(L-côte, BN, Sal, S, R; Arch Gram 27, VocBN , Gèze, Dv (BN, S), H (BN, S)), nihau (BN, S; Arch Gram 27, Dv (BN, s.v. neror), H (s.v. ni)), nihaurri (Hb), nehaur (H), niñaur (R), nihor (BN-ad), ñaur (R) Ref.: A (nihau, ñaur); EI 219 y 220; Iz R 299; Gte Erd 43 y 256.
Yo mismo. "Nihauren (BN), mien, de moi-même" Dv (s.v. neronen). "Ñauren baitan (R), dentro de mí" A. "Algunas localidades recogen formas transitivas: (BN-ciz) nihaurek" EI 220n. "Neune joinaiz (AN-gip), nihaur joanen niz (BN-arb)" Gte Erd 256. "Nihaurek eginen dut (BN-arb)" Ib. 256. "Zerbait gerthatuü dela nihaurtan igaraiten düt (S), nita, nihaurtan pentsatü nian (S)" Ib. 43. v. nerau, neu. Tr. Documentado en textos septentrionales (sobre todo bajo-navarros y suletinos) desde Dechepare. Al Sur lo encontramos en textos salacencos y roncaleses, y en Orixe. La forma general es nihaur . Hay nihau en Etchahun (186), Archu, EvS (Io 14, 10 nihauen ), Etchepare, Iratzeder (59) y Casenave, y junto a nihaur , en AstLas y Etchamendy. Hay además nehaur en Tartas (nehaurganat ). En cuanto a las formas con suf. de declinación, para el erg., nihaurek es la forma mejor documentada desde el s. XIX (antes aparece en unas cartas de finales del s. XVI y en Eguiateguy 183). Hay nihaurk en los textos más antiguos (Dechepare, Oihenart (Po 47) y Maister) y tbn. en Etchahun (282; tbn. nihaurrek 270), Goyhetche, Oxobi (169) y Larre. Se documenta nihaurrek en Hiriart-Urruty (Aurp 178), Barbier, Larzabal y Xalbador (EzinB 117), en todos ellos junto a nihaurek (Hiriart-Urruty Aurp 164, Larzabal Iru 96, Xalbador Odol 25), y hay nihauk en Etchepare (Bur 19), Constantin, PierKat (60), Orixe, Mirande y Larre; para el dat. hay nihauri y para el gen., nihauren- como forma más empleada; además nihaurren en Eguiateguy (166) y Larzabal (Iru 122) y ñauren en Hualde.
Ehon ere eztakusat nihaur bezain erhorik. E 163. Nihaurk ere ukhen dizit zeinbait ere amore. Ib. 85. Ene emastia[k] eskugibeletan pot egiten derautzu bai eta nihaurek ere. CartEsp 465. Izeba, enea nihaurentzat, zurea elgarrentzat. O Pr 509. Nihauren askazi hurrenak dira poxelatzen dutenak. O Po 22. Iesusen bihotza tiratu dut nehaurganat, hark niganat dian amorioa eta grazia dela kausa. Tt Onsa 161. Aparta ditzadan bihotzeko goratarzünak eta nihaürez, dütüdan sinheste hunak. Mst III 50, 4. Zureganako amuriuaren handitarzünak nihaurganako sendimentia gal erazi dizadan. Ib. 21,3 (45, 4 nihaurk). Maite düt neure proximua nihaur bezala zure amorekatik. CatLan 81. Kukuso hura ezarriren dit / manduen aitzinian / eta nihau bragaturen / mundu ororen artian. AstLas 14. (26 nihaur) Hirur kintale pezü dian mailia / badiak nihaurekila. Xarlem 350. Nihaurganik enizala kapable deus hunik egiteko. UskLiB 66. Nihauren begi propiez ikhusten banü beno hobekhiago. Ib. 105. Nik haier deüsere / ezpeitüt deüsere / nihauenik ere: / hatik desir nikezü ereiñak bil balitzade! Ib. 276. Ni nihautan niza bai sartzen. Arch Fab 189. Nihaurk erratea ezta eder, baiña ezta izatu gaitzik. Gy 73. Malerusik aski izanen naiz nihaur bakharrik munduan! ChantP 292. Nütian ordian nihaurk mündüko ürgaizgarriak oro. Ip Imit III 16, 1 (Mst nihaürk; SP, Ch neronek, Ol nik, Pi neuk). Sekula ere ezdaizei izaguntu enetako edo ñaurnak, aparta ztei nitarik. Hual Mt 7, 23 (Samper noretakoak). Jakitatia errendatzen dut nihaurtzaz. EvS Io 8, 18 (Lç neurorzaz, He, TB neure buruaz ). Nihauri erraiten zautan [...]. Elsb Fram 129. Badakit ez nizala haizü gaiza hoien behar bezala ezagütarazteko, nihaurek hoietzez ez-tüdanaz geroz üdüripen bat baizik. Ip Hil VI. Han nihaurek dut hautatu, ozkatu, gisuz gorritu. Arb Igand 44.
( s. XX) Orroitu niz nihaur ere giristino nizala. HU Zez 135. Nola erranen diozkat, ez baditut nihaurek ezagutzen? CatJauf 15. Lotura berritu nuen nihaurek. StPierre 14. --Ala txoria!, erraiten zeron Haritchabalet-ek, nihauren hunetan ere behar diat hola mintzatü. Const 37 (22 nihauk). Nihaurentzat deusik iduki gabe. Leon Imit IV 8, 1. Nihau nihauri utzia balin baniz, zer niz? Ib. III 8, 1 (Mst, Ip nihauri; SP neroni). Nihau ez-deus bat izanagatik, huna zonbait hitz lañoki. Etcham 228. Hemengo bizi moldea nihaurek baitut ikusi. Ib. 46. Nihauri gertatu zautana erraiten dautzuet. Zub 94. Ene buruari nihaurek emaiten diot lekukotasun. Leon Io 8, 18. Nago niaur solo goizeko oron bataz geroz. ZMoso 48. Sartzen niz, nihau ere, solasean. JE Ber 80. Guen aitari nihaurek entzuna diat, lehen, sorgin horietarik hiru hemen nonbeit egoki direla. Barb Leg 147 (Sup 69 nihaurrek). Jauna, niauk baiñon obeki Zuk dakizu nere biotz aldaberaren berri. Or Poem 546 (515 nihaur). Jada hirugarrenaren begiratzea nihauk ere ezin jasan diezakeiat. Mde Pr 102 (Po 55 nihaur). Nihauri behatu-ta, nere gogo ilun eta hitsaz ahalge nun. JEtchep 69. Haren goxotasuna, haren bihotza bere nihauren baitan dituztala iduri zaut. Ib. 75. Zertako hik dudan Mixel, zertako hil eta erre dudan lastoz eta petrolez, ez dakit, nihaurrek ez dakit... Larz Senper 10. Otoizten dut beraz, Zure Ohorea egin dezon hoinbeste zor diotan gizon horri nihauri egin letzakion ongi-etorria. Ardoy SFran 121. Nihaurenekin ere izaiten dut lanik aski. Xa Odol 291. Gazte denboran hau izan nuen / nik nihauren andregaia. Xa EzinB 91. Hala diagü eta nihau / haiñ hürrün ere juanik, / nük herritarren erditan / jun eta ez atzetürik. Casve SGrazi 126. Nihaurek eman dauzut besoetara neure neskatoa. Bibl Gen 16, 5 (Dv nerorrek, Ur nik, BiblE neuk ). Orduan egon nintzan nihauren baitan: Ea Don Karlos-ek ere ba ote zakien ixkiriatzen! Etchebarne 39. Nihauk ikusi eta senditu ditudan bezala. Larre ArtzainE 123 (ib. 139 nihaurk, ib. 197 nihaurek).
v. tbn. Saug 71. Bp I 153. Bordel 124. UNLilia 6. Balad 63. Ox 72. Lf Murtuts 34.