OEH - Bilaketa

171 emaitza inolaz ere bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 mira.
tradizioa
Tr. Documentado desde Dechepare. Apenas se encuentra como sust. pleno.
etimologikoa
Etim. De lat. mira- (mirari, etc.).
sense-1
1. (SP, H (L, BN, S)).
" Gauza mira da zu hemen ikustea, c'est merveille de te voir ici" SP.
sense-2
2. "Milagro" Lar.
sense-3
3. (c. sg. A). Admiración, sorpresa. "Admiración. Se usa sólo en sus derivados" A.
Ni banintza bedorren begirakuna bat merezi dorana, mira aundixaguakin ikusiko zenduke, ni bezelako gizakume apalak, ziur bai norbait ospatzen dabela. Etxba Ibilt 476. Maite zituen gizon haiek Muxikak, baita miresten ere, baina halaz guztiz ere ez dio maitasunak, ez mirak begi zorrotza lausotu, ez luma kamustu. MEIG III 86.
sense-4
4. "(AN-gip), mella" Garbiz Lezo 220.
azpisarrera-1
MIRA BILATU.
Extrañar, echar de menos. "Zerbait edo norbaiten eza, falta nabaritu [...]. Ume hark mira earra billau zun bere ama jun da gure etxea etorri zanian " ZestErret.
azpisarrera-2
MIRA-EGILE. v. miragile.
azpisarrera-3
MIRA EGIN.
a) Admirar, maravillar, extrañar. "Geien mira egin ei eutsana andra orri izan ei zan bazkaritan emon eutsen ain ogi zuriye" JMB Eusko Folklore 38, 3.a serie, n.º 11. Cf. miragin.
Mira egiteko bizitza mueta. msOñ 230v. Esango baniyoke nere anaia dala, nork daki zer mira egingo lioken ori jakitiak. Ill Pill 11. Alditxu baten begijak oituko yakuz, ta gero eztautso iñori barrerik ez mirarik egingo. Kk Ab II 16. Mira eittekua dala nola zu aiñ zaldun jatorra izanda ez dozun agiri Maitterik. Etxba Ibilt 481. Mira eiñda au ango garbittasun eta gauza apaiñ barrixeri eta geixago arrittuta ontzi barrixetan jan da eran gozueri. Ib. 466.
"Lenao --oiñ eztok bape mirarik eitten baiña-- bat baldin bazeuan estaduan: 'Bai, ezkondu zittuan, baiña lotsagarri'" Elexp Berg.
b) Mirar, ver. v. mirigin.
Mira egiten duelarik Aita Eternoak bere dibinidadeari ispilu batean bezala (Izal, 1727). BOEsal 234. Baia bueltatian Jesus eta mira egiten zaularik, erran zaun. Hual Mt 9, 22.
c) Sentir en falta, echar de menos.
Beharrik [...], ez nintzen luzaroan libre egon, gero mira egiteko adina ez, bederen. MEIG IX 95.
Mira ikarria eiñ niñan erria utzita zakur galdun modun onontz torri giñenen (AN-gip). PPer FLV 1987, 188.
azpisarrera-4
MIRA EMAN. Extrañar. v. MIRA EGIN.
Luziferrek bere arrokeriaz galdu zuan esertoki ura gorderik zeguala Franzisko Aita-len Santuarentzat jakitiak, etziokan mirarik ematen. Bv AsL 107.
azpisarrera-5
MIRA-ERAGILE. Encantador, embrujador. v. miragile (2).
Ara, Gaulako Amadis adoretsua: ba zuan etsai amorratu bat, Arkalaus miraeragillea. "El encantador" . Berron Kijote 169. Ez zan deabrua [...], mira-eragillea baizik, gau batean odei-gaiñean etorri zana. Ib. 86 (v. tbn. 72, 87 y 101).
azpisarrera-6
MIRA ERAGIN. Encantar, embrujar.
Oso oker ez banago, gaztelu au mira-eragiña dago. Berron Kijote 183. Benetan landuriko ezpata, beregan duanari iñork iñolaz mira-eragin ezingo diona. Ib. 194.
azpisarrerakoSense-6.1
(Part. en función de adj.).
Jauna, ea au ote dan gero aako mairu mira-eragiña. Berron Kijote 187. Seiñale au ez da aski ageri dan au mairu mira-eragiña danik sinisteko. Ib. 187.
azpisarrera-7
MIRA-ERAGITE. Encantamiento.
Pil-pil zeukan bere irudimena noiz-nai ta beti, zalduntza-liburuetan aipatzen diran guda-burruka, mira-eragite, gertaera, ustegabeko, amodio ta leiaketa oietaz. Berron Kijote 195.
azpisarrera-8
MIRA IRITZI (m. eritxi V-gip ap. Etxba Eib; mireritzi G ap. A). "Extrañarse, admirarse" A. "Admirar, extrañar. Gure ama, bere begi argixegaz, danari mira eritxitta bizi zan" Etxba Eib.
Gure buruaren amorio erabagearenzat nekeza bada ere, eztiozue mire iritziko fede bizi batekin konsideratzen badezue Jaungoikoagatik padezitzea dala aldatekean honrarik andiena. Gco II 30. Paper abek, duan! / an ematen dira, / ez iritzi mira, / ez milagro egin. Bil 93. Munduko gauzentzat sentitzen zuan mudantza oni, berak mira zeritziolarik. Bv AsL 30. Katillua ustuta, aurrean kopea, [...] / purua musturrean dariola keia, / mira eretxiteko au ez da gauzia? AB AmaE 258. Nori ein bear jako gaur mira eretxi? Ib. 419.
azpisarrera-9
MIRA IZAN.
azpisarrerakoSense-9.1
a) (Intrans.). Ser asombroso, extrañar. "(BN), asombro. De ahí la fórmula baduzu mira! Por ejemplo para decir 'sería asombro si...' Baduzu mira egin baleza, sería asombroso que lo hiciese" Saint Jayme ms. (ap. DRA).
Halaz kondemnatu zuten Ieinkoa ere hiltzera, / bekhatore gira eta mira eztakigula. E 235. Zer da mira, ardiak otsoari ihes ari badira? O Pr 706. Balizatia mira, züganik oro sütan jar banendi. Mst IV 16, 3. Bena bekhatian orano laket dena ezta mira izan dadin herioaren eta jujamentiaren lotsa. Ip Imit I 24, 7 (SP ezta miretsterik, Ch ez da miresteko, Mst ezta miragarri, Ol ez da arritzekorik, Leon ez da harrigarri). Norbait heldu zaikuk egun zerurat! Baduk mira! Barb Sup 14s.
azpiadiera-1.1
(Trans.).
Ez dot nik mira atzerriko jendiak besteko jauneri gerria eittia, etxian eskerrik geixen zor detsenak azpi-janian dittuenian. Etxba Ibilt 478s.
azpisarrerakoSense-9.2
b) (Trans.). Extrañar, echar de menos. v. MIRA BILATU. "Zerbait edo norbaiten eza, falta nabaritu" ZestErret .
azpisarrera-10
MIRAN. a) Mirando.
Jende guztia miran zegoan / usoa nora zijoan. Balad 188 (lo recoge tbn. SMitx Aranz 130).
b) (Tras gen.). Con la esperanza de, con expectativas de.
Da beti egon gabe / bide oben miran, / belar beltz aiek mendin / zuatz egin ziran. Insausti 92. Orregatikan bizi bear degu / beti zeruaren miran. Ib. 246. Zazpi edukita ere / geiagoren miran. Ib. 302.
azpisarrera-11
MIRAZ.
a) (Estar, etc.) sorprendido, admirado.
Denbora duian artian egik ahal hongia, / erioa dauginian miraz dukek orduia. 'Tu t'étonneras de l'heure'. E 97. [Baskoetan] izan baita eta baita zienzia guzietan letratu handirik, miraz nago, iauna, nola batere ezten asaiatu [...] heuskaraz zerbait obra egitera. E 5. Anhitz jendez miraz nago, neure buruiaz lehenik, / nola gauden mundu huneki hain borthizki iosirik. Ib. 25. Eta miraz zeuden Iuduak, zioitela, nolatan hunek letrák dakizki, ikhasi gabe? Lç Io 7, 15 (He miretsiak zeudezen, TB, LE harritzen ziren, Dv baldituak, Ol, Ker, BiblE harrituta, Leon harrituak). Miraz iarririk haren repostaren gainean ixil zitezen. Lç Lc 20, 26 (He miretsiak, TB estonatuak, Dv balditurik, Brunet arritu ziran, Ker arrituta, Leon harrituak, BiblE harriturik). Eta Moises, hori ikhusirik, miraz iar zedin bisioneaz. "Moises [...] émerveilla". Lç Act 7, 31 (Bible harriturik). Miraz nago gehiago nolaz eztüzien konprehenditzen. Etchart 8.1r. Zer diozu? --esan zuen miraz neskak, bere geroarekiko ametsetatik iratzarririk. Mde Pr 171. Ez zaitut bekaitz, miraz nago ala ere. "Miror". Ibiñ Virgil 31. "Illeta" luzea da eta nahigabetsua. Egitura berrikoa da gainera eta beldur nintzen mintzaera berri horrekin ez ote zen jendea miraz geldituko. MIH 153. Hamalauko hau lehenbiziko aldiz ikusi nuenean, miraz gelditu nintzen, txundituta, ezertaz ere jabetu gabe. Ib. 255.
(Con adj.).
Eurek ostatuz egozan etxekoen eta auzokoen mira andiz, mutil indartsu ta sendo areek errezetan asi ziran. Kk Ab II 169.
b) (Volt 6, SP). Difícilmente, raramente. "Peut-être, à peine. Miraz baizen, quasi vero, sans doute" SP.
Ezen miraz iustoagatik nehor hiltzen da. "À grand-peine". Lç Rom 5, 7 (He miraz; TB, Dv, BiblE nek(h)ez, Ol ozta, Ker ozta-ozta).
c) "Milagrosamente" Lar.
d) "(Sal, R-uzt), mirando" A. v. MIRAN.
mira
<< 1 min 0 / 0 nahi izan >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper