OEH - Bilaketa
70 emaitza kabala bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (67)
- 1 agian
- ahuntz
- aratxe
- 1 are
- arima
- bazka
- behardin
- 1 belar
- beril
- bete
- bihi
- 1 biri
- biribilka
- bizitzaile
- borrokatu
- burukari
- dilinda
- ergi
- ernalmendu
- eskaintzaile
- ferratu
- 1 galdatzaile
- geinazale
- gisa
- han
- hazkuntza
- huskin
- 1 jarraiki
- juntatu
- kabal
- kabalaska
- kabalategi
- kabale
- 2 kabaleria
- kalainka
- 1 kapare
- konfesatu
- kresil
- 1 kuskuila
- kutin
- 1 lotu
- maite
- makurtu
- marrotasun
- mendratu
- oldartu
- osagarri
- oso
- ozar
- panpalina
- pasagune
- portale
- saihal
- salbu
- sar-atera
- sispa
- 1 soka
- tegi
- 2 tuta
- urreria
- ustekabe
- xerri
- 1 zaindu
- zein
- zikin
- zilatu
- ñapur
goiburua
1 biri.
sense-1
1.
(V, G-azp, AN-ulz, L, BN-ad-lab-baig, S; Mic, SP, Lar, Añ, Hb, vEys, Dv),
bidi (V-arr)
Ref.:
A;
Etxba Eib (birixa);
Iz ArOñ (birixak);
EAEL
295 .
Pulmón; asadura. "Livianos del cuerpo, biriak" Mic. "Poumons" SP. "Pulmón, livianos, bofes, biria, birika" Lar. "À Guéthary on donne le nom biria à une partie de l'intérieur de la vache qui tient au foie; on le mange" vEys s.v. bi. "Poumon" Dv. "Pulmones. Birixak ixa galduan zittuan, baña baserrixan osatu eiñ zan" Etxba Eib. "Bofe. Katuantzat birixa ekarri biarko da" Ib. "Cuando es de animal solamente" (V-och) EAEL 295n. "Pulmones de animal [...]. Onek birixak jauzkan zertuta, ta arnasia ba..." Elexp Berg. "Pertsonarena pulmoe" Ib. v. 1 birika.
Idiak eta beiak il ezauz ta loben baten biriak indauz. "Un cornado de livianos" . RS 429. Arakina, erhak behia, eta indak kornado baten biria. "Un denier de fressure" . O Pr 30. Korkamistia, ta oni dautsazanak, birijak, andaerraijak, biotza, estegorrija. Mg PAb 86. Baditu urdaila, hertzeak, sabela, bihotza, biriak. Dv Dial 24 (Ur birijak, It birikak, Ip erraiak). Xerriaren biria xiri batean sarturik. ECocin 11. Birien arnasa-gorabereaz. A BGuzur 151. Gizona, kabala eta zuhaitzak bezala, airetik bizi da, hunek sar athera bat birietan, ostoetan, egiten deielarik. JE Bur 186. Abelgorrijen arteko birijetako miña. ForuAB 95. Girgill oiek biriyetan badagoz, errukarrizko gaitz denok ezagutzen dezuten ori egingo da ume aren biziyaren nagusi. IArt Itzald II 44. Mendiko axe bigun garbijak / Indartuko dauz zuen birijak. Enb 69. Ikusteko badutenez birietan tuberkulosaren abiadurarik. JE Med 109. Etxe igesi dabiltzan esku-kakoeri / ukatzen ditiete zintzur eta biri. "La tráquea con los pulmones" . Or Eus 12. Biriak aal besteraño aizez beteta. TAg Uzt 40. Mutillaren bizia birietatik zijoan azkar. NEtx Antz 158. Biriak artuak ditu; biak ganera. Alborengoa dauka. Erkiag BatB 98. Ondoren, aberearen barruak urratzea izan zan. Biriak, eztarri ta esteak, errotea edo librua. Ib. 56. Gaitzak aren biri biak ondatuak zeuzkan ordurako. NEtx LBB 96. Ta noizean bein, makiña utzi ta arnasa aundiak artzen ditu, biriak betetzeko. Ib. 104. [Bala bat] sorbaldatik sartu eta biri gain-aldean gelditurik. Lf ELit 249. Birietan (biriketan) estutu, / biotza larritu, / azur danak agertu, / giarrak gogortu. Ayesta 101. Eri egona zela, bular-birietarik. Larre ArtzainE 150. Ango aixiak biarrezko zitualako bere birientzat. Gerrika 164.
Pulmón; asadura. "Livianos del cuerpo, biriak" Mic. "Poumons" SP. "Pulmón, livianos, bofes, biria, birika" Lar. "À Guéthary on donne le nom biria à une partie de l'intérieur de la vache qui tient au foie; on le mange" vEys s.v. bi. "Poumon" Dv. "Pulmones. Birixak ixa galduan zittuan, baña baserrixan osatu eiñ zan" Etxba Eib. "Bofe. Katuantzat birixa ekarri biarko da" Ib. "Cuando es de animal solamente" (V-och) EAEL 295n. "Pulmones de animal [...]. Onek birixak jauzkan zertuta, ta arnasia ba..." Elexp Berg. "Pertsonarena pulmoe" Ib. v. 1 birika.
Idiak eta beiak il ezauz ta loben baten biriak indauz. "Un cornado de livianos" . RS 429. Arakina, erhak behia, eta indak kornado baten biria. "Un denier de fressure" . O Pr 30. Korkamistia, ta oni dautsazanak, birijak, andaerraijak, biotza, estegorrija. Mg PAb 86. Baditu urdaila, hertzeak, sabela, bihotza, biriak. Dv Dial 24 (Ur birijak, It birikak, Ip erraiak). Xerriaren biria xiri batean sarturik. ECocin 11. Birien arnasa-gorabereaz. A BGuzur 151. Gizona, kabala eta zuhaitzak bezala, airetik bizi da, hunek sar athera bat birietan, ostoetan, egiten deielarik. JE Bur 186. Abelgorrijen arteko birijetako miña. ForuAB 95. Girgill oiek biriyetan badagoz, errukarrizko gaitz denok ezagutzen dezuten ori egingo da ume aren biziyaren nagusi. IArt Itzald II 44. Mendiko axe bigun garbijak / Indartuko dauz zuen birijak. Enb 69. Ikusteko badutenez birietan tuberkulosaren abiadurarik. JE Med 109. Etxe igesi dabiltzan esku-kakoeri / ukatzen ditiete zintzur eta biri. "La tráquea con los pulmones" . Or Eus 12. Biriak aal besteraño aizez beteta. TAg Uzt 40. Mutillaren bizia birietatik zijoan azkar. NEtx Antz 158. Biriak artuak ditu; biak ganera. Alborengoa dauka. Erkiag BatB 98. Ondoren, aberearen barruak urratzea izan zan. Biriak, eztarri ta esteak, errotea edo librua. Ib. 56. Gaitzak aren biri biak ondatuak zeuzkan ordurako. NEtx LBB 96. Ta noizean bein, makiña utzi ta arnasa aundiak artzen ditu, biriak betetzeko. Ib. 104. [Bala bat] sorbaldatik sartu eta biri gain-aldean gelditurik. Lf ELit 249. Birietan (biriketan) estutu, / biotza larritu, / azur danak agertu, / giarrak gogortu. Ayesta 101. Eri egona zela, bular-birietarik. Larre ArtzainE 150. Ango aixiak biarrezko zitualako bere birientzat. Gerrika 164.
sense-2
2.
Valor.
Oraino gogoan ginuen nola [...] hamalau aleman alimale preso hartu zituen [...]. Harritzeko biria zuen. Behinere deusek ltsatzen ez dituen gizon hetarik bat, hots. Zerb Gerlan 72.
Oraino gogoan ginuen nola [...] hamalau aleman alimale preso hartu zituen [...]. Harritzeko biria zuen. Behinere deusek ltsatzen ez dituen gizon hetarik bat, hots. Zerb Gerlan 72.
azpisarrera-1
BIRIAK BOTA,
BIRIAK AHOTIK BOTA.
Echar los pulmones por la boca (del esfuerzo).
Crucifige, crucifige deitzen dute, biriak guztiak bota bearrean. Ag Serm 354. Izerditan urtutzen ta biriak aotik boteaz. Ag G 10. Asi ziran batzuek berriren berriz biriak bota bearrean, eztarriak eten bearrean ojuka. Ib. 102.
Crucifige, crucifige deitzen dute, biriak guztiak bota bearrean. Ag Serm 354. Izerditan urtutzen ta biriak aotik boteaz. Ag G 10. Asi ziran batzuek berriren berriz biriak bota bearrean, eztarriak eten bearrean ojuka. Ib. 102.
azpisarrera-2
BIRI-HANDI.
Holgazán. "Biri handia (L), grand poltron!" vEys s.v. bi. v. BIRIKA-HANDI.
azpisarrera-3
BIRI-ARTERIA.
"Trachea, trachiarteria" Lar.
azpisarrera-4
BIRI-BELAR
(Lar Lcq 122, Hb (-lh-); biri-bedar msLond ap. A; biriberar Izt C 42 (en una lista de plantas); bihi-belhar Hb). Pulmonaria (planta).
Biri-belarraren birtuteak. Ostolaiz 157.
Biri-belarraren birtuteak. Ostolaiz 157.
azpisarrera-5
BIRI-MIN.
Afección pulmonar. v. BIRIKA-MIN, birikeri.
Gaztek --egi dasagun-- / ez du birimiña beldur. Ldi UO 43.
Gaztek --egi dasagun-- / ez du birimiña beldur. Ldi UO 43.
biri
-
1 biri....
-
1. (V, G-azp, AN-ulz, L, BN-ad-lab-baig,...
-
2. Valor. Oraino gogoan ginuen nola [......
-
BIRIAK BOTA, BIRIAK AHOTIK BOTA. Echar l...
-
BIRI-HANDI. Holgazán. "Biri handia (L),...
-
BIRI-ARTERIA. "Trachea, trachiarteria" L...
-
BIRI-BELAR (Lar Lcq 122, Hb (-lh-); biri...
-
BIRI-MIN. Afección pulmonar. v. BIRIKA-...
<< bihi 0 / 0 biribilka >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
