Harremana

    OEH - Bilaketa

    175 emaitza jainkozko bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    nahiera.
    tradizioa
    Tr. Documentado en Cardaberaz, Moguel, Añibarro, fray Bartolomé, y en otros autores meridionales (casi en su totalidad guipuzcoanos) desde la primera mitad del s. XIX. Su frecuencia disminuye en la segunda mitad del XX. En DFrec hay 3 ejs.
    sense-1
    1. (Lar, Hb).
    "Assenso, naiera " Lar. "Consentement, accord" Hb.
    sense-2
    2. ( nai- Añ, Izt 22v). "Querencia, benevolencia" Añ. "Cariño" Izt 22v. "Voluntad, querer, naierea " Ib. 123r.
    Bere biotzeko naiera edo kariño guziaren alarde egiten. Cb Eg III 327 (381 tbn. naiera edo kariño). Txikietatik bera zetorren Jainkotia [...] ta txit deboziora emana. Eleizara bere naiera zuen. Ib. 363. [Nola] Jainkozko naieraz begiratu ta bere biotzeko [...] alaba maitea bezala beti gordetzen duen. Cb Eg II 168.
    sense-3
    3. (G ap. A ; Añ (G, AN), Dv (naye- G), H (nai-)).
    Deseo. "Concupiscencia, apetito, deseo" Añ.
    Au da borondatea osoz ez ematea Jangoikoari, ta irastea geiena bekatuari [...]. Da naiera on irudikoekin itxutzea beren animak. Mg CC 68. Orain neke-gatx egiten bajat itxitea naiera gitxi batzuk, eukirik beste dibersiño bekatu eztirian asko [...]. Añ LoraS 187. Aziera bik, aituera bik, naiera bik, enpin gizon batek eta emakume batek [...] alkarregaz aragi baten izateko buztarri astuna [...] artutera. fB Ic III 332. Uka bitzaizka bere buruari bere naierak, bere deseoak. LE Urt 80 (ms. 28v uka bédi bere naikundeéi). Eta gorputz oneri nabilko ni naieraak eta mizkeriak egiten? Añ EL2 40. Siniste onek zaitu, / Egiaz argitu, / Barrendik alaitu, / Naieraz zauritu, / Biotza garaitu. (Interpr?). MSIgn 356. Ainbeste begiramentu eta naieren artean. Arr GB 110. Eta nolaere gizonen naiera ta borondateak aiñ aldakorrak ta irabiazaleak bai diraden. Aran SIgn 100. Iñor ez da desiraz edo naieraz <nei-> bakarrik salbatzen. Kortazar Serm 63. Gizonak gogorrean iritxi badu bere naiera likitsa, ezkondu bearko du neskatxa arrekin bere kidakoa bada. Etxeg RIEV 1908, 115. Naigabez itoko ezpazan, biotza zerbait arintzearren [...] bere naiera samiña ixuriaz, eresirik limurienak biraltzen zizkon. Ag EEs 1917, 211. Ori iakiteko eztago naierarik, an zer dan, dakienak daki. (Interpr?). Zait Plat 82. Hauek ez dira odoletik sortu, ez haragiaren nahieratik, ezta gizonaren nahieratik ere. IBk Io 1, 13 (He, LE nahikunde, TB borondate, Dv nahi, Leon nahikera ).
    sense-4
    4. "Libertad, albedrío, (c.) aukera, naiera " Añ.
    sense-5
    5. " Naiera (V-arr-oroz-m, Gc), conveniencia, agrado" A. Cf. infra NAHIERARA.
    azpisarrera-1
    NAHIERAK EMAN ( (Dv, que cita a AB)), NAHIERA EMAN. Satisfacer.
    Sabel ta aragiari / Naierak ematen / gau ta egunak nituan / Asko iragoten. AB EE 1884a, 215. Nai dute bizi entregaturik munduari, demonioari ta aragiari, euren griñari naiera ematea. Kortazar Serm 405s.
    azpisarrera-2
    NAHIERA GUZTIAN, NAHIERA GUZTIAREKIN, NAHIERA GUZTIRA. A placer; a discreción. v. infra NAHIERARA.
    Iturri oetatik egiñeratzen diran erreka gozatsuak ongarritzen dute erri au, naiera guztira. Izt C 104 (v. tbn. 111). [Gal-eperrak] erraz atsituta, naiera guzian jan zituzten. Lard 75. Eta erregearen etxean ondo eta naiera guziakin bazegoan ere [...]. Ib. 65.
    azpisarrera-3
    NAHIERAKO (Precedido de gen.). Del agrado de, del gusto de.
    Askotan ifini oi dituzte erriak beren naierako lege berriak, zeñaren bidez galtzen diran oitura maitagarriak! 'A su antojo' . Izt C 148. Don Martin de Renteria Uranzu [...] bere [...] jakinduriaren bidez Enperadore Karlos bostgarrenaren naierakoa txit. Ib. 471s.
    azpisarrerakoSense-3.1
    (Sin que le preceda gen.).
    Iturri eroso naierakoa. Izt C 104 (v. tbn. 84). [Lezoko arrobiak ematen dituzte] ugari arlanza eder naierakoak. 'La piedra sillar que uno desea' . Ib. 50. Eskañi ondradu au izandu zan General Carorekin Errege Jaunarentzako guztiz naierakoa. Ib. 382.
    azpisarrerakoSense-3.2
    " Naierako amaren etxera joan zara, lekutako amaren etxera (V-m)" A Apend.
    azpisarrera-4
    NAHIERAN. A placer, a gusto. v. infra NAHIERARA.
    O zenbat bider etsaiez ase / ziraden emen sakonak! / Baña asnasa artu oi zuten / beti naieran tontorrak. AB AmaE 53. Ez dik nai-eran esertzen. "A su gusto" . Or Eus 306. Agokotik zaldia, / lemetik ontzia, / nagusiak naieran / darabil guzia. "A su placer" . Or BM 118s. Zintzoak nagitu, / alperrak ugaritu: / aurki munduan ezin / naieran kabitu. And AUzta 143.
    azpisarrera-5
    NAHIERARA ( nai- V, G ap. A; H (nai-)), NAHIERARAT (Hb). "À volonté, à souhait" H. "A placer, a pedir de boca" A. Tr. Documentado en fray Bartolomé y en autores guipuzcoanos desde la primera mitad del s. XIX.
    Aragija nai erara serbidutia gaiti [...] luxurija gaiti. fB Ic II 53. Nai erara daguan bat, jentiaren gorrotora etorrita, penaz daguanian [...]. fB Ic III 263. Librekiro edo nai erara kendu eta ifiñtea. EConst 57. Naierara gozatzeko pozkida bete betean. Izt C 421. Kolpea nai erara emateko lekurik zezenak etzeban unean. Ib. 251 (v. tbn. 96). Mana gozoa biltzea asko zuten, naierara bazkatzeko. Lard 87. Guzia naierara egiteko denbora neurtua zeukaten. Ib. 436. Arrezkero bere bizi guzian guziz naierara eta kontentuz bizi izan zala. Arr GB 146. Zeñ ederki, zeñ nai erara denbora emango nukean! Ib. 67. Jan-edanean eta naierara jostatzen egun bat eman ondoan [...]. Arr May 56. Naierara eziñ egon. Or Mi 23. Ezin galdegin nion gogo nuana ta naierara. "Sicut volebam" . Or Aitork 129. [Izaki ori] naierara berritu diteke, nai duzun aiña banakotan zertu diteke. Vill Jaink 66. Ez du egon beharko gure baitan, nahierara alda dezagun, gugandik kanpo eta gure gainetik baizik. MIH 83. Hona, bada, nahierara garbitua aipatu dugun auzia. MEIG VII 52.
    v. tbn. Zait Plat 114.
    azpisarrerakoSense-5.1
    (Precedido de gen.).Según el deseo de, la voluntad de; al gusto de, al antojo de.
    Eta baldin ezpazan errendatzen tropa guztiarekin, beronen naierara, ganibetaz igaroak izango zirala. Izt C 489. Jendearen naierara. Ib. 83. Beti bizi izan zan, nondik eta nola Jainkoa obeto serbituko zuen, bere griña eta gogo guziak aren naierara ipiñita. Lard 30. Au jauregi guzitik libre eta bere nai-erara zebillen. Arr GB 146. Zerura joaten bazera ibilli zindezke zere naierara illargian, eguzkian eta izarretan. Arr May 72. Animaren naierara [egin] . "Arbitratu animae" . Or Aitork 308. Eskualde bakoitza bere naierara eraenduz (gobernatu). Zait Plat 116. Eta beste naimen guztiak Naimen orren naierara egon bear dute. Vill Jaink 94. Dena itsu-itsuan edo gizonen naierara gertatuko balitz [...]. Ib. 172.
    azpisarrera-6
    NAHIERARAKO.
    Zeintzubetan egiten diraden ontzi eder ibilte andiko guztiz naierarakoak. 'Hechas al capricho y al detalle' . Izt C 128.
    azpisarrera-7
    NAHIERAZKO. Agradable, gozoso.
    Bizitza bigun / lasai ta naierazkua. AB Olerk 248. Naierazko eskutapenak. (Mysteria gaudiosa). Ezale 1897, 212b.

    nahiera

    nahiera
    << nahasgabe 0 / 0 neurri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper