OEH - Bilaketa
18 emaitza jabetasun bilaketarentzat
goiburua
jauntasun.
sense-1
1.
(V-gip ap. Etxba Eib
; SP, Añ, Izt, Hb, Dv, H),
jaundasun.
Autoridad, mando, dominio. "Seigneurie" SP. "Dignidad" , "autoridad, majestad, mando" Izt. "Qualité de seigneur" Dv. "Señorío. Gazteluko erregiak euken Jauntasuna Bizkaixan, lege zarrak eta ango oitturak gordetzekotan " Etxba Eib. v. jaurgo. Tr. Documentado en todos los dialectos literarios excepto en suletino. En DFrec hay 7 ejs. de jauntasun y 1 de yauntasun .
Iauna zuk eman ziñoen Adami iauntasuna / lar abrea manatzeko. EZ Man II 153 (v. tbn. I 65). Agur diot Iongoikoa zure iauntasunari. Ib. 40. [Iainkoa] zure azpian hobe muthilltasuna, / ezen zutzaz lekhorean berzeren iauntasuna. Ib. 14. Zuzenak emaiten dioen iauntasuna [arrazoinari] alfertzen da, lagun duenean tiranotasuna. SP Phil 231 (He 233 nausitasuna). [Etxejaunak errenteroen bearegiñez] dauden anbeste era ta jauntasunean. VMg 61. [Jangoikoak] gauza guztietan daukan jauntasuna, jabetasuna, poderioa. Añ MisE 57. [Ziegatik] Jainko kontuartzalle onak atera eta jauntasunik andienean ipini zuen. Lard 63. Andia zan benetan [gizonaren] [...] jauntasuna. AB AmaE 351. Enrike bigarrena arkitzen zala [...] makurtua emateko bere Jauntasuna Oñatiko On Beltran Gebarakoari. AB EE 1896b, 21. Munduko ontasunak / baita agintasunak / nola jauntasunak [...] / guztia utzi zenduan. MSIgn 352. Euzkeldun erri onen semiak gogo onaz artzen dabe Españaren jaundasun eta jabetasun ori. (1897). AG 1614. Erreinu itzaz aditzen da gañera Jaun orrek [...] guzien gain daukan jabetasuna, jauntasuna. Inza Azalp 135. Opako ote zion [...] Etxahuniako jauntasuna? Etxde JJ 239. Jaiotzez ala bazegokion ere, adurrik gaiztoenak bere jauntasunaren eskubideak galerazi zizkion. Ib. 269. [Basayaunek] yauntasune, eguzkie sartute urrengo egune zabaldu arteakoa ixeten ei eudien. Akes Ipiñ 30. [Basayaunen] yauntasun-orduetan. Ib. 30. Ikaragarrizko lujoz apainduak, aginte ta jauntasun beteko gizonak. Vill Jaink 130. Askatasunezko txakur-amesak: buztarri guztien igesi [...], ondasunez eskas [...]. Eskalearen jauntasunak ba dauka, arean bere, akatsik eta lazeriarik lar. Erkiag BatB 115. Zure jauntasuna zaintzeko. "Defender tu señorío" . Berron Kijote 166. Erri bakotxaren lurrak zeintzuk ziran, euren jauntasuna zein lurretaraiño zabaltzen zan. Etxabu Kontu 219. Eta jauntasun hortan ez dezala nehork haizezko betedura baten huskeria ikus. Larre ArtzainE 217.
Autoridad, mando, dominio. "Seigneurie" SP. "Dignidad" , "autoridad, majestad, mando" Izt. "Qualité de seigneur" Dv. "Señorío. Gazteluko erregiak euken Jauntasuna Bizkaixan, lege zarrak eta ango oitturak gordetzekotan " Etxba Eib. v. jaurgo. Tr. Documentado en todos los dialectos literarios excepto en suletino. En DFrec hay 7 ejs. de jauntasun y 1 de yauntasun .
Iauna zuk eman ziñoen Adami iauntasuna / lar abrea manatzeko. EZ Man II 153 (v. tbn. I 65). Agur diot Iongoikoa zure iauntasunari. Ib. 40. [Iainkoa] zure azpian hobe muthilltasuna, / ezen zutzaz lekhorean berzeren iauntasuna. Ib. 14. Zuzenak emaiten dioen iauntasuna [arrazoinari] alfertzen da, lagun duenean tiranotasuna. SP Phil 231 (He 233 nausitasuna). [Etxejaunak errenteroen bearegiñez] dauden anbeste era ta jauntasunean. VMg 61. [Jangoikoak] gauza guztietan daukan jauntasuna, jabetasuna, poderioa. Añ MisE 57. [Ziegatik] Jainko kontuartzalle onak atera eta jauntasunik andienean ipini zuen. Lard 63. Andia zan benetan [gizonaren] [...] jauntasuna. AB AmaE 351. Enrike bigarrena arkitzen zala [...] makurtua emateko bere Jauntasuna Oñatiko On Beltran Gebarakoari. AB EE 1896b, 21. Munduko ontasunak / baita agintasunak / nola jauntasunak [...] / guztia utzi zenduan. MSIgn 352. Euzkeldun erri onen semiak gogo onaz artzen dabe Españaren jaundasun eta jabetasun ori. (1897). AG 1614. Erreinu itzaz aditzen da gañera Jaun orrek [...] guzien gain daukan jabetasuna, jauntasuna. Inza Azalp 135. Opako ote zion [...] Etxahuniako jauntasuna? Etxde JJ 239. Jaiotzez ala bazegokion ere, adurrik gaiztoenak bere jauntasunaren eskubideak galerazi zizkion. Ib. 269. [Basayaunek] yauntasune, eguzkie sartute urrengo egune zabaldu arteakoa ixeten ei eudien. Akes Ipiñ 30. [Basayaunen] yauntasun-orduetan. Ib. 30. Ikaragarrizko lujoz apainduak, aginte ta jauntasun beteko gizonak. Vill Jaink 130. Askatasunezko txakur-amesak: buztarri guztien igesi [...], ondasunez eskas [...]. Eskalearen jauntasunak ba dauka, arean bere, akatsik eta lazeriarik lar. Erkiag BatB 115. Zure jauntasuna zaintzeko. "Defender tu señorío" . Berron Kijote 166. Erri bakotxaren lurrak zeintzuk ziran, euren jauntasuna zein lurretaraiño zabaltzen zan. Etxabu Kontu 219. Eta jauntasun hortan ez dezala nehork haizezko betedura baten huskeria ikus. Larre ArtzainE 217.
azpiadiera-1.1
Majestad, aire majestuoso.
[Urbilduko da Jesus] jauntasun ederrez ta guzizko indarrez jaunzia. Mb IArg I 60. Bere jauntasuna edo grabedadea. Izt D 71. Jauntasun andi arekin Jainkoa agertu nai izan zala, aien biotzetan bildur santua sartu, eta geiago okerrik egin etzezaten. Lard 78. Datorren illaren zazpiyan / jaiak Lesakako erriyan, / lendabaiziko goiza elizan / jauntasun aundiyan. Yanzi 69.
[Urbilduko da Jesus] jauntasun ederrez ta guzizko indarrez jaunzia. Mb IArg I 60. Bere jauntasuna edo grabedadea. Izt D 71. Jauntasun andi arekin Jainkoa agertu nai izan zala, aien biotzetan bildur santua sartu, eta geiago okerrik egin etzezaten. Lard 78. Datorren illaren zazpiyan / jaiak Lesakako erriyan, / lendabaiziko goiza elizan / jauntasun aundiyan. Yanzi 69.
azpiadiera-1.2
(Como fórmula de tratamiento).
Kardinalari esan zion: "Nere jauna, orrako jakintsu berorren jauntasunak laudatzen dituan oriek [...]". Bv AsL 198.
Kardinalari esan zion: "Nere jauna, orrako jakintsu berorren jauntasunak laudatzen dituan oriek [...]". Bv AsL 198.
sense-2
2.
Dominación (nombre de uno de los coros angélicos).
Arkanjeluek, tronuek eta iauntasunek [...] ohoratzen [...] baitzaituzte. Harb 72.
Arkanjeluek, tronuek eta iauntasunek [...] ohoratzen [...] baitzaituzte. Harb 72.
azpisarrera-1
JAUNTASUNEZKO.
"Solemne, majestuoso, señorial" DRA.
azpisarrerakoSense-1.1
Oitura baita Luzaron, jauntasunezkotan (solemnidades) ziñegotziak jantzi dezaten [lebita].Etxde Itxas 40.
jauntasun
-
jauntasun....
-
1. (V-gip ap. Etxba Eib ; SP, Añ, Izt, ...
-
Majestad, aire majestuoso. [Urbilduko da...
-
(Como fórmula de tratamiento). Kardinal...
-
2. Dominación (nombre de uno de los cor...
-
JAUNTASUNEZKO. "Solemne, majestuoso, se...
<< jaun 0 / 0 lansari >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
