OEH - Bilaketa

24 emaitza idorki bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zorrozki.
tradizioa
Tr. Documentado sobre todo en la tradición septentrional. En DFrec hay 4 ejs.
sense-1
1. (L, B ap. A ; SP (-tzk- , sin trad.), Urt, Dv, H (s.v. xorroxki)).
Estrictamente, severamente, inflexiblemente. "Acerbe" Urt I 95. "Nimis aspere alloqui aliquem, [...] zorrozki, zorrozkiegi [...] mintzatzea norbaiti " Urt II 414s. "Rigoureusement. Zorrozki manatzen du, il commande avec sévérité. Zorrozki bethe behar duzu zure eginbidea, vous devez remplir strictement votre devoir" Dv. " Zorroki debekatzea, [...]. Zorrozki mintzatzea, parler rudement, sévèrement [...]" H (s.v. xorroxki).
Baldin badakusa ezen eriak eztuela asko sendi bere bekhatuén handitasuna, orduan zorrozki erakusteko draukeo zerik den Iainkoaren iustizia handia. Ins B, 7v. Hain arinki [bertzeak] iujeatzen tutzun, eta hain zorrotzki eranzuten derauezun. SP Imit IV 7, 2 (Ch dorphe, Mst garratz, Ol zorrotz, Leon begi-zorrotz). Ikusirik eztutela nihoiz ere iujeamendu emaiten lagunaz ahalik zorrotzkiena eta garratzkiena baizen. SP Phil 342. Zorrotzkiegi balia ez nadin Jaunak edifikatzeko eta ez desegiteko eman izan darotan bothereaz. He 2 Cor 13, 10 (Dv gogorki, IBe zorrotz;seberitatez usat ). Josuek zorrozki gomendatu zuen ez behintzat deusik hartzeaz hiri hartan. Lg I 190. Ez zorrozki beha zuen anaia arrebeen baietarat. Lg II 148. Sensuen-kara diren gauza guziak zorrozki kondenatzen dituena. Ib. 144. Gure azpiko direnen ganik hain zorrozki galdeiten dugun obedienzia bat. Mih 89. Burasoei zorrozki behatzen. Brtc 59. Jujatuko dut zorrozki ene burua. Ib. 129. Profeta berri batzuez zorozki jujatuak. Monho 48. Bekhatutik zorrozki beiratuz. Dh 121. Zorrozki beiratzeko erregela, zeinak debekatzen beitu deus saririk [...] konfraristei galdegitea. JesBih 467. Zenbatenaz jakintsuago eta argituago baitzaiteke, hanbatenaz zorrozkiago izanen zare juiatua. Dv Imit I 2, 3. Gure menekoak, sehi, langile edo bertze idorki, garrazki, zorrozki ibiltzen. Dih MarH (ap. DRA). Zorrozki galdegin zion zer ari zen hola eta nor zen hola artzeko. Barb Leg 69. Zorrozki debakatzen zuen bere erazagutzeaz. Ir YKBiz 115. Israelitak zorrozki jo zituen [Jainkoak] Filistindarrekin gudukatu zirenean. Zerb IxtS 51. Montorin zorrozkiago jokatu da, higenauten eliza errez. Lf Murtuts 49. Epaimaikoak zuzenki baiñan zorrozki zigorkatuko zitzutela. Etxde JJ 174. Apaiz eta zure osaba nauzunez, zorrozki itz egin bear dizut. Ib. 140. Zorrozki bortxatzen ninduten ikastera, iz-iakaz eta zigorrez. Or Aitork 28. Au entzunik zorrozki so egin zion. "Reverberans eum oculis" . Ib. 234. Nik bidezkotzat aitortuko nuke erdaratikako hitz berrietan v gordetzea [...], nahiz ez zorrozki agindu. MIH 111.
sense-2
2. (Ht VocGr 357, H (s.v. xorroxki)).
Exactamente, con rigor; con precisión. "Exactement" Ht VocGr 357. " Kontuak zorrozki eman beharko ditutzu " H.
Batberak foroga eta examina beza bere konszienzia, eta zorrotzki gogoa beza eia egiazko dolu bat duenez bere bekhatuez. Ins B, 3v. Zorrotzki eta Skripturaren arauezko razoin eta iuiemendu batez gogoatu eta ezagutu behar dela zer eta zein den egiazko Elizá. Ib. G, 5v. Premiarik eztelarik hain zorrotzki bekhatu benialen konfesatzeko. SP Phil 158 (He 160 zorrozki, Echve Dev 190 orrelako kuidadoarekin). Gure obrak zorrozki eta zuzenki pisatzen bagintu. "Bene & recte" . Ch II 5, 1. Aski zela othoitz egitea Jainkoari emenda zezan haren populua gero eta gehiago, eman-gabe penetan yakiteko hain zorrozki zenbatetaraino heltzen ahal zen. Lg I 321. Erraiten diren guziak neke zait sinestea / zorrozki hala direla. Monho 50. Detzagun zorrotzki mira gure kontzientziak. Gy 158. Ez dut uste erregela hori zorrozki betetzen denik alde guztietan. MIH 99. Adieraziak dauzka Lizardik [euskalduntasunari buruzko asmo eta lanak], ez guk esan genitzakeen baino ederkiago bakarrik, baita zehatz eta zorrozkiago ere. MIH 176. Beti huskeri zaleak izan gara eta, horrelako huskeriak zorrozkiago bereizten genituen. Ib. 382.
azpiadiera-2.1
Al pie de la letra.
Orobat diot ohorezko eta errespetuzko hitz batzuez, zeinek, zorrotzki harturik, ezpaitirudite egiazkoak direla. SP Phil 207. Nikodemak zorrozki, eta hitz haukien arabera, hartu zuen Salbatzaillearen errana; galdegin zion Jesusi nola bada gizon adinetako bat sar ahal zitekeien amaren sabelean berriz sortzekotzat. Lg II 135.
azpiadiera-2.2
Con precisión, con puntería.
Xixteraz pleka ari direnek, zafra gaitzagoak, eta ikusgarriagoak dituzte; eta zein urrun eta zein zorrozki! Zby RIEV 1908, 85.
azpiadiera-2.3
Puntualmente.
Goizetik lantegi-txistu bizia zorrozki langillei deika. Agur 24-2-1973 (ap. DRA ).
sense-3
3. (AN, L, B, BN, S ap. A ).
Fijamente. "1.º con fijeza, de hito en hito. Eri orrek eztu gauza onik eginen, zorrozki beatzen du (B), este enfermo no hará nada bueno, tiene mirada penetrante; [...] 3.º (AN, BN, S), severamente. Jente zunbaitek lotserazten dizie zorrozki so egitez (S), algunas personas atemorizan mirando con severidad" A.
Eta hura begira zaien zorrozki, hetarik zerbait rezebitu ustez. "Attentivement" . Act 3, 5 (TB arthaski; Ol begi-begiratu, IBe adi-adi jarri). Aserre baitzegon bezala, arpegi itxusiakin, eta zorrotzki aurrari begiratuaz, esan zion. Goñi 42. Zorrozki begiratu zion. Ir YKBiz 474. Mari-Antoni bi begiak landatuak beha zagokon zorrozki leihotik. Lf Murtuts 9. Zorrozki begira zeukan gizonari esan zion. Etxde AlosT 72. Bertze bieri zorrozki begiratu. Izeta DirG 20. Bien arpegiak aurrez aurre, alkarri begira zorrozki jarri ziran. MItziar Larraundi 64 (ap. DRA).
azpiadiera-3.1
Zorrozki zaintzen zuten [Farisauak Yesus], ta beren ikasle batzuek [...] bidali zizkioten barrandari [...] bere itzetan atxitu zezaten.Ir YKBiz 390.
sense-4
4. Perspicazmente, con agudeza, buena percepción.
Errikoi bertsoen edertasuna zorrozki nabaitu zuala Lizardik erakusten digu. Aitzol ( in Ldi UO 6 ). Txalo beroak merezi dituzte itzulgaia zorrozki begiz joaz gainera itzul lana ederki burutu dutelako. MEIG II 83. Zorrozkiago bereizten omen dituzte azentua dela bide (bai) badagoz, / (baldin) badagoz, eta horien gisako beste guztiak. MEIG VI 159.
azpiadiera-4.1
Sutilmente. "Agudamente [...]. Lat., acute, subtiliter" Lar.
Zer probetxu da haiñ zorrozki arrazoiñatzea gauza illhunez eta esaliez? "Quid prodest magna cavillatio" . Ch I 3, 1 (Ol zorrozki; SP nabarmenki). Jaiñkozko gauzetan sobra zorrozki ez sartzekoa, Apostolu handiak hanbat gomendatzen duen sinpletasuna eta erhokeria maitatzekoa [usantza] . He Gudu 65.
sense-5
5. Fuertemente, con fuerza, violentamente.
Ur handi bat, oinez nihola ere iragan eztitekena; barna delakotz eta zorrozki dohana. Prop 1902, 282.
sense-6
6. Penetrantemente.
Izurdearen antzen, gañetik jauzi eginda [ontziak], zorrozki zulatzen zun muturrez ur-mendia. TAg Uzt 231. Ango ixillak eta mugarik gabeko ikuszelai arek biotza zorrozki zulatzen due. Ib. 95. Eskual-bihotz gazten gaitz horren beltzak, / amari zorrozki sartzen arantzak. Iratz "Uhaineri nausi" (ap. DRA ). "Belarri-xokoetan zorrozki sar oi dan" aize-txistu ori. Gazt MusIx 169.
azpisarrera-1
XORROXKI. (Urt IV 123). a) Estridentemente. "Canatius [sic, ¿por canacius?], [...] zorrozkiago, xorroxkiago, garrazkiago" Urt IV 123.
b) "Agudamente [...], txorroxki <-ois->. Lat., acute, subtiliter" Lar.
c) (L, BN, S ap. Lh; H). Con precisión con exactitud. "Exactement, rigoureusement" H, que cita el ej. de Haraneder.
Hemen eskribatuak diren bezala hitz guziak xorroxki erraten badituzte, mintzatuko direla gu kostatarrak bezala. He Gudu 6. Apezaren erranak ez dira nehon han [boketa latsean] bezala xehatzen, hain xorroxki. JE Bur 36.
d) "(B), atrevidamente, con descaro" A.
zorrozki
<< zikinki 0 / 0 zut >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper