OEH - Bilaketa

50 emaitza jagole bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sein.
etimologikoa
Etim. Tiene el mismo origen que sehi (q.v.).
sense-1
(Vc ap. A; Mic 8r, Lar, Añ (V), Izt 98v, VocCB Dv (V, G), H; seña det., Lar, Mg Nom 65, VocCB ), sei (Lar Sup, (AN), Dv, H, A (que cita RS)), segi (Lcc), sen (Izt 27v, H (V)).
Niño (usado generalmente referido a los niños pequeños). "Niña o niño, segi neskatoa, segi mutila " Lcc. "Niñerías, segian gauzak " Ib. "Niño" , "infante" Lar y Añ. "Chico, niño" , "criatura, niño" Añ. "Concebir, senik ez izan [sic]. No concebir, senik ez izateko ezer egin debanez " Izt 27v. "Recién nacido" VocCB. . " Ze seina zaran! que vous êtes enfant!" H. Tr. Documentado desde Lazarraga, es propio de la tradición vizcaína. La forma sei se encuentra en Lazarraga y (en ocasiones con marca de nasalidad sobre las dos vocales) en RS.
Silla onetan baegoan / sei eder bat jarririk. Lazarraga B21, 1199r. Bada, sei batek arzaiten badau / kantu sinple batez ainbat deskansu. Ib. B3, 1154r. Bagila, sẽĩ goseen baila [contracción de bai ila] . RS 523. Seiakaz etxun dina, ukuzka jaigi doa. Ib. 560 (citado, con alguna var., por Lar Sup). Inudea laztan dauenak sẽĩari bezuza. Ib. 55. Seiak danzuana eskaratzean esan daroa ataartean. Ib. 238. Eta orduan emon eutsezan alabanzaak seiñak. Cap 144. Lenengo irekasten jateena seiñai. VJ 4. Seña Iesu Kristo / dauko sabelean. Zubia 139. Ni orain indar baga, ni orain loturik / sein bat bazter baten jaioagaitik. Acto 169. Ondo batiatuko da seña? Mg CO 261. Seña sabelian dozula. JJMg BasEsc 19. Bardin dinot guraso eta inude seiña azten dagozanak gaitik. Astar II 203. Seiñen linboa. Ur CatArrig 75. Seiñak zerurako azi dagiezan. Itz Azald 171. Nire amak sein baltx bat ekarri eban. Or Tormes 9. Ikusiteko / sein au jaiota. Enb 99. Señai abestu. Laux BBa 78. Seiña ta umetxua izan zanean. Erkiag BatB 34. Seiña jaioala. Ker Apoc 12, 4.
v. tbn. Oe 124. CrIc 45. DurPl 50. fB Ic II 232. CatLlo 58. CatBus 52. Azc PB 323. A BeinB 75. Balad 195 (V-ger).
azpiadiera-1.1
" Nire seiña ezta zurea langoa (V, msOch), mi niño no es como el vuestro (dicho que se dirige a las personas que ensalzan desmesuradamente lo propio en detrimento de lo ajeno)" A.
azpisarrera-1
SEINA BATU. Quedar embarazada.
Etxe atako neskiak batu eban seina norbaiteganik. fB Ic II 231.
azpisarrera-2
SEINA BOTA (V ap. A; H). Abortar. "Sein botatzea, jeter, perdre son enfant, faire fausse couche" H.
Seña botetako pelliburuagaz. Cap 113. Zer egingo da galtzaiten edo botetan dan seiña bada tenpora bakoa ta guztiz txikerra? CatLlo 59.
azpisarrera-3
SEIN-ADIN (Lar, H). "Puericia" Lar.
azpisarrera-4
SEINA EGIN (V-gip; Mic 8v, Añ), SEIN EGIN (V; Lar, Añ (V), Dv, H; seingite- H; sen egin Bera). Ref.: A (sein egin); Iz ArOñ (seingíntzaati(k)). a) Parir. "Partear, (V) seiña (G, AN) aurra egiten dagoanari lagundu" Añ. "(Recién) parida, seiñegin barria" Ib. "Seingitea, faire un enfant, enfanter" H.
O Birjina gelditu zineana, seiña egin ezkero. Cap 130. Juan zan bere billa emaztia seiñ egiteko egoana. Zuzaeta 135 (tbn. 135 seña egiteko). Iñok eztakiela seiña egin dabela. CrIc 95. Seinik egin ezinda luzaro egonda, egin bagarik errebentau dabeena. fB Ic II 193. Seina egin eban. Ib. 193. Dei egiten deutsa andramaestriari seinegiten lagundu deijon. Astar II 182. Dago emakumeren bat seina egiten. Ib. 51. [Andriak] seña egiten ebanian, iruntziteko [dragoiak] bere semia. Ur Apoc (V) 12, 4 (Lç, He, Ur (G), Dv, Ip erditu, TB munduan ezarri, Ker, IBk e IBe jaio ). Nire emaztia laster sein-egiteko dago. Kk Ab I 27. Seiña egiteko zegola ta. Alt LB 74. Seiña egiteko zorian egoan. Ker Apoc 12, 4. Y hembras cada dos años / sein bat egiteko. Azc PB 179.
b) Hacer concebir.
Bai, dodok [dok?] amairu, ire emazteteaz [emazteaz?] / seina egingoan, ondo egingoan. FórmElg 492.
c) "Abortar, [...] seiña egitea" Lar.
d) "Amuchachado, [...] seiñegiña" Lar.
azpisarrera-5
SEINA GALDU (Vc ap. A; Añ (V), H). (Aux. trans.) abortar; (impersonal) nacer muerto, malograrse. "Malparir, abortar" Añ. "Sein [...] galtzea, jeter, perdre son enfant, faire fausse couche" H.
Zer esan biar da sein galduben gainian? CrIc 129. Seiña galduteko daukeen arriskuba gaiti. fB Olg 36. Ta zer egiñ, erruz edo erru baga seña galduten danian? JJMg BasEsc 20. Seina galduten dabeenak edo galzeko aleginak egiten ditubezanak. Astar II 101. Ea sabeleko seiña galduteko aleginik egin [...] izan dozunez. EL2 143.
v. tbn. CatLlo 58.
azpisarrera-6
SEINA GASTATU (-gastau Añ (V), A; -kastau V-ger ap. A). Abortar.
azpisarrera-7
SEIN-ASKA. v. sehaska.
azpisarrera-8
SEIN-DENBORA (Lar; -denpora Añ (V)). "Niñez" Lar y Añ.
Sein denporan atara geuzan guztiak pika mantarrak. Acto (ed. Latxaga) 347.
azpisarrera-9
SEIN-EDADE. "Niñez, segi edadea" Lcc.
azpisarrera-10
SEIN-EGIKERA. "(V-arr), parto" A.
azpisarrera-11
SEIN EGIN. v. SEINA EGIN.
azpisarrera-12
SEIN-EGITE. Parto. "Sobreparto, [...] (V) seiñegite" Añ.
Berorrek euki daizala urrengo seiñ-egitean urteak egun beste dituan ume. MisE 213.
azpisarrera-13
SEIN-ERAILE (Lar, H). "Infanticida" Lar.
azpisarrera-14
SEIN-HERIO. Infanticidio. "Infanticidia" Lar.
azpisarrera-15
SEIN-GALTZE. Aborto.
Sangrija emoten deutsan barberubak, edatekua konponduten daben botikarijuak, eta beste edozeinbere modutan seingalzeian alde, edo parterik daukanak. Astar II 101.
azpisarrerakoSense-15.1
"Aborto, mal parto, [...] (V) seiña galtzea " .
azpisarrera-16
SEIN-HILTZAILE (seiñiltzalle Lar; seiniltzaile H). "Infanticida" Lar.
azpisarrera-17
SEIN-HILTZE (seiniltze H; seiñilte Lar). Infanticidio. "Infanticidia" Lar.
azpisarrera-18
SEIN-JAGOLE.
Umezain (aurzain edo sein-iagole ez esatearren). A BeinB 40.
azpisarrera-19
SEIN-KONTU. "Juego de niños (V)" Añ.
azpisarrera-20
SEIN-MANTILLA (Añ (V)). Pañal.
Jaio ezkero laster asi zan padezietan sarturik ta esturik sein-mantilletan egoteaz. NekeA 251.
azpisarrera-21
SEIN-MIN (H; semin BN ap. A; VocBN Dv, H). Dolor de parto. "Douleur d'une femme annonçant son accouchement immédiat" VocBN. "Sein-minak, seminak, douleurs d'enfantement" H.
Nire ama neu sabelean azur nenduala, sein-miñak artu eban eta an erditu nindun. Or Tormes 7. Deadarka asi zaitez, sein-miñik ezagutzen ez dozun ori. Ker Gal 4, 27 (Lç ertzeko pena, He erditzeko min, TB, Dv, IBk, IBe, Bibl haur-min).
azpisarrera-22
SEIN-OHE. "Cuna, [...] (V), sein oia" Añ.
azpisarrera-23
SEIN-OIHAL (V ap. A; Lar, Añ (V); seioial H; seil Lar Sup H). "Mantillas de niños, aurroialak, seiñoialak" Lar (v. tbn. Añ). "Pañales, [...] seilak" Lar Sup.
azpisarrera-24
SEIN-ORGA (Lar, H). "Carretilla, para enseñarse a andar los niños" Lar.
azpisarrera-25
SEIN-PAXA (Añ (V)). Pañal.
azpisarrera-26
SEIN-SARE (Lar, H). "Pollera para andar los niños" Lar.
azpisarrera-27
SEIN-TRAPU (Añ (V); segi-trapu Lcc). Pañal.
azpisarrera-28
SEIN-TXAPEL. "Capillo (V-ger)" A Apend.
azpisarrera-29
SEIN TXIKER. "Niño" Izt 76v.
azpisarrera-30
SEIN ZAHAR. "Seinzar (V-ger), persona aniñada" A.
sein
<< ontzi 0 / 0 1 txori >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper