OEH - Bilaketa

17 emaitza jaiotze bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lehenik.
sense-1
1. (L, BN, S; SP, Urt Gram 413, Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H), lenik (AN-ulz; H), leinik, lenikan Ref.: A; A Apend (lenik); Lrq; Gte Erd 211 .
Primeramente, en primer lugar. " Lehenik iraul zazu lurra, commencez par labourer la terre. Ikhus dezagun lehenik zer erranen duen, voyons d'abord ce qu'il dira" Dv. "D'abord" Lrq. Tr. De uso general en los septentrionales y navarros; entre los occidentales, antes del s. XX, se encuentra en Ubillos, Aguirre de Asteasu y Beovide. En DFrec hay 152 ejs. de lehenik , de los que 127 son meridionales.
Hitz haur manifestatu ukhan du lehenik bisionez eta rebelazionez. Ins G, 1r. Aor egiten duzuela lenik, gero dugun bilgu bortuetan. MRos 13.1r. Bear da leenik konsideratu zer egin bear den. Ber Trat 26r. Ene aitak ohoratu beharko dik lehenik, / gero haren ondoan nik. EZ Man I 29. Lehenik hiltzen da haurtasuna. Ax 62s (V 41). Iar zaite zerori bakean lehenik. SP Imit II 3, 1 (Mst, Ip lehenik; Ch behindik behiñ, Ol lenbizi). Asiko da esaten lenik zenzatzeko esan behar zukena. Mb IArg I 84. Egin zaitez lenik kristio óna. LE Prog 118. Lehenik hemen berean, / gero eternitatean. Monho 82. Iseia zite lehenik / amurioz irabaztera. Xarlem 78. Ez degu ezer ere egiñ bear [...] lenik begiratu bage zer nai duan gure Jaun onak. AA III 620. Zergatik erraiten duzu lehenik "Aita Gurea Zeruetan zarena"? CatLuz 16. (CatB 37, CatAe 36 lenik, CatR 37 leinik, Legaz 22 lehenik) Salba zazu lehenik zure arima. Jaur 127. Kristo hasi zen lehenik egiten, gero erraten. Hb Egia 66. Zeren lehenik agertü da artzañer? CatS 97. Nola prestatu bear du komekatzeko? Lehenik konfesatuz. Legaz 44. Erran ziozkan lehenik solhasik eztienak. Jnn SBi 152. Aalguziak egiteko leenik etxe barnetik. FIr 139. Lenikan zortzikua ta / gero fandanguak. Yanzi 180. Gako-xilotik behatzen du lehenik. Barb Leg 136. Leenik atera zak ire begitik abea. Ir YKBiz 136. Lênik, tipulaz igurtzi. Or Eus 390. Mendi santu batera / joko degu lenik. SMitx Aranz 50. Leenik begiraldi bat eman bear dut emen. Izeta DirG 30. Lehenik, onako au esan genduan: [...]. Vill Jaink 176. Ostatu bila hasi ziren lehenik. Ardoy SFran 228. Aipatzen dako lehenik bikarioari. Etchebarne 87. Atera dezagun lehenik bekatuen kontu garbia. MIH 281.
v. tbn. (Sólo para autores guipuzcoanos y vizcaínos): Etxde JJ 162. Osk Kurl 97. Or in Gazt MusIx 16. JAzpiroz 128. Zendoia 75. Lenik: Ub 59. Bv AsL 76. Ldi IL 74. Goen Y 1934, 94. Zait Plat 112. MAtx Gazt 91. Ayesta 91.
azpiadiera-1.1
(Dv, H).
En primer lugar, (el) primero. " Zein ohartu da lehenik? Qui s'en est aperçu le premier?" Dv.
Ni lehenik eta gero amoros oro galdu da. E 223. Lehenik apostoluak, gero profeták, herenean doktorak. 1 Cor 12, 28 (He, Dv lehenbizikorik, TB behin, Ker leenen, BiblE lehenengo ). Lehenik iaikitzen ziñen / eta etziten azkenik. EZ Noel 152. Mahaian iartzean etzarela lehenik iarriko, [...] edatean eztuzula lehenik edanen. Ax 257 (V 171). Zuei behar zitzaitzuen lehenik aiphatu Jainkoaren hitza, baiñan zuek duzuenaz geroz arbuiatzen [...], huna non goazen jentillen aldeetarat. He Act 13, 46 (Lç, Dv lehenik ). Beha lehenik, minza azkenik. O Pr 79. Hiri hartara lehenik yoan zirenak. Lg II 207. Iten badá deus, bérla erráten, ta gloria nork leník. LE Prog 110. Zato, zu, tximinoa, minza zaite lehenik. Arch Fab 181. Diputazionia / pasatu zen lehenik. Bordel 184. Nor eta zer zen bortuan lehenik saindutu zena. Jnn SBi 115. Lehenik erortzen da mintzaia. Arb Igand 46. Jesu-Kristok bere odolaz behar baitzuen ideki [zerua], eta bera lehenik han sarthu. CatJauf 61. Goizetan lehenik jaikia. JE Bur 65. Nork lenik irria zabaldu. Or Mi 21. Mozkor esan bear neri! / I baietz lênik erori! Or Eus 171. Pasa zite lehenik! Lf Murtuts 31. Iainkoa lenik. Or QA 186. Latasak lenik moztu / txiki ta aundiyak. Yanzi 212. Hauxe da zutaz / lehenik entzun duguna. Mattin 79. Ttantta Xan zen lehenik mintzatuko zena Bidartean. Larre ArtzainE 112. Geurok lehenik garela. MIH 96.
v. tbn. Tt Onsa 113. Jaur 150. Elsb Fram 111. Zby RIEV 1908, 606.
sense-2
2. Por primera vez.
Egun hunekin Testamentu berria heuskaraz lehenik inprimitzen akabatu. Cal a, 7r.
sense-3
3. De antes, previamente. "Previsión, lenik, lendanik ikustea " Lar. " Lenik oinera (V), de antes ahora" A Apend. v. LEHENDIK.
Etzaio bertzeri jarraikiko munduan lehenik egin zaionari baizen. SP Phil 49. Ongi zekian Garazik lênik / illeta-jantzia zer zan. "De antemano" . Or Eus 407. Lenik genekinari ezer etzitzaion peit. Zait Sof 92. Ereiten duzuna ez da ernetzen, lenik il ez baledi. Or QA 200.
azpiadiera-3.1
Antes (que).
Zü beno lehenik banian besterik / maiterik, / fidelik. ChantP 56.
sense-4
4. Desde el principio. "A primo, lehénik, lehenikan, lehen lehénik " Urt I 8.
azpisarrera-1
LEHENENIK. En primer lugar.
Ura da ontziko gaisoak itsasorakoan lenenik billatzen duten [gauza] . Mb IArg II 278. Bera lenenik eta gero beste guziak belaunikaturik. Ib. 312.
azpisarrera-2
LEHENIK ETA BEHIN. Primeramente. v. LEHEN ETA BEHIN.
Lehenik eta behin Alarcos-en bitartez eskura nituen espektrogramak. MEIG VI 138.
azpisarrera-3
LEHENIK ETA BIZIRIK (H (s.v. lehenbizi)). Primeramente. v. lehenbizi.
[Jinkoaren beldurrak] lehenik eta bizirik Jinkoa beitako esparanza azkartzen eta altxatzen dizi. AR 410.
azpisarrera-4
LEHENIK IKUSTE. Previsión. Cf. Lar: "Previsión, lenik, lendanik ikustea", donde no parece lexicalizado. v. lehenikuskera.
Lenik-ikustea, mesedeak edo kalteak igarten dituzana. Itz Azald 182.
azpisarrera-5
LEHENIK JAIO (), LENIJAIO (Lar). Primogénito. v. premu.
Nagusiena, lenijaio edo primua gure Luis izan zan. Cb Just 22. Presentátzeko ténploan séme lenik jáioa. LE JMSB 28. Bai, ezautzendut Deabruaren hume lenijáioa. Ib. 396. Ondorengo semeai aitona lenagokoen batena [izengoitia] ezarritzea, bakarrik lenijaioa edo maiorazkoa aitarenarekiñ gelditzen zala. Aran SIgn 4.
azpisarrerakoSense-5.1
Orra, bada, doi-doi, nik bear dedan argia, argi guzien lenik-jaioa.Lar SAgust 4.
azpisarrera-6
LEHENIK JAIOTZE, LENIJAIOTZE (Lar, H). "Primogenitura" Lar.
azpisarrera-7
LEHENIK LEHEN. "Cuanto <qu-> antes, sin correlativo, len bait len [...], lenik len" Añ.
azpisarrera-8
LEHENIK SORTU. Primogénito. v. lehensortu.
Amek bere ume lehenik sorthuez Jinkoari ber tenpluan egiten zioten ofrimendua. Mih 95. Urthubiako seme, lehenik sorthua, / hartakotz izatu da bizkonde deithua. Hb Esk 125.
azpisarrera-9
LEHEN-LEHENIK. En primer lugar.
Gurútzean lén leník eskatuzuéna bere etsái gaixtogáien fabóre. LE Ong 131v. Lehen lehenik artzainak. Jnn SBi 15. Lehen-lehenik eskuararen atxikitzea bertzen gain ez utziz. HU Aurp 213. Salsa on batek len-lenik idi edi bei aragi puxka bat eskatzen du. Lh Yol 22. Billa zazute len-lenik Jaungoikoaren jauntza. Inza Azalp 136. Lehen lehenik jakin behar duena. FIr 189. Itsasoz-itsaso lehen-lehenik Ameriketako lurra atzeman zuten eskualdun itsasturiak. JE Ber 53. Nere agurra, bada, leen-leenik, Arrasateri. Ldi IL 133. Larru da lehen-lehenik aipatu behar. Zerb Azk 111. Lehen-lehenik ene ondoan dutan mutiko gazte hau. JEtchep 89. Lehen lehenik Frantses. Ardoy SFran 95. Lehen lehenik poliza xefa / abertituko dutela. Mattin 37. Ikhustiarekin / lehen lehenik lekhiak. Casve SGrazi 68. Honetaz ohartu behar genuke lehen-lehenik. MEIG VII 186.
v. tbn. Ip Hil 178. Ox 44. Xa Odol 25. Etchebarne 102. Larre ArtzainE 47. Len-lenik: Otx 97. Ir YKBiz 281. Or QA 70.
lehenik
<< jaiotze 0 / 0 andre >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper