OEH - Bilaketa

375 emaitza ja bilaketarentzat

Sarrera buruan (14)


Sarrera osoan (361)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lotsari.
tradizioa
Tr. Documentado en la tradición vizcaína desde mediados del s. XVIII. En el s. XX lo emplean tbn. Urruzuno, Lizardi y N. Etxaniz. Emplean la forma lotsaari , J.A. y J.J. Moguel y, alternando con lotsari , Añibarro y fray Bartolomé. En DFrec hay 17 ejs., todos ellos de B. Larrakoetxea.
sense-1
1. (, Izt, VocCB 413Dv (V), H (V)).
Motivo de vergüenza, oprobio. "Afrenta" . "Deshonor" Izt 36r. "Ignominia" VocCB. v. lotsakizun. .
[Deungak] lotsariz ta konfusiñoez bete. Oe 68. Jauna izan zala lotsariz, injuriaz edo apaldiz betia. CrIc 43. Igaro zenduan neke ta lotsari andi onegaiti. Añ EL1 201. Euki lei gizon batek lotsaria ezainagorik, zein, ez izatea ezpada jan, edan, lo, ta alperrik egoteko.LoraS 150. Desonestu batek zeinbat egun triste, gau txar, zeinbat lotsaria irunsi bear eztitu amorentasunean dabillan bitartean. Añ GGero 328. Ordikerija da gizatasunaren lotsaarija. JJMg BasEsc 206. Irago biar zituzan zauri, azote, min, ala eta lotzarijak. Astar I 65. Zeure gaztetako paltaak ta lotsaarijak. fB Ic I app. 26. Lotsari andija emoten jakolako guzurragaz persona ondraubari. fB Ic II 178. Salomonek begiratu eutseen emakumiai. Leku emon eutseen bere etxian. Ta lotsari andijan jausi zan. Ib. 275. Ze lotsaari gogorrean ikusi zenduan zeure burua. Añ EL2 203. Asmau alako burla ta lotsaari guztijak egin ta emoten eutseezala. JJMg Mayatz 240. Zugaitik artu zituzan belarrondokuak, lotsarijak, azotiak. Ur MarIl 114. Gizon orren ganera jausi dan lotsarijak [...] ondatu ditu betiko desegiñik euren azkenengo itxaropenak. "Oprobio" (1860). BBatzarN 189. Beste beiñ lotsari au ez det nik artuko, / lengo bizimodura enaiz biurtuko. AB AmaE 284. Zenbat lotsari erakarri ziozkan bere denboran ardoak. Urruz Urz 28. Prest iragoteko Jesukristogaitik lotsariak, barre eta burlak. Itz Azald 132. Badira euzkeldun asko irakurtzen eztakijenak bez. Auxe da geure lotsari nagosijena! Albzur RIEV 1907, 625. Onek lotzariok artuteko, obeto izango zan [...] agertu ezpanitz. Echta Jos 231. Erderazko izketa / dute txit maitea / lotsaria bezela / euskera egitea. JanEd II 19. Ai zelako lotsariyek igaro bier izen nituen lenengo aldiyetan! Kk Ab II 59. Jainko-Semia / billoiztu dabe. / Au lotsarija! Enb 103. Eure gizur ori dala ta lotsari ederra eruan juat. SM Zirik 28. Au da lotsari emon daustana / lagun artian gizonak. BEnb NereA 33. Ta orain, lengo lotsari guziak aztu zitzaizkien. NEtx LBB 36. Euskal Gobernuak lotsari gogorra izan eban munduaren aurrian. Gerrika 68.
v. tbn. Azc PB 195. Eguzk RIEV 1927, 428. Ldi IL 141. Erkiag Arran 172. Etxba Ibilt 490.
azpiadiera-1.1
(V; Añ (V, G), Izt 121v), lotsaari, lotzaari (V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (lotzaari); Etxba Eib; Elexp Berg. Vergüenza, bochorno. "Rubor" . "Vergüenza, bochorno" A. "Sonrojo, vergüenza. Makiña bat lotsari emondakua gurasueri " Etxba Eib. " Lotsari galanta pasau erain zotsan abadiak zure amandriai, erderaz etzekixelako " Elexp Berg.
Konfesadu pekatu guztiak batbere itxi baga lotsariz, bildurrez ez maliziaz. Arz 54. Gabeko biarra, egunerako lotsaari. Mg PAb 123. Dakusanian neskatilliak bere buruba lotsaari alanguan, honra guztia galdurik. Mg CO 60. Lotzariz beteten zaitubezan pekatubak. Astar II 288. Ez euki bildurrik ez lotsaririk konfesore Jaunaren oñetan etxuteko. Canala Jesukristo 49 (ap. DRA ). Zer lotsaria! Zer barriak egingo dituen oraiñ nire lepotik! Ag Kr 115. Mingaña, lotsariak lotuko zion. Ag G 160. Aren lotsarie! [...] ez euken aldean dirurik. Akes Ipiñ 35.
sense-2
2. (Vc ap. A; Añ (V, G), Mg PAbVoc, Izt). (Pl.). "(Partes) vergonzosas" Añ. "Partes pudendas" Izt y A. v. lotsagarri (II, 1), lotsaki.
Bere aitaren lotsariak zeudela agirian. Ur Gen 9, 22. Yaubek Siongo alabak buru-murri utziko ditu ta aien lotsariak agirian yarriko. Ol Is 3, 17 (BiblE larrugorritan utziko ditu ). Egiezuz liñozko prakak be, lotsariak estaltzeko. Ker Ex 28, 42. Eskua luzatu eta besteari lotsarietatik heltzen badio. BiblE Deut 25, 11 (Ur, Ker lotsarietatik ).
azpiadiera-2.1
(Como primer miembro de compuestos).
Galtzak eratsi [...] eta lotsari-aldeko azpiko azala urraturik eukala ikusi eban. Erkiag BatB 97. Adar ausia katigaturik eukan lotsari-zorroan, kozkoillean. Ib. 97.
sense-3
3. (V ap. A ).
"Palabras feas" A.
azpisarrera-1
LOTSARIA HARTU. "Lotzáarixa artu (emun), contar una cosa que da vergüenza. Lotzáari ederra artu dau, ha pasado buena vergüenza" Iz ArOñ. "Sonrojarse. Arlote aren itxuriakin, lotsarixa artu neban" Etxba Eib.
Iñogandik lotsaririk zertan artu ez ebela. Erkiag Arran 177.
azpisarrera-2
LOTSARIAN. a) (Estar, encontrarse, etc.) avergonzado, ultrajado, deshonrado.
Ez da gauza ederra, ala lotsarian, / gizona arkitzea. AB AmaE 406. Noz arte bear dogu egon lotsarian / [...] oso menderatuta iñoren azpian? Ib. 27. (Con adj.).
Zer lotsari gogorrean ikusi zinian billostu zinduenean. Añ EL1 201.
b) (Precedido de gen.). Para vergüenza, deshonra de.
Bere estadu altubaren [...] ta garbijaren lotsarijan ta ordiako sakramentubaren desondraan ibiliko dala piestan. fB Olg 170.
azpisarrera-3
LOTSARI HANDIKO. Vergonzoso.
Lotsari andiko izen mueta batzubek. msOñ 220r.
azpisarrera-4
LOTSARIRAKO (Tras gen.) Para vergüenza de.
Ezerez baten egin oidirata [gizirudiak]. Zer diot ezerez baten? Duan ere bai, norberak eztakiala, norbere lotsarirako. Ag G 249.
azpisarrera-5
LOTSARIZKO (Izt 121r). Ultrajante, vergonzoso, deshonroso.
Ez pekaturik itxi konfesiñoean esan bagarik, lotsarizkoak eta andiak izan arren bere. Oe 69. Ezkondu baga gelditzea euki oi zan orduan afruntu lotsarizkotzat. MisE 128. [Ezkontza] lotsaarizkua ta bizitza txaarren bat egiteko arrisku andikua. JJMg BasEsc 247. Dauka gizon edo emakume batek lotzarizko gatx bat. Astar II 182. Jausi zirian pekatu lotsarizkuan. fB Ic II 65. Burlazko ta lotsarizko guzurrak. Ib. 181. Pensamentu lotsarizkuak. Ib. 234.
lotsari
<< lepo 0 / 0 lotsor >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper