OEH - Bilaketa
86 emaitza jaiera bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (83)
- abarka
- aberetar
- adierazi
- agradatu
- aihert
- aitzakia
- akopilatu
- aldakortasun
- ama
- amandre
- andre
- 1 asti
- atzo
- aukera
- 1 ba-
- baltsamu
- 3 bare
- barkazio
- barrenalde
- beatakeria
- bedeintzat
- begiramendu
- begirune
- bekatu
- bigun
- birjina
- debozio
- dona
- edari
- eliza
- enkomendatu
- erabezta
- erakai
- erein
- erraikoi
- erregualdi
- eskualdatu
- gehitu
- 1 giro
- handitu
- haurtasun
- 1 hazi
- hizketa
- 1 hobeki
- ikasnahi
- ingurumari
- ipintzirudi
- iritsi
- jaidura
- jaieratu
- jaikiera
- jardura
- 2 jarki
- jaun
- joan
- 2 kari
- kariño
- liturgia
- 1 mama
- maneratze
- 2 mau
- moja
- nahi izan
- obeditze
- opari
- ordez
- orduan
- poztasun
- premia
- prestaera
- 1 sail
- sendorki
- sutu
- tiratu
- txar
- 1 txit
- ume
- 1 urte
- uzta
- zale
- zein
- zeresan
- zoritu
goiburua
sutu.
sense-1
1.
(V-m-gip, L, BN; SP, Lar, Añ, Hb, VocCB
, Dv, H),
surtu (Hb)
Ref.:
A Apend;
Lh;
Elexp Berg
.
Encender(se), prender(se), inflamar(se); incendiar(se). "Devenir feu" SP. "Arder" , "encender", "inflamar" Lar y Añ. "S'enflammer; enflammer" Dv. " Amaiketan sutu zan etxea " A Apend. "Su eman. Atzo atsaldian sutu giñuan txendorra" Elexp Berg. . Tr. Mejor documentado en la tradición meridional. Al Norte se encuentra desde Axular (como participio en función de adj.). En DFrec hay 11 ejs., meridionales.
Aldera gakizkon [suari]. Berotu, sutu, erreko ere badigu Jaungoikoaren amorez geren biotza. Lar SAgust 16. Artilleriak duen karga edo polbora sutzen zaionean, botatzen du ogei ta lau librako bala. Mb IArg I 255. Ala nola burriña sarturik su andi bátean, sútzen ta goritzen baita. LE Doc 246. Erakutsi eutsala ze sarija eukan inpernuban bere gaiski esatiak gaiti. Miina eukan sututa, aoti lurreragino luzatuten ebala. fB Ic II 193. Beldur andia zegoen, sutuko zituela Franzesak epakirik zeuzkan zuloak. Izt C 341s. Itzal egiñaz oi zegoan odeia sutu zan. Lard 91. Gari guziak, ebaki eta ebaki gabeak, sutu zituzten. Ib. 142. Guadalupeko Eliza bein baño geiagotan desegiña eta sutua izandu da. Zab EE 1884b, 204. Txitarrak badaki erri bat sututen. AB AmaE 266. Beste [txendor] bat sututzeko. Apaol 63. [Zigarroa] sututzen asi naizenean. Moc Damu 28. Egun batean, bestien artean sutu gabe edo ez dakit nola gelditu zen tiro bat. Goñi 49. [Ekaitzak] azpikoaz gain dana irauli, sutu ta zartatu bear zuela zirudin. TAg Uzt 132. Baimenik gabe [...] mendiak sutuko lituzkenari. EAEg 6-3-1937, 218. Dunda, bigarren edo irugarren kolperako, piztuko zin. Aize piska bat eman ondoren, pipa sutu. Ataño TxanKan 42s. Txondarra sutu zuanean. BBarand 18. Sutu nairikan sasiak. AZink 48.
v. tbn. Ill Pill 26. JanEd II 19. EusJok II 67. Alkain 121.
Encender(se), prender(se), inflamar(se); incendiar(se). "Devenir feu" SP. "Arder" , "encender", "inflamar" Lar y Añ. "S'enflammer; enflammer" Dv. " Amaiketan sutu zan etxea " A Apend. "Su eman. Atzo atsaldian sutu giñuan txendorra" Elexp Berg. . Tr. Mejor documentado en la tradición meridional. Al Norte se encuentra desde Axular (como participio en función de adj.). En DFrec hay 11 ejs., meridionales.
Aldera gakizkon [suari]. Berotu, sutu, erreko ere badigu Jaungoikoaren amorez geren biotza. Lar SAgust 16. Artilleriak duen karga edo polbora sutzen zaionean, botatzen du ogei ta lau librako bala. Mb IArg I 255. Ala nola burriña sarturik su andi bátean, sútzen ta goritzen baita. LE Doc 246. Erakutsi eutsala ze sarija eukan inpernuban bere gaiski esatiak gaiti. Miina eukan sututa, aoti lurreragino luzatuten ebala. fB Ic II 193. Beldur andia zegoen, sutuko zituela Franzesak epakirik zeuzkan zuloak. Izt C 341s. Itzal egiñaz oi zegoan odeia sutu zan. Lard 91. Gari guziak, ebaki eta ebaki gabeak, sutu zituzten. Ib. 142. Guadalupeko Eliza bein baño geiagotan desegiña eta sutua izandu da. Zab EE 1884b, 204. Txitarrak badaki erri bat sututen. AB AmaE 266. Beste [txendor] bat sututzeko. Apaol 63. [Zigarroa] sututzen asi naizenean. Moc Damu 28. Egun batean, bestien artean sutu gabe edo ez dakit nola gelditu zen tiro bat. Goñi 49. [Ekaitzak] azpikoaz gain dana irauli, sutu ta zartatu bear zuela zirudin. TAg Uzt 132. Baimenik gabe [...] mendiak sutuko lituzkenari. EAEg 6-3-1937, 218. Dunda, bigarren edo irugarren kolperako, piztuko zin. Aize piska bat eman ondoren, pipa sutu. Ataño TxanKan 42s. Txondarra sutu zuanean. BBarand 18. Sutu nairikan sasiak. AZink 48.
v. tbn. Ill Pill 26. JanEd II 19. EusJok II 67. Alkain 121.
azpiadiera-1.1
(Dv).
(Part. en función de adj.).Ardiente, encendido.
Suz eta kharrez [...] hartua, inguratua, eta burdin goritua bezala goritua eta sutua zaudenean. Ax 599 (V 385). Ondatuko du bere suleze-infernu sutu arrigarrian. Mb IArg I 145. Garbitegi sutua. Ib. 253. Infernuko karobi sutuan. Añ LoraS 117. Libratu zenituen bezala Babiloniako iru mutillak labe sututik. Echve OngiB 198s. Illeti sutu bana. Lard 142. Odoi gañeko labe sutu artatik / jasa ta ujola. SBaroj ( in FrantzesB II 122 ). Larra iger sutu bat. AB AmaE 250. Ikatz sutu bat. Arr May 118.
v. tbn. Mg CC 119.
(Part. en función de adj.).Ardiente, encendido.
Suz eta kharrez [...] hartua, inguratua, eta burdin goritua bezala goritua eta sutua zaudenean. Ax 599 (V 385). Ondatuko du bere suleze-infernu sutu arrigarrian. Mb IArg I 145. Garbitegi sutua. Ib. 253. Infernuko karobi sutuan. Añ LoraS 117. Libratu zenituen bezala Babiloniako iru mutillak labe sututik. Echve OngiB 198s. Illeti sutu bana. Lard 142. Odoi gañeko labe sutu artatik / jasa ta ujola. SBaroj ( in FrantzesB II 122 ). Larra iger sutu bat. AB AmaE 250. Ikatz sutu bat. Arr May 118.
v. tbn. Mg CC 119.
azpiadiera-1.2
Egunetik egunera alabañan jabedi orren eta Soliman Turkoaren arteko guda bizia sututzen abiatu zanean.Aran SIgn 92. Itzali gabetanik oraindik zearo Komunidadeen gerra sutu galgarria. Ib. 7. Erkalaren aurka matxinada sutu zanean. EAEg 13-3-1937, 1266.
azpiadiera-1.3
Chile sutu duten tankeak.
MEIG VIII 37.
sense-2
2.
(V-arr ap. Gte Erd; Lar, H).
Enardecer(se), animar(se), hacer(se) ardiente, ferviente. "Afervorizarse" Lar. "Enardecer" Ib. " Jokoan sututa dabiz (V-arr)" Gte Erd 225.
Karitatea sutzen, irazekitzen, hedatzen eta zabaltzen. SP Imit IV 4, 2 (Ch sustatu, Mst süz bethe, Ol ixio). Zer miretsteko lizate guzia sutzen baninz zuk eginik. Ib. 16,3. Aiñ suturik eta irazekirik zedukan bere biotza. Lar SAgust 14. Biotz maitagarri haren landatu dezun amodioa, ta jaiera, geituaz, andituaz ta sutuaz joango da. Lar Carta a Mb 281. Zuben biotzetako prestutasun ta jaubetasunak, neu bizkortu ta sututen nabee. Mg PAb 207. Ala ére ni guzía / ala nauka suturík [Jesusek] . LE Kop 137. Berotu, sutu ta gartu gaizuz Jangoikoaren amorio santuan. Añ MisE 48. Biotz andi hura sutu zuen. Lard 398. Euskaldun mutillen biyotzak moruen kontra gerran egiteko gurariyetan sendatu eta sututeko. Afrika 72. Bere naigabeakin / biotzak suturik. Aran SIgn 218. Espiritu Santuaren etorrerarekin biotz ondo prestatuak, esan diteke erazeki ta sutu zirala. Bv AsL 163. Fedez sututa. AB AmaE 189. Sututen nozu zorroztuteko / luma motza. Ib. 132. Bietarik bat ezkonduteko / egoan guztiz suturik. Azc PB 152. Sutu zitzaion bere biotz samurra egiaren maitasunean. Ag Serm 496.
( s. XX) Alako maittetasunaz suturik dagoan biotzari. Inza Azalp 132. Sutu nire itzok, eta idazu arnas. Or Mi 3. Oraingoan gizona sutu diagu. Lab EEguna 98. Abertzaletasunak suturik beti. TAg Y 1933, 23. Txalo batez sutu zazute. Ldi IL 143. Orroit Jaunari buruz sutu gaituena. Iratz 159. Guda-zarataz sutu nauan Are. Zait Sof 62. Españarrak une aietan sututa ari ziren Napoleonen armada Gipuzkoatik uxatzen. Etxde JJ 161. Josu bar-Joseph, ebili naiz zure elizetan / ezkoen suan bihotz sor haur sutu nahiz. Mde Po 93. Aretusez maite-suturik. Ibiñ Virgil 64. Sututzen jakon barrua, eta begixegaz eta arnasa luzeka, ari aitzen emon gurarik ibiltzen zan beregaittik erebixan sua. Etxba Ibilt 475. Euskaltzaletasunak sutu zizkin uri ta mendiak. Ataño TxanKan 205. Kopatxoren bana edan giñunean, sutu eta alaxe bi apustu eginda etxera. Albeniz 209. Maitasun gartsu horrek sutzen du burutik burura liburutxo hau. MEIG III 109.
v. tbn. Itz Azald 75. Belaus Andoni 6. ArgiDL 163. Enb 64. Ir YKBiz 42n. Olea 126.
Enardecer(se), animar(se), hacer(se) ardiente, ferviente. "Afervorizarse" Lar. "Enardecer" Ib. " Jokoan sututa dabiz (V-arr)" Gte Erd 225.
Karitatea sutzen, irazekitzen, hedatzen eta zabaltzen. SP Imit IV 4, 2 (Ch sustatu, Mst süz bethe, Ol ixio). Zer miretsteko lizate guzia sutzen baninz zuk eginik. Ib. 16,3. Aiñ suturik eta irazekirik zedukan bere biotza. Lar SAgust 14. Biotz maitagarri haren landatu dezun amodioa, ta jaiera, geituaz, andituaz ta sutuaz joango da. Lar Carta a Mb 281. Zuben biotzetako prestutasun ta jaubetasunak, neu bizkortu ta sututen nabee. Mg PAb 207. Ala ére ni guzía / ala nauka suturík [Jesusek] . LE Kop 137. Berotu, sutu ta gartu gaizuz Jangoikoaren amorio santuan. Añ MisE 48. Biotz andi hura sutu zuen. Lard 398. Euskaldun mutillen biyotzak moruen kontra gerran egiteko gurariyetan sendatu eta sututeko. Afrika 72. Bere naigabeakin / biotzak suturik. Aran SIgn 218. Espiritu Santuaren etorrerarekin biotz ondo prestatuak, esan diteke erazeki ta sutu zirala. Bv AsL 163. Fedez sututa. AB AmaE 189. Sututen nozu zorroztuteko / luma motza. Ib. 132. Bietarik bat ezkonduteko / egoan guztiz suturik. Azc PB 152. Sutu zitzaion bere biotz samurra egiaren maitasunean. Ag Serm 496.
( s. XX) Alako maittetasunaz suturik dagoan biotzari. Inza Azalp 132. Sutu nire itzok, eta idazu arnas. Or Mi 3. Oraingoan gizona sutu diagu. Lab EEguna 98. Abertzaletasunak suturik beti. TAg Y 1933, 23. Txalo batez sutu zazute. Ldi IL 143. Orroit Jaunari buruz sutu gaituena. Iratz 159. Guda-zarataz sutu nauan Are. Zait Sof 62. Españarrak une aietan sututa ari ziren Napoleonen armada Gipuzkoatik uxatzen. Etxde JJ 161. Josu bar-Joseph, ebili naiz zure elizetan / ezkoen suan bihotz sor haur sutu nahiz. Mde Po 93. Aretusez maite-suturik. Ibiñ Virgil 64. Sututzen jakon barrua, eta begixegaz eta arnasa luzeka, ari aitzen emon gurarik ibiltzen zan beregaittik erebixan sua. Etxba Ibilt 475. Euskaltzaletasunak sutu zizkin uri ta mendiak. Ataño TxanKan 205. Kopatxoren bana edan giñunean, sutu eta alaxe bi apustu eginda etxera. Albeniz 209. Maitasun gartsu horrek sutzen du burutik burura liburutxo hau. MEIG III 109.
v. tbn. Itz Azald 75. Belaus Andoni 6. ArgiDL 163. Enb 64. Ir YKBiz 42n. Olea 126.
azpiadiera-2.1
Ez ote duk ba sutzen ikusi xaharren begitartea, / gazter aipatuz gizon gaitz horren ihurzurizko elea? Iratz 176.Baña zeruetan, / argi berria sutu / zaio begietan. NEtx LBB 375.
azpiadiera-2.2
(Part. en función de adj.).Ardiente.
"
Sutuak labe goria bezala
"
SP.
"Fervoroso"
Lar, Añ.
v. sutsu
(2).
Jesusen bihotzarekiko dezun jaiera hori, ain bizia, ta sutua. Lar Carta a Mb 277. Pasione sutu biziak. Mb IArg I 272. Pasio sutuak eta irazekiak dauzkatelako. Gco I 227. Pasiorik sutuena eta nagusiena. AA III 626. Itzaldi jainkozko sutuakin. Aran SIgn 54. Jaungoikuari lenik egin onduan eskari sutubak. Bv AsL 70. Aren bekoki sutua, alare, / etzan otzak uki-bera. SMitx Aranz 42.
Jesusen bihotzarekiko dezun jaiera hori, ain bizia, ta sutua. Lar Carta a Mb 277. Pasione sutu biziak. Mb IArg I 272. Pasio sutuak eta irazekiak dauzkatelako. Gco I 227. Pasiorik sutuena eta nagusiena. AA III 626. Itzaldi jainkozko sutuakin. Aran SIgn 54. Jaungoikuari lenik egin onduan eskari sutubak. Bv AsL 70. Aren bekoki sutua, alare, / etzan otzak uki-bera. SMitx Aranz 42.
sense-3
3.
(V, G, AN; Lar, VocCB, Zam Voc
)
Ref.:
A; Etxba Eib; Elexp Berg.
.
Encolerizar(se), enfurecer(se). "Apitonarse" Lar. " Geiagoko barik, olan sutuko zara? (V-ger)" A. "Encenderse en ira. Felipe Posporua, biargiñ ondrau eta zintzua, baña utsak sututzen ebana " Etxba Eib. "Jakiñekua zan, olako berberagaz a sututzia, alperrik izan baketsua" Ib. Tr. Exclusivamente meridional.
Sutu zen Naman profetaren ez-agertu naia ta mandatua ekusi ta. Mb IArg I 319. Errábias suturík juézak manatuzé ondatzekó guzía leporáño kalzina bizían. LE JMSB 98. Jardunaren jardunagaz sutu ta asarratu ezin ebanian bere senar baketsuba. fB Ic III 374. Saul geiago sutu zan, eta agindu zien [...] eraman zizaiotela, bere begietan iltzeko. Lard 168. Eta egi guztiok baleuz gomutauko, / ausaz ainbesteraño litzake sutuko? AB AmaE 252. Onek gauzok ikusita / sutu zan doña Pepita. Azc PB 163. Azkenengo berbak dana suturik esan zituan. Ag AL 95. Errementariya're sutu da señorak kallua zanpatu diyolako. Iraola 132. Mutillak banandu ta bakian ipiñi biarrian, amorratu ta sututen ebezan. Kk Ab I 32. Zurrutak sutzen du. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 139 ). Ez nazakala nagon baño geio sutu, eriyotz bat egiten ikusi nai ez banak. Alz Burr 29. Isil adi, ni sutu ez naiten. Or Eus 39. Ez bai zekitek ni sututzeko zer egin. ABar Goi 70. Lekaideak, sutu ta aundigoak esan zitun. JAIraz Bizia 54. Sututa jarri zen eta amorruz beterik esan zun. Etxde JJ 197. Nere errian kontra asi zirenian, sutu nitzen. Izeta DirG 57. Neuk sutu nitun gaizkille aiek. 'Enfurecí' . Gand Elorri 98. Bere barrua suturik [...] ostikoka atarako eban frailliori. Etxba Ibilt 469. Politika-gauzetan asten ziranean, sututzen itun biak. Ataño TxanKan 239. Nik kontu oiek entzunarekin, sututa jarri nintzan. Albeniz 260. Eskularru leunez tratatu ditudala maiz aski, suturik ez nengoenean. MIH 371.
v. tbn. Aran SIgn 37. Urruz Urz 63. Inza Azalp 30. Ir YKBiz 109. Erkiag BatB 93. Osk Kurl 214. MAtx Gazt 30. Berron Kijote 210.
Encolerizar(se), enfurecer(se). "Apitonarse" Lar. " Geiagoko barik, olan sutuko zara? (V-ger)" A. "Encenderse en ira. Felipe Posporua, biargiñ ondrau eta zintzua, baña utsak sututzen ebana " Etxba Eib. "Jakiñekua zan, olako berberagaz a sututzia, alperrik izan baketsua" Ib. Tr. Exclusivamente meridional.
Sutu zen Naman profetaren ez-agertu naia ta mandatua ekusi ta. Mb IArg I 319. Errábias suturík juézak manatuzé ondatzekó guzía leporáño kalzina bizían. LE JMSB 98. Jardunaren jardunagaz sutu ta asarratu ezin ebanian bere senar baketsuba. fB Ic III 374. Saul geiago sutu zan, eta agindu zien [...] eraman zizaiotela, bere begietan iltzeko. Lard 168. Eta egi guztiok baleuz gomutauko, / ausaz ainbesteraño litzake sutuko? AB AmaE 252. Onek gauzok ikusita / sutu zan doña Pepita. Azc PB 163. Azkenengo berbak dana suturik esan zituan. Ag AL 95. Errementariya're sutu da señorak kallua zanpatu diyolako. Iraola 132. Mutillak banandu ta bakian ipiñi biarrian, amorratu ta sututen ebezan. Kk Ab I 32. Zurrutak sutzen du. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 139 ). Ez nazakala nagon baño geio sutu, eriyotz bat egiten ikusi nai ez banak. Alz Burr 29. Isil adi, ni sutu ez naiten. Or Eus 39. Ez bai zekitek ni sututzeko zer egin. ABar Goi 70. Lekaideak, sutu ta aundigoak esan zitun. JAIraz Bizia 54. Sututa jarri zen eta amorruz beterik esan zun. Etxde JJ 197. Nere errian kontra asi zirenian, sutu nitzen. Izeta DirG 57. Neuk sutu nitun gaizkille aiek. 'Enfurecí' . Gand Elorri 98. Bere barrua suturik [...] ostikoka atarako eban frailliori. Etxba Ibilt 469. Politika-gauzetan asten ziranean, sututzen itun biak. Ataño TxanKan 239. Nik kontu oiek entzunarekin, sututa jarri nintzan. Albeniz 260. Eskularru leunez tratatu ditudala maiz aski, suturik ez nengoenean. MIH 371.
v. tbn. Aran SIgn 37. Urruz Urz 63. Inza Azalp 30. Ir YKBiz 109. Erkiag BatB 93. Osk Kurl 214. MAtx Gazt 30. Berron Kijote 210.
azpiadiera-3.1
Nagusiaren begiak sutu ziren.Or Mi 86.
azpiadiera-3.2
(Part. en función de adj.).Enfadado, colérico.
Jezabel sutuaren beldurrez sartu zen ango zulo batean. Mb IArg I 367. Arza da mendian dabilzan animal gogor-sutu gaiztoenetatik bat. Ib. 145. Ezta artza sutuago / basoan egoten / fusilleko baleak / dabenean ioten. Azc PB 278. Badoa mutikoengana arras sutua. TP Kattalin 195. Onetan utzi neban Txinpas, geruago sutuago. Kk Ab II 17. Zezena baiño sutuago jarri zen. Etxde JJ 163.
Jezabel sutuaren beldurrez sartu zen ango zulo batean. Mb IArg I 367. Arza da mendian dabilzan animal gogor-sutu gaiztoenetatik bat. Ib. 145. Ezta artza sutuago / basoan egoten / fusilleko baleak / dabenean ioten. Azc PB 278. Badoa mutikoengana arras sutua. TP Kattalin 195. Onetan utzi neban Txinpas, geruago sutuago. Kk Ab II 17. Zezena baiño sutuago jarri zen. Etxde JJ 163.
sense-4
4.
Acrecentar, avivar.
Bere edanz guziarekin egiten duena da egarri andia ill ez, baizik berotu, berritu ta sutzea. Mb IArg I 248. Gaitzerako bere grin gaizto, berak bekatuz sutu-biztuak. Ib. 293. Hetarako hirritsak eta pendurak [debruak] gure baithan sutzen ditu. Dh 190. Ordutik azi eta sutu zitzaion [...] iguin eta gorroto bizia. Lard 34. Bere gaiñ amorru guzia sutu zuten. 'Cebaron ellos el enojo'. Aran SIgn 43. Ez duela [eriotz] onek beñere [amorio] ura iltzen, eta bai askotan piztu ta sendotzen, irazeki ta sutzen. Arzac EE 1883a, 232. Mariaren alderako amoriua lenaz gañera sutu zan bere biotz onian. Bv AsL 80. Gorrotozko irritsak sutu zitzaizkion. Etxde JJ 15.
Bere edanz guziarekin egiten duena da egarri andia ill ez, baizik berotu, berritu ta sutzea. Mb IArg I 248. Gaitzerako bere grin gaizto, berak bekatuz sutu-biztuak. Ib. 293. Hetarako hirritsak eta pendurak [debruak] gure baithan sutzen ditu. Dh 190. Ordutik azi eta sutu zitzaion [...] iguin eta gorroto bizia. Lard 34. Bere gaiñ amorru guzia sutu zuten. 'Cebaron ellos el enojo'. Aran SIgn 43. Ez duela [eriotz] onek beñere [amorio] ura iltzen, eta bai askotan piztu ta sendotzen, irazeki ta sutzen. Arzac EE 1883a, 232. Mariaren alderako amoriua lenaz gañera sutu zan bere biotz onian. Bv AsL 80. Gorrotozko irritsak sutu zitzaizkion. Etxde JJ 15.
sense-5
5.
Encenderse, enrojecerse.
Sutu zaio amari malkoz aurpegia. Loram 130. Itxaso-mugan suturik ango / oz-alde nabar guziya / geldi-geldiro jeisten ari da / eguzki-litsa gorriya. EA OlBe 65. Ederra da iluntzean ura sutzen dueno / iduzki urtuaren urrezko ibaiak. Iratz 111. Eritasuna areagotuz gaiztoagotzen baldin bada, orduantxe begiak sututzen zaizkio. Ibiñ Virgil 104.
Sutu zaio amari malkoz aurpegia. Loram 130. Itxaso-mugan suturik ango / oz-alde nabar guziya / geldi-geldiro jeisten ari da / eguzki-litsa gorriya. EA OlBe 65. Ederra da iluntzean ura sutzen dueno / iduzki urtuaren urrezko ibaiak. Iratz 111. Eritasuna areagotuz gaiztoagotzen baldin bada, orduantxe begiak sututzen zaizkio. Ibiñ Virgil 104.
sense-6
6.
Alterar.
Ezin diñat susmatu zerk sutu aunan orrenbesteraño. TAg Uzt 124. Odolaldi kiskalgarriak sutzen zun berriro burutik oñetaraño. Ib. 186. Gizon, pizti, arrain, artalde eta egazti ñabarrak, ots, bizidun mota guztiak sutu ta zoratzen ditu: berdiña maitasuna, guztientzat. Ibiñ Virgil 99.
Ezin diñat susmatu zerk sutu aunan orrenbesteraño. TAg Uzt 124. Odolaldi kiskalgarriak sutzen zun berriro burutik oñetaraño. Ib. 186. Gizon, pizti, arrain, artalde eta egazti ñabarrak, ots, bizidun mota guztiak sutu ta zoratzen ditu: berdiña maitasuna, guztientzat. Ibiñ Virgil 99.
sense-7
7.
Disparar (un arma).
Amar urte ba-zituan, izan ere, eskopetarik iñoren aurka sutu etzuala. NEtx Antz 145.
Amar urte ba-zituan, izan ere, eskopetarik iñoren aurka sutu etzuala. NEtx Antz 145.
azpiadiera-7.1
Disparar (un tiro).
Len etzizkiteken bost tiro sutu? Ataño MLanak 179.
Len etzizkiteken bost tiro sutu? Ataño MLanak 179.
azpiadiera-7.2
Disparar.
Atzetik sutu zioteken, eta, al zuan bezela, bizirik iritxi uan etxeraño. Ataño TxanKan 47. Sutu diok bada ik ari? Egoak bilduta lurrera ziaken-ta. Ib. 210.
Atzetik sutu zioteken, eta, al zuan bezela, bizirik iritxi uan etxeraño. Ataño TxanKan 47. Sutu diok bada ik ari? Egoak bilduta lurrera ziaken-ta. Ib. 210.
azpiadiera-7.3
Hacer (un arma) un disparo.
Ez geneukan segurantzirik, tiroa tira bearrez arkitu ezkero, fusil aietako batek sutuko zuanik. Alkain 35. Nere fusil zarra, geienetan kartutxoa sutzen etzuana. Ib. 35.
Ez geneukan segurantzirik, tiroa tira bearrez arkitu ezkero, fusil aietako batek sutuko zuanik. Alkain 35. Nere fusil zarra, geienetan kartutxoa sutzen etzuana. Ib. 35.
sense-8
8.
Suscitar.
Legea ausi dutela-ta sutuko liraken arazo guziekiko gora-berak Guda-Auzitegiak egingo ditu. EAEg 6-4-1937, 1440.
Legea ausi dutela-ta sutuko liraken arazo guziekiko gora-berak Guda-Auzitegiak egingo ditu. EAEg 6-4-1937, 1440.
sutu
-
sutu....
-
1. (V-m-gip, L, BN; SP, Lar, Añ, Hb, Vo...
-
(Dv). (Part. en función de adj.).Ardien...
-
Egunetik egunera alabañan jabedi orren ...
-
Chile sutu duten tankeak. MEIG VIII 37....
-
2. (V-arr ap. Gte Erd; Lar, H). Enardece...
-
Ez ote duk ba sutzen ikusi xaharren begi...
-
(Part. en función de adj.).Ardiente. " ...
-
3. (V, G, AN; Lar, VocCB, Zam Voc ) Ref....
-
Nagusiaren begiak sutu ziren.Or Mi 86....
-
(Part. en función de adj.).Enfadado, co...
-
4. Acrecentar, avivar. Bere edanz guziar...
-
5. Encenderse, enrojecerse. Sutu zaio am...
-
6. Alterar. Ezin diñat susmatu zerk sut...
-
7. Disparar (un arma). Amar urte ba-zitu...
-
Disparar (un tiro). Len etzizkiteken bos...
-
Disparar. Atzetik sutu zioteken, eta, al...
-
Hacer (un arma) un disparo. Ez geneukan ...
-
8. Suscitar. Legea ausi dutela-ta sutuko...
<< sendorki 0 / 0 tiratu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
