Harremana

    OEH - Bilaketa

    131 emaitza kaka bilaketarentzat

    Sarrera buruan (45)


    Sarrera osoan (86)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    leher egin.
    tradizioa
    Tr. No se documenta en textos suletinos. Hallamos algún ej. aislado de -ik en oraciones negativas (lerrik egin en Insausti 93). En DFrec hay 3 ejs. de leher y 2 de ler .
    sense-1
    1. (S; SP, Ht VocGr 344 (lehergitea), Dv, H), ler egin (V, G, AN, BN; Lar, Mg PAbVoc), lerre egin (Añ (G, AN)), lear egin Ref.: A (ler egin); Lrq (leherregin) .
     Reventar, explotar. " Leher egin du, il a crevé" SP. "Reventar, lerregin " Lar. " Ler edo estanda egin, reventar" Mg PAbVoc. " Xixpak leher egin dio, le fusil lui a éclaté" H.
    Bere burua egotzirik erditik, leher egin ukhan du, eta urratu izan dirade haren halsar guziak. Lç Act 1, 18 (He leher egin zuen; TB, Dv, BiblE lehertu, Ol, Arriand, Ker lertu). Ler eztagizutela, merezi badezute ere. Lar Cor 153. Ai ene bada! Erretzen, illtzen, ler egiten det! Cb Eg II 123 (Dv LEd 221 leher egitera noha). Bertzei desiratzen diotela leher egitea. Brtc 58. Orra non eztanda edo ler egin zuen larrua etenda. VMg 39. Irla batean sartzen badire leher egin duen untzi bateko gizonak. Hb Egia 44. Andretxoak hanbat nigar isurtzen du, / non leher egiten azkenekotz baitu. Gy 272. Larru hura lastoz bethetzea, leher egiteko heinean. Barb Sup 11. To, Pello, leher in behar nikek burutik pasatu balin badut ere holako prezio pollita in behar nikeela. Zub 42. Amasei urteko egosteak noizbait ler egin bear ziaten. NEtx Antz 26. Sofistaren burua ler egiteko ba-liz, berreun zatitan puskatuko lizaioke. Zait Plat 151. Padre Valeraren asarreak leher egin zuan. Osk Kurl 205.
    v. tbn. HU Zez 131. JE Bur 39. StPierre 32. Ox 198. EZBB II 59 (G-nav). Ler egin: Gco II 53. Iraola 58. Anab Usauri 20. EA OlBe 12. Ol Gen 7, 11. Lerregin: Erkiag Arran 151.
    azpiadiera-1.1
    Kantuan egiten det / lear errebenta, / bañan eskasa dago / paperan sal-benta.Auspoa 68-69-70, 371.
    azpiadiera-1.2
    (Con objeto).
    Dinamitez etxea leer egiten ezpadigute. FIr 141s.
    azpiadiera-1.3
    leherrin. "(L-côte), imprecación para asegurar una cosa. Hola duk, leherrin! es así, ¡reviente yo si no lo es!" A.
    azpiadiera-1.4
    (Fig.). (Con instr.). "Isiz leher egitea, crever de dépit" SP. "Au fig., crever de rire, de jalousie, etc. Irriz, bekhaizgoz leher egitea, [...]" H.
    Hek haur enzunik despitez leher egiteko zeuden. Lç Act 5, 33 (He leher egiten hari ziren, TB karraskatzen zituzten hortzak, Dv ihartzen zauden, BiblE beren onetik atera zituen). Ler egiteko zorian zebillen esan naiez. AA II 228. Urrikiz leher egiten eta ihartzen egonen naiz. Dh 155. Nai omen zuen bertan / algaraz ler egin. It Fab 149. Orok, diot, dute berdiñ / uste hirriz leher egiñ / haren enterramenduan. Gy 249. Yaun aphez batek ungiz leher egiten zuen herri batean. Hb Egia 28. Farrez ler egiten. Urruz Urz 59. Irriz leher egin eta guan da bertze mundura. Elzb PAd 14. Entzutekoa zan, ta parrez lerregin-bearrekoa. Ldi IL 49. Non ez duten bekaizgoz eta jelosiaz leher egiten! Lf Murtuts 12. Irriz leher egiteko pundian. Zub 39. Komikekin leher egiten genuan farraz. Osk Kurl 216. Leher egiten zutela heiekin irriz. Xa Odol 35.
    v. tbn. A Ardi 128. Otx 156.
    azpiadiera-1.4.1
    (Con sociativo).
    Pozaren pozagaz ler egin bear eban gaixoak. Ag Kr 33.
    azpiadiera-1.5
    (Con egon).Reventar (de la gana de).
    Aspaldi ontan lerreiten nengon, [euskeraren alde] zerbait idazteko asmotan. ZArg 1958, 104.
    azpiadiera-1.6
    (L, BN, S, leer G-azp, B; H), ler egin (G-azp-goi, AN-gip-larr-ulz, B; VocZeg 288), lear egin (A) Ref.: A (leher egin, lear); Iz Ulz (lerríñik); Asp Leiz (ler egin); Izeta BHizt (lerrine); Gte Erd 143, 211 .
     Fatigarse, agotarse, quedar extenuado. "Crever de fatigue, d'accablement. Nekhez leher egitea " H. " Lerrine nago " Izeta BHizt. " Leher egina niz (BN-arb)" Gte Erd 143.
    Hi]k[ baino obeaz ler eginik <eguinequin> neagon. (Areso, 1608). ReinEusk 120. Ez ordian enetzat bi sei liberako, / Galeretan bederen leher egiteko! Bordaxuri ( in Onaind MEOE 460;en la vers. de A EY IV 153, probablemente tomada de una fuente escrita, lehos egiteko "para estallar", sin duda error de lectura; DRA relaciona lehos con leotz y propone la traducción "para al menos ponerte preso en las galeras" ). Ez yonat ezer, / egin emen ler, / il adin or nekeagaz. Zav Fab, RIEV 1907, 541. Non bertan hatsak ithorik baitu leher egiten. Gy 7. Diadar egiten eban seña egiten jardunaz, eta ler egiten eban miñez seña egiteko. Ur Apoc (V) 12, 2 (Echn sufritzen zituen). Andre gajua, goizetik arrats ler egiten. Sor Bar 54. Aurten ere ler egin degu garia jotzen ta iñaurkiñak ekartzen. Ag G 36. Izerdi uharretan, leher egina. Barb Sup 20. Batzuek lanean ler egiten ta besteak yostetan. Ori ez da ondo. TP Kattalin 191. Besteek dantzan lêr egin, / ark berri-berritik ekin. Or Eus 167. Lerreginda geldituko aiz. TAg Uzt 231. Soñekoa blai, ler egiñ arte ez zan gelditu. JAIraz Bizia 28s. Asi besterik ez du egin egunak, eta lerregiña nago. Txill Let 45. Leher egiteko bero dorpearen pean. JEtchep 48. Azkenian gizona eta mandoa gelditu ziren, arrunt leherrinak. GAlm 1960, 16. Orai ere leher egina niz! Ardoy SFran 140. Gaizo senarra Montpelliertik / heldu zen arrunt leherrina. Balad 152. Ler egiñik nago. Ler gaiztoa eragin dit. (AN-gip). Inza NaEsZarr 896. Askotan [eizean] egun erdia galdu, ler egin ta eskutsik. Ataño TxanKan 207s. Oiek danekin kargatuta, ler eginda. Albeniz 58.
    v. tbn. Ox 78. Ler egin: Jaukol Biozk 31. Alz Ram 22. Ldi IL 145. Etxde JJ 258. Izeta DirG 51. JAzpiroz 80. Lerregin: Ldi IL 145.
    azpiadiera-1.6.1
    (Part. en función de adj.).
    Ar maitez, otoi, lerregin-arrotza. Ldi BB 122. Pizti lerregiñaren antzera, arnaska bizian sartu da Zarautzen. TAg Uzt 5.
    azpiadiera-1.7
    (Dv, H).
    (Fig.).Morir; acabarse. "Crever, mourir. Azkenean leher egin du gure mandoak, enfin notre mulet a crevé. Balinba leher eginen du! puisse-t-il crever!" H.
    Ikhusiko ditutzue krask hiltzen, edo dute, errana den bezala, laster leher eginen, eta gizenenek, leher eta zapart . Elsb LehE 15. [Hirurgarren errepublikak] leher egiten duenean [...] erranen dire huntaz orai erran ez daitezkenak. Elsb Fram V. "Herrietako eliza-bestak leherrinak dira...". Horra zer entzuten den [...] gure herrixketan han eta hemen. Egia ote da? Eta egia balinbada, nolaz dute bestek leherriten? Herr 15-9-1966, 2.
    sense-2
    2. "Abonder à l'excès, foisonner. Mahatsak leher egin du " H. Cf. 1 leher.
    azpisarrera-1
    LEHER EGINARAZI (H (+ eginerazo)). Hacer reventar.
    Lenengo atera-aldi artan ikusi zitunak ikusita [...] ler egiñeraztea erabaki zutela zirudin. Or SCruz 29.
    azpisarrera-2
    LEHER ERAGIN (SP, Urt V 339, H; lerreragin V-gip ap. Iz ArOñ; Lar DVC 258). Hacer reventar. "Leher deragizula, qu'il te fasse crever" SP. "Lerreraiñ xaot estíai, hacer reventar el intestino" Iz ArOñ.
    Eztela ni senda ahal nazaken midikurik, eta gaitzak leher eraginen derautala. Harb 255. Bultzaka edo atzaparka, arpegiz lurra igortziaz edo azpikoari ler eraginda. Ag G 73. Arren gozotasunak pozaren pozaz ler eragiñ bear zidan. Urruz Zer 17. Danai ler eragin dantzan. BasoM 151.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Liburuari leher-eztanda eragiteko zorian.MIH 48.
    azpisarrerakoSense-2.2
    "Reum aggravare, [...] hobenduriari leher eta aztant eragin " Urt I 432.
    azpisarrera-3
    LEHER ETA ZAPART EGIN. "(L, BN, S), reventar de despecho" A. "Ler ta zapart egiteko zorian (AN-ulz)" A Apend. "Leher eta zapart eginik niz (BN-arb, S)" Gte Erd 211.
    Framazonen eta yuduen errepublikak lehen bai lehen leher eta zapart egin dezala! Elsb Fram 154. Oh, oh, hauxe da lana! Leher eta zapart egin behar othe dut hementxet? Barb Sup 25. Aserreak irakiten, ler eta zapart egiteko zorian egoten zan. Zait Plat 85.
    azpisarrerakoSense-3.1
    " Lerzapart egin, quedar baldado" Satr VocP (s.v. zapart).
    azpisarrera-4
    LEHER ETA ZART EGIN. Reventar.
    Farrez leher eta zart eginik. Mde Pr 73.
    azpisarrera-5
    LEHER-EZTANDA EGIN. Reventar (de esfuerzo). "Leher aztante egin dugu gaur (AN-5vill)" Gte Erd 211 (junto a leher egin niz, leher gaizto egin zun, etc. de otras zonas).
    azpisarrera-6
    LEHER GAIZTO EGIN. Reventar; (fig.) extenuarse. "Leher gaizto egin zun (AN-gip), leher aztante egin dugu gaur (AN-5vill)" Gte Erd 211.
    Beraren etsai ozpindu txar txoriburu puztu anitzek eztanda ler gaizto badagite ere. Izt C 5. Zaldi garbitzen ler gaizto in da / gañera istruziyua. Auspoa 139, 120. Kontrarioak beti / ler gaizto egiñik. Basarri Auspoa 55, 122. Sabela leher gaizto egina. PPer Harrip 13. Ler gaizto eginda amaika aldiz etxera. AZink 149. Gizona leher gaizto egiten lanean, eta emakumea [...] exeri eta egon, anddere baten gisa. MEIG IX 108.
    azpisarrerakoSense-6.1
    Aldiaren eta giroaren goiari amor eman beharrean, gogor egingo zioten, leher eztanda gaizto egingo bazuten ere.MIH 293. Arnaspideren bat ireki behar leher-eztanda gaizto egingo ez bazuen. MEIG I 145.
    azpisarrerakoSense-6.2
    " Ler gaizto egin zuin farraz, se reventaron de risa (AN-larr)" A EY III 332.
    Ez dakigu neskameak bestearen zirikaldia ulertu zuen, baiña, batek baiño geiagok, ler gaizto egin zuten. Loidi 225.
    azpisarrerakoSense-6.3
    (Con determinantes).
    Gazteena, amaika ler gaizto nerekin batera etxean egiña. Ataño TxanKan 243. Zenbat atzera-aurrera ta ler gaizto ez ote zuten egin aiek! Ib. 207.
    azpisarrera-7
    LEHER KAKA EGIN. Reventar, cansarse.
    Mendian gora leher kaka egina zihoan sofista arrotzak. PPer Harrip 48.
    azpisarrera-8
    LEHER-ZAPART. EGIN."Lerzapart egin, quedar baldado" (AN-araq) Satr VocP s.v. zapart.

    leher egin

    leher egin
    << KAKA ZAHAR 0 / 0 OILO-KAKA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper