zalurik dohana. Arb Igand 44. Su pindar, iguzki su-azau ikaragarrien bortuan. SoEg Herr 19-12-1957, 1. Iguzki horren su pindarra. JEtchep 64. Harri gresak bere sabeletik su pindarrak jauzarazten dituen bezala. Ardoy SFran 63.
Su pindar bat lastora erorten denian, [...] su handi bat pitzten baitu. AR 359. Ostatutik yohan ziren, [...] khaldan kasik su phindarrak atheratzen zeztela sudur puntatik. Elsb Fram 148. Dena boztua beraz, eta begietarik su pindarra zariola. Jnn SBi 137. Eder da Eskualdun lerdena, / su pindarrak begian, zalurik dohana. Arb Igand 44. Su pindar, iguzki su-azau ikaragarrien bortuan. SoEg Herr 19-12-1957, 1. Iguzki horren su pindarra. JEtchep 64. Harri gresak bere sabeletik su pindarrak jauzarazten dituen bezala. Ardoy SFran 63.
azpisarrerakoSense-4.1
Haize burrunba, ortzi karraska, Larrungo gaina su-pindar... Iratz 132.Begia su-pindar. Ib. 113.
azpisarrerakoSense-4.2
Goizeko argia su-pindarretan. Iratz 50.
pindar
-
pindar....
-
(L-sar, BN-baig, S; ph- VocBN , Dv, H (L...
-
Su eta phindar dena, gorrak oro bezala, ...
-
(Como segundo miembro de comp.). " Iguzk...
-
PINDAR BAT. Un poco. Gizon horier Jainko...
-
PINDARDUN. Chispeante, radiante. Begiak ...
-
PINDARRETAN. Chispeando. Zezen mutur bel...
-
SU-PINDAR (-ph- L, BN, S; -pinttar B; -p...
<< 1 ostiko 0 / 0 to >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
