OEH - Bilaketa

793 emaitza jai bilaketarentzat

Sarrera buruan (62)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
entseatu.
sense-1
(Foix), entseiatu (BN-arb ap. Gte Erd 269 ; H), enseiatu (SP, Ht VocGr, Lecl, H), enseatu ( VocB ), entsaiatu (Urt III 117, H), entsegatu, intseatu ( VocBN ), intsatu (Foix ap. Lh.).
Tratar, intentar; esforzarse. "Essayer" Foix. En AxN se explica manaia (42) por ensaia. En Harriet aparece s.v. saiatzea. v. saiatu, esaiatu, iseiatu, asaiatu. Tr. Documentado desde Leiçarraga en textos septentrionales no suletinos; al Sur se encuentra en F. Elizalde, Soroa y Mendigacha (utilizado como trans.) y en algunos bersolaris del s. XX (en expresiones del tipo entsaiatzen, entsaiatuz ibili ). En cuanto al complemento, la forma más habitual es un sust. vbal. en caso alativo; Leiçarraga sin embargo emplea siempre -t(z)en; hay -tzeko en ES 179, -tzeaz en JesBih, -tzea en Elsb Fram 79 y -tzen en Xa Odol 211, siendo en estos autores ejs. minoritarios frente a -t(z)era . Goyhetche lo emplea con naiteken, etc. La forma en(t)seiatu es la más usual hasta el s. XX; emplean en(t)saiatu los autores meridionales, además de Chourio y (alternando con en(t)seiatu o entseatu ) Tartas, Haraneder, Mihura y Goyhetche. En(t)seatu se documenta ya a finales del s. XVII, y lo emplean autores bajo-navarros o de influencia bajo-navarra, convirtiéndose en la forma más general en el s. XX; aparece entsegatu en Arbelbide y en algunos textos del s. XX. Hay además intseatu en López. En cuanto a la distinción (tal vez meramente gráfica) -ns-/-nts-, parece que la primera forma, que predomina casi totalmente en los ss. XVI-XVII, desde principios del XVIII es minoritaria. En DFrec hay 3 ejs. (uno sept.) de entseiatu, 5, septentrionales, de entseatu y uno, meridional, de ensaiatu .
Enseia zedin haién baketzen. Act 7, 26. Eskiribuz ere behar dela enseiatu eta trabaillatu. Mat XII. Hura guzia konplitzera enseiatuko naiz. Harb 257. Enseia gaitezin gu ere geure aldetik geure egin bidearen egitera. Ax 151 (V 100). Enseia zaite zure huts egin haren erremediatzera. SP Phil 94. Haren egitera entsaiatu nizala. Tt Onsa 49. Ensea zaitezte [...] odola atheratzera. Mong 589. Arrozoin hau bera dela kausa entseiatu naiz ahalik eta garbikiena. ES 189. Zeiña ensaiatzen baita bethiere bere buruaren garaitzerat. Ch I 24, 2. Gure ahalkeari bortxatzera enseiatu behar gara. CatLav 289. (V 144) Ejiptoarrak gauza bera egiterat entseiatu eta hondatu izan baitziren. He He 11, 29. Nolakoa den ezagutzera entsaiatzen direnak. He Gudu 61. Intseatzen duzu [= da] beti ahalaz hartarik gibeltzera. AR 119. Entseiatu Zeruko argien ardiesterat. Brtc 160. Hortarat entseiatua gatik ere. Dh 98. Entseiatuko dire hekiei egin arazteaz lehen komunionea. JesBih 424. Entseiatzen baita bertzeak ere urus bilhakatzera. Jaur 160. Bertzeak bere iduriko billhaka detzaketen / Beren hitz eta exenpluez bethi dire ensaiatzen. Gy 70. Baldin entsegaturik ere ez balethor hitz hori. Arb Igand 14. Alegia ez ohartuarena egiterat entseaturik. HU Zez 209. Bire oietan ensaiatuaz / ezta ibilli itxusi. EusJok 170. Han ez badut egiten, entseatuko niz Bankan. Ox 206. Entseatzen bagare lagunen onetan. Etcham 129. Beste bi beltx-beltx ensaiatutzen / ibillitubak jai ta aste. Tx B II 38. Xutitzerat behin entsea, berriz entsea... eta ezin! Lf Murtuts 37. Entseia hadi sartzera. Mde Pr 102. Ez bada entseatzen bere hobenaren arintzerat. Larz Senper 70. Etzirela hola deus entseatu gabe beren gisa utzi behar. Ardoy SFran 246. Entseatu naiz heienaren erabiltzerat. Xa Odol 69. Ez naiz behin ere entseatu han pasatzera. Etchebarne 62 (126 entseiatu).
v. tbn. Elsb Fram 128. Larre ArtzainE 184. Entseiatu: Mih 56. Monho 148. MarIl 22. Elsb Fram 110. Lap 420 (V 191).
azpiadiera-1.1
(H).
(Trans.).Probar, ensayar.
Alhargunak enseiatu duenean emazteek ohi duten gizonen begietan eder izaiteko antzea. SP Phil 417. Haren konseilluak irakurtzen eta enseiatzen baititu. Ib. ã 3v. --Zer eginen du adinaren faltas barur estenak? --Ikasi, ensaiatu, adina datorreneko. El 64.
azpiadiera-1.2
entsaiatu. Ensayar (una actuación, un espectáculo).
Entsaia zagun bada. Sor Gabon 20. Xei andietako mezen, edo Elizan kantatan dein gaizetarik ensaiatra. Mdg 122. Ordun gogotu zidan ensaiatu biar nula nere aitak yotzen zun pieza bat. Auspoa 77-78, 31.
azpiadiera-1.2.1
Entrenarse (en un deporte).
Aintzen zien bezela [aizkoran] pozez ensaiatu, / erakuslian itzak atentzioz aitu. MendaroTx 422.
azpiadiera-1.3
(H), entsegatu. (Participio en función de adj.).
" Gizon saiatua dago, gizon entseiatua da, c'est un homme qui s'y prend de toute façon, appliqué, entreprenant, travailleur, etc." H.
Itxasuarrak lana maite du eta entsegatua da. GaztAlm 1934, 92. (ap. DRA) Ene iduriko, oraiko arrantzariak, denbora batekoak baino entseiatugoak dira. Herr 29-1-1959, 2. Aita Diharce misionest kartsu eta entsegatua izan da. Herr 17-12-1959 (ap. DRA ). Europako laguntzak ezagutu dituzte zenbait Jende entseatuk, arditegi berri gotorrak eraiki dira. Larre ArtzainE 77.
entseatu
<< enplegatu 0 / 0 epe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper