Harremana

    OEH - Bilaketa

    208 emaitza idoro bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (206)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    tinkatu.
    tradizioa
    Tr. Ampliamente documentado en la tradición septentrional; hay ejs. meridionales desde finales de s. XIX. En DFrec hay 6 ejs. de tinkatu, 2 de tinkotu y 1 de tinktatu.
    sense-1
    1. (L, B (+ -ketu), BN, S; O VocPo , Lar, Izt 4r, VocBN , Gèze, VocCB , Dv, H; -kh- Ht VocGr ), tinkotu (G-azp-goi-bet-nav; H) Ref.: A (tinkatu, tinkotu); Lrq (tink); Izeta BHizt2 (tinketu) .
     Apretar, oprimir, comprimir; abrazar(se). "Serrer" O VocPo y Lrq. "Garrotter" Ht VocGr. "Acalcar, kalkatu, oñez edo bestela estutu, tinkatu" Lar. "Presser fortement avec les bras, les mains ou des instruments" VocBN. "Gose denak eta iatekorik eztuenak sabela tinka dezala, [...]. Lakoan mahatsa tinkatzea, presser le raisin au pressoir" H. "Ophiloa tinkatu behar ginikezu laxat eztadin (S)" A.
    Bere besoez pareteko arbria tinkaturik. Tt Onsa 95. Kokotsa tinkatuz paparoaren kontra. Gy 42. Gorputz dio tinkatzen gerriko gorriak. Hb Esk 187. [Belharra] tinkatzen dute eta gero uzten. Dv Dial 57 (It trinkotu, Ur trimendu). Tinkatzen dik yaun hauzapheza bere besoetan. Elzb PAd 80. Tinkatuz, herstuz, eta bere hats phozoindatuaz laster du [sugeak] bere biktima ithotzen. Elsb Fram 178. Eskua tinkatzearekin. HU Aurp 178. Tinkatu zarotan eskua ezin erranezko atseginarekin. Prop 1906, 38. Eskuan azaoaren tinkatzera. JE Bur 162. Phuka tinkatuz sudur ziloak. Ox 115. Nola erdaldunek tinkatzen dituzten ezpainak, irria ez dadin atera burrustan. Zub 66. Beribil-gidariak tinkatzen baitaut besoa indarrekin. JE Ber 71. Saskika mâtsak ara jaurtiaz / tinkatzen zitutenean. Or Eus 383. Hitzok berresaten zituen hortz tinkatuen artetik. Mde HaurB 103s. Bata bestiaren gaiñean ipiñiz [papirusen tirak] alkar-gurutzatzen zituzten tinkatu baiño len. Etxde Egan 1961 (1-3), 97. Belarritik oratu, indar askogaz tinkatu estu estu. Osk Kurl 86. Eskuak tinkatzen dituzte. Larz Senper 134. Aski zuen Pierre Favre-kin poxi bere xokoan tinkatzea! Ardoy SFran 96. Tinkatuz zintzurra. Xa Odol 250. Laster egin zion bidera, tinkatu zuen. Bibl Gen 33, 4 (Urt, Dv, Ker, BiblE besarkatu, Ur, Ol laztandu ). [Aingira] hartuko ginuen nolazbait eta tinkatuko bi ahurren barnean. Larre ArtzainE 45.
    v. tbn. Laph 12. Barb Sup 176. Etcham 204. Zerb Gerlan 108. JEtchep 111.
    azpiadiera-1.1
    Apretar (un cinturón, un nudo, etc.). " Korapilloa, lephokoa, lothura tinkatzea " H.
    Tinkatü nahi ditizügü zurekilanko estekak. Ip Hil 220. Tupina guziak ostikoka uzkaili gintuen eta gerrikoak gehixago tinkatu. Zerb Gerlan 76.
    azpiadiera-1.2
    Oprimir; apremiar.
    Hanitx larderiaz tinkatürik. Mst III 48, 2. Abariziusak praubezia ezinago miserable batek tinkatürik etxekiren dütü. Mst I 24, 4 (Ch herstu). Lotsak nündialarik ere tinkatzen. Egiat 179. Nekheaz eta arduraz tinkatu izanen naizen orenean. Dv LEd 176. Gogoeta gaixtoek tinkatzen eta hestutzen bainaute. Jnn SBi 65. Luak bertanxko tinkatzen dü. GH 1950, 49.
    sense-2
    2. (-kh- SP).Estirar; tensar. "Bander" SP.
    Zurda tinkatuz sobera, datorke etentzera. O Pr 416. Hotzak bilhoaren zaiñak tinkatziareki dütü xütitzen. Egiat 249. Biluaren gisa / trenka dakidan beldurrez eztirot tinka [zingila] . ChantP 92. Zainen tinkatzeak sortzen dituen oinaze izugarrien gatik. Mde Pr 79. Nola dildira eta kanta lezakete xirribika-kordek, ez balute inguruan tinkatzeko zurki maketsik? Lf ( in Zait Plat XV ).
    sense-3
    3. (SP (-kh-), Lar, Añ (G)), tinkotu. Fijar(se), colocar(se). "Faire tenir fort" SP. "Fixar" Lar, Añ. " Ur-xorta bat eman gabe eztituk aise tinkatuko are-ortz oriek (B)" A. v. finkatu.
    Tinkha zazu zure bihotza Jainkoa baitan. SP Imit III 36, 1 (Ch emazu segurantzarekiñ ene eskuetan, Mst ezarzü fermoki, Ol sendo ipiñi). Lehenbizirik heldu zaio gogoari pensamendu arin bat, gero tinkhatzen da haren gainean. SP Imit I 13, 5. Lardaia tinkaturik. HerVal 159. Ark tinkatu izan zuela bere biotz biguña berekin txikitan jostatzen zan lagunagan. Otag EE 1881b, 60. Bere begi txit gozoak tinkatu zituenean bere aitaren aurpegi garaibean. Ib. 62. Besoak ez du zeri eldu, ta / itsasoan tinka ezin. Or Eus 204. Azaldu doguzan artezkunde ta obariok gizartean sendotu ta tinkatzeko. Eguzk GizAuz 190. Ez ezazue luzaroan tinkatu ondarrean begiraturik [= 'la mirada'] . TAg Uzt 37. Etxe aiek legezko Jaurlaritz agintepean ez dauden lurraldeetan tinkaturik daude-ta. "Por radicar" . EAEg 5-11-1936, 218. Sortu diran ezpaiak argitzeko eta erabateko arauak tinkotzeko, araudi bat eman bearrean gera. "Fijara las normas" . Ib. 19-5-1937, 1675. Nere bi alboetan estu tinkatu. 'Apoyaos' . Zait Sof 138. Azkenaldian itxaroa tinkaturik. Ib. 30. Bestela iñolaz ere ez genun burni-aria arrapatu ta tinkotu al izango. PMuj Noni 63. Arrebak ukalondoak belaunen gainean tinkatu zitun eta burua eskuetan iaso. Or QA 185. Ausitako anka makil tartean tinkatu zioneko. Etxde JJ 10. Mutil on bat idoro [...] buru koloka ori pixkabat tinkatuko liokena. Ib. 54. Tinkatuz eta geldi-araziz lanegiten du adimentuak. Txill Let 131. Ideal orrek persona bizi batean mamitua eta tinkotua bear duela egon. Vill Jaink 134 (89 tinkatu). Itzik ezagunen esan-gura zeatza tinkatu nai zizun. Zait Plat 87. [Oliondoak] lurrean tinkatu. Ibiñ Virgil 90. Sugarrezko hodei lodi bat gure gainean tinkatu zen astiro. MIH 298. Sendo tinkaturiko usarioaren zama. (In MEIG VI 37 ).
    v. tbn. Anab Poli 112. Gand Elorri 134. NEtx LBB 98. Berron Kijote 209.
    azpiadiera-3.1
    Quedarse.
    Artean egun batzuez an tinkatu zedilla eskatu zion. TAg Uzt 260.
    azpiadiera-3.2
    Apustuetako artuemanetan ez dira euskaldunak iñorekin tinkatzen [...]. Aurretik arduragabe iñori itzik eman gabe, irabazirik eman lezakionaren alde jokatzen dira. TAg Uzt 221.
    azpiadiera-3.3
    1562gneko azken aldirako ermo tinkotua aurkitzen zan bizimodu barria eroian karmeldarren lenengo komentua. Onaind STeresa 75.
    sense-4
    4. (Aux. intrans.).Aguantar, resistir.
    Guthiziarik baduzu khoroatu izaiteko, hari zaite gizon gisa, eta tinkha zaite pazienziaz. "Sustine" . SP Imit III 19, 4 (Ch paira zazu, Mst soferi ezazü, Leon jasan).
    sense-5
    5. (BN-baig, S ap. A; Ht VocGr, Dv).
    "Lier" Ht VocGr 380 y Dv. "Apegar una cosa a otra" A.
    Bi perfekzione elgarren artian kontrario zirelarik, iuntatu, iosi eta tinkatu baititu. Tt Onsa 118s. Gero hari lodiz tinkatzen dira hein bat [axaleko] urradurako ezpainak. Dv Lab 388.
    sense-6
    6. Detener, contener. "Fermer" VocS. .
    Barrajiak dütü tinkatzen / hurak, bortxaz tü lagüntzen / argitegiala artinokan. 'Qui retient' . Casve SGrazi 74. Eta müga muzten bada, / tinkatzen ziok hazkürria. 'On nous coupe les vivres' . Ib. 110.
    sense-7
    7. Hacer(se) compacto. " Beroak lurra tinkatzen du, la chaleur rend la terre dure, compacte. Lurra tinkatzen da pizoiaz eta oihala ehunean ioz, la terre devient compacte, se durcit [...]" H.
    Arkhina aski tinkatu zenean eta loditu. JE Bur 9.
    sense-8
    8. Afianzar, reforzar. "Rendre ferme, fixer. Zunthoia, zuntoia harriz, lurrez tinkatzea, fixer, affermir un étançon" H.
    azpiadiera-8.1
    Reafirmar, confirmar.
    Giza-gogoaz esanik dudan guztia ezeztatu ez baiña erarik argienean tinkotzen digutela adiraztera nijoa. Vill Jaink 136.
    sense-9
    9. Asir, agarrar.
    Azkenean, langileak, berriz matxardaz zamarra tinkatu-ta lurrera egotzi zuten. Lh Yol 13.
    sense-10
    10. Estrechar(se).
    Ihes doa, zintzurra / tinkaturik hatsak. Etcham 140. Arteka tinkatzen delakotz berriz. JE Ber 10.
    sense-11
    11. Detener.
    Norbaitek dei zegiola uste izan zun; baña, urratsak tinkatuta, oarki egon arren, etzan iñor agiri inguru artan. TAg Uzt 165.
    sense-12
    12. Afirmarse, basarse en.
    Eladeko erriaren batasuna, endaz, izkeraz, iaurespidez ta iolasetaz tinkatu zan. Zait Plat 37.
    sense-13
    13. Poner, modular (la voz).
    Esan zun Allandek abotsa zemaikor tinkatuz. Etxde JJ 47.
    azpisarrera-1
    EZIN TINKATUZKO. "Incompressible" Dv.

    tinkatu

    tinkatu
    << tamalgarri 0 / 0 txadon >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper