OEH - Bilaketa
219 emaitza idor bilaketarentzat
Sarrera buruan (24)
- idor
- BAINU IDOR (bainu)
- BAINU IDOR (idor)
- BAKAILAO IDOR (bakailao)
- BELAR IDOR (1 belar)
- BUSTI-IDOR (busti)
- BUSTI-IDOR NEURRI (busti)
- DIRU IDOR (diru)
- ESKU-IDOR (1 esku)
- EZTUL IDOR (eztul)
- HARRESI IDOR (harresi)
- HIL IDOR (1 hil)
- HIL IDOR (idor)
- HORMA IDOR (2 horma)
- IDOR EGIN (idor)
- IDOR-ELKORTU (idor)
- IDOR-IDORRA (idor)
- IDOR-OLA (idor)
- LEHOR-IDOR (lehor)
- LUR IDOR (lur)
- MAHATS IDOR (mahats)
- PIKU IDOR (1 piku)
- SABEL IDOR (sabel)
- ZERTAN IDOR (1 zertan)
Sarrera osoan (195)
- 1 abar
- ador
- ageri
- agor
- agortu
- 1 aire
- aitzur
- 1 ala
- aldatu
- alka
- 1 alo
- 2 amarazi
- amorratu
- antzu
- apiaza
- arin
- arraildu
- arrainki
- arratoi
- 1 arte
- artekotto
- 1 aski
- 1 atxiki
- aurpegi
- aurten
- azalpe
- azpi
- bada
- bainu
- bakailao
- bakantza
- balaku
- barau
- bedera
- behar izan
- behi
- 1 belar
- 1 belatz
- bele
- beltz
- 2 beltzuritu
- benaz
- beronez
- berotu
- bete
- bihi
- bihotz
- bihozbera
- bihozgabe
- 1 bilakatu
- bortitz
- bozkari
- burrusta
- busti
- bustidor
- bustidura
- buxi
- damu
- desertu
- diru
- edertatu
- elkortu
- eranpe
- errauts
- errekaitu
- eskrupuloso
- 1 esku
- etzan
- eurite
- eztul
- gaihendu
- gaindi
- gizontsa
- haizeztatu
- 1 hala
- halaber
- hanpatu
- harahonakatu
- harixkar
- harleundu
- harresi
- 1 hartze
- hedagia
- hezur
- 1 hil
- 2 horma
- idorkara
- idorrarazi
- idorreri
- idorskila
- idorsko
- idortu
- idorxila
- idorxka
- idorño
- igor
- 1 ihar
- ijor
- ildarte
- inzpura
- iratze
- 1 irritu
- itzuli
- itzulkuntza
- izan
- izari
- jinebra
- kabartu
- kafe
- kakolatu
- kalte
- kanoi
- karbaza
- 2 kartzelatu
- kexu
- kilin-kilin
- klaska
- 1 kosk
- koxkorro
- kristal
- 1 lakar
- 1 laratz
- 1 larre
- lastaira
- lasto
- lehen
- lehor
- leize
- lohi
- lupertu
- lur
- mahats
- mehail
- mehe
- mendixka
- 1 miko
- murritz
- mutur
- nahasi
- nahi izan
- nekagarri
- nekazari
- ogi
- oin
- onedeki
- 1 pala
- papurgarri
- 1 pare
- pausarazi
- 1 piku
- pipari
- pisusko
- 1 presatu
- sabel
- sargarri
- 1 sarri
- sasoi
- sentitu
- sik
- sikatu
- siku
- solairu
- solas
- sortze
- sudurtto
- sufrantza
- taulier
- tinko
- 1 titi
- 1 trinko
- turrusta
- txanpor
- txar
- 1 txinka
- urgabe
- urtsu
- urtu
- usatu
- xangrin
- 1 xerra
- xoko
- xuko
- xuriketaño
- xurikin
- xuxen
- zalu
- zapartatu
- 1 zartaka
- 1 zertan
- zimurtsu
- zintzur
- zuek
- zuhur
- 1 zume
- 1 zur
goiburua
turrusta.
sense-1
(BN, S, R; Arch VocGr , VocBN , Hb, Gèze, Dv, H; th- Hb, H),
turrust
(th- S). Ref.: A (turrusta); Lh (thurrust); Lrq /tur'uśta/.
Torrente, cascada (sentidos prop. y fig.); chorro. "Cataracte, chute abondante d'un liquide, de l'eau tombant d'une digue, du vin sortant d'une cuve, etc." VocBN. "1. écoulement d'un liquide qui tombe de haut avec abondance et bruit. [...] 2. au fig. il se dit pour abondance" H. "Chorro. Ebi andien ondoan ütürriko turrusta azkarrago düzü (S)" A. "Jet d'eau, chute d'eau" Lrq. v. burrusta, purrusta, zurrusta.
Han edireiten dütü nigarren turrustak, zuñtzaz gai orok bere büria xahatzen eta garbitzen ahal beitü. Mst I 20, 6 (SP nigar xirripak, Ip nigarren üthürri, Leon nigarren ithurria). Eztü sinhesten ihur-ganik huntarzünik batere jiten dela: bena bai oro osoki Jinkuaganik, zuñeganik üthürbürü batetarik bezala turrustak jaisten beitira. Ib. 15, 3. Behar nikezü ene graziaren turrusta zureganat igorri. Mst III 42, 2 (Ip ene grazien turrusta). Andre ederrak zuen aita bat izaten: / gizon xotila, baita ere zuhurra, / idortu ezpeitzeion turrusta nigarra. "Il laissa le torrent couler". Arch Fab 195. Gure bihotzak ontsa adelatürik badira, badakizügü zure grazien turrustak gütüra ixurtzera prest direla. Ip Hil 234. Horik ziren bi turrusta bethi handitzez zoatzanak, bata [graziak eta dohain berriak] Jinkoaganik Mariaganat jaisten, bestia [ohoriak] Mariaganik Jinkoa ganat igaiten. Ib. 34s. Bazuen boz bat ederra. [...] haren orroa mendi-erreketako turrustaren pare! Larre Gazte (febrero) 1959, 1. Turrustatik heldu den arnoa, arnorik hoberena. Gatxitegi Laborantza 132. Sei minuta iraun du orronak [...]. Karrikak turrusta eta uhausin eginak ziren, plazak dena lako edo aintzira. Herr 17-8-1967, 4. Lehen uhasteak, mendiaren barnetik etorri turrustarekin ereman zituen oro. Larre ArtzainE 40.
+turruta.
--Zer da harramantz hori? [...] --Mendiko ur-turrusta da, Andresaroko arthaldeko marrakak (L). Orreaga 31 (S ur-turrusta; G ujola, AN-ulz uraren soñu). Bortua beti berdin menden gatik: etxolak, harrokak, arbolak, ur turrutak, belarra mehe... JEtchep 55.
Torrente, cascada (sentidos prop. y fig.); chorro. "Cataracte, chute abondante d'un liquide, de l'eau tombant d'une digue, du vin sortant d'une cuve, etc." VocBN. "1. écoulement d'un liquide qui tombe de haut avec abondance et bruit. [...] 2. au fig. il se dit pour abondance" H. "Chorro. Ebi andien ondoan ütürriko turrusta azkarrago düzü (S)" A. "Jet d'eau, chute d'eau" Lrq. v. burrusta, purrusta, zurrusta.
Han edireiten dütü nigarren turrustak, zuñtzaz gai orok bere büria xahatzen eta garbitzen ahal beitü. Mst I 20, 6 (SP nigar xirripak, Ip nigarren üthürri, Leon nigarren ithurria). Eztü sinhesten ihur-ganik huntarzünik batere jiten dela: bena bai oro osoki Jinkuaganik, zuñeganik üthürbürü batetarik bezala turrustak jaisten beitira. Ib. 15, 3. Behar nikezü ene graziaren turrusta zureganat igorri. Mst III 42, 2 (Ip ene grazien turrusta). Andre ederrak zuen aita bat izaten: / gizon xotila, baita ere zuhurra, / idortu ezpeitzeion turrusta nigarra. "Il laissa le torrent couler". Arch Fab 195. Gure bihotzak ontsa adelatürik badira, badakizügü zure grazien turrustak gütüra ixurtzera prest direla. Ip Hil 234. Horik ziren bi turrusta bethi handitzez zoatzanak, bata [graziak eta dohain berriak] Jinkoaganik Mariaganat jaisten, bestia [ohoriak] Mariaganik Jinkoa ganat igaiten. Ib. 34s. Bazuen boz bat ederra. [...] haren orroa mendi-erreketako turrustaren pare! Larre Gazte (febrero) 1959, 1. Turrustatik heldu den arnoa, arnorik hoberena. Gatxitegi Laborantza 132. Sei minuta iraun du orronak [...]. Karrikak turrusta eta uhausin eginak ziren, plazak dena lako edo aintzira. Herr 17-8-1967, 4. Lehen uhasteak, mendiaren barnetik etorri turrustarekin ereman zituen oro. Larre ArtzainE 40.
+
--Zer da harramantz hori? [...] --Mendiko ur-turrusta da, Andresaroko arthaldeko marrakak (L). Orreaga 31 (S ur-turrusta; G ujola, AN-ulz uraren soñu). Bortua beti berdin menden gatik: etxolak, harrokak, arbolak, ur turrutak, belarra mehe... JEtchep 55.
azpisarrera-1
TURRUSTAN
(BN-baig ap. A; VocBN, H). A borbotones, a cántaros, a chorros; abundantemente. "Versant du liquide avec abondance" VocBN. "Ura turrustan dario, l'eau lui coule abondamment" H. "(Llover) a cántaros" A. v. BURRUSTAN.
Igorriko du bere hitza, eta urtharaziko ditu; haren hatsak joko du, eta urak turrustan goanen dira. Dv Ps 147, 18 (Ol ixurtzen da, BiblE isurian doaz ). Ostalerrak eta ostalersak arnoa nahi zutener turrustan zuten emaiten. Elsb Fram 147. Izerdia jauts bedi turrustan besotik. Ox 168. Ortzanz ximixten erdian, uria turrustan heldu zen, oro itho beharrez. Barb Leg 149. Bi iturri ateratzen dira, turrustan, arroka gora batetarik. Othoizlari 1963, 498. Ez baita harritu behar graziaren iturria turrustan abiarazi badu orduan Apostoluen buru lehenak. Ardoy SFran 321. Mahain xuri luzea, eta Nafarroko arnoa turrustan. Ib. 62.
Igorriko du bere hitza, eta urtharaziko ditu; haren hatsak joko du, eta urak turrustan goanen dira. Dv Ps 147, 18 (Ol ixurtzen da, BiblE isurian doaz ). Ostalerrak eta ostalersak arnoa nahi zutener turrustan zuten emaiten. Elsb Fram 147. Izerdia jauts bedi turrustan besotik. Ox 168. Ortzanz ximixten erdian, uria turrustan heldu zen, oro itho beharrez. Barb Leg 149. Bi iturri ateratzen dira, turrustan, arroka gora batetarik. Othoizlari 1963, 498. Ez baita harritu behar graziaren iturria turrustan abiarazi badu orduan Apostoluen buru lehenak. Ardoy SFran 321. Mahain xuri luzea, eta Nafarroko arnoa turrustan. Ib. 62.
azpisarrera-2
TURRUSTAZ (S ap. A).
A borbotones, a chorros, abundantemente.
Belak zathizka, batürak porrokatürik, hur herrekak ontzian turrustaz sartzen. Egiat 157. Eztenaz geroz posible profeitürik idokitzia hain etserzizio saintütik, zoiñetan Jinkua laket beita, isurtez turrustaz bere benedikzione eta grazien, bihotz onsa adelatietan gaiña. Mercy 17. Errege naute egiten; / jentek nute maithatzen; / khoroak turrustaz zitzaiztat jiten. "Les diadèmes vont sur ma tête pleuvant" . Arch Fab 189. Haren zainak etheiten [dira] eta haren odol arrasta turrustaz hüsten. Ip KurBD (ed. 1862) 33. Karrasla idor bat bürdüñari kuntre egin eta artho bihia zuen turrustaz oihalilat, ebia txapastaka iorten den bezala. GH 1926, 633. Bena zer abantailla hura turrustaz jinen zaikülarik augeiala! Herr 7-6-1956, 3.
Belak zathizka, batürak porrokatürik, hur herrekak ontzian turrustaz sartzen. Egiat 157. Eztenaz geroz posible profeitürik idokitzia hain etserzizio saintütik, zoiñetan Jinkua laket beita, isurtez turrustaz bere benedikzione eta grazien, bihotz onsa adelatietan gaiña. Mercy 17. Errege naute egiten; / jentek nute maithatzen; / khoroak turrustaz zitzaiztat jiten. "Les diadèmes vont sur ma tête pleuvant" . Arch Fab 189. Haren zainak etheiten [dira] eta haren odol arrasta turrustaz hüsten. Ip KurBD (ed. 1862) 33. Karrasla idor bat bürdüñari kuntre egin eta artho bihia zuen turrustaz oihalilat, ebia txapastaka iorten den bezala. GH 1926, 633. Bena zer abantailla hura turrustaz jinen zaikülarik augeiala! Herr 7-6-1956, 3.
azpisarrera-3
TURRUXTA
(Forma con palat.).
Anartean ni, biziaren turruxtatik itoa noa, turruxta horri uzten nautelarik bederen! Herr 7-4-1966, 3. Kafe emaiten hastean, [...]. Begoña pollikiño baztertzen zen bere kafe-turruxteri so, begiak baztertu gabe. GH 1973, 15.
Anartean ni, biziaren turruxtatik itoa noa, turruxta horri uzten nautelarik bederen! Herr 7-4-1966, 3. Kafe emaiten hastean, [...]. Begoña pollikiño baztertzen zen bere kafe-turruxteri so, begiak baztertu gabe. GH 1973, 15.
turrusta
-
turrusta....
-
(BN, S, R; Arch VocGr , VocBN , Hb, Gèz...
-
TURRUSTAN (BN-baig ap. A; VocBN, H). A b...
-
TURRUSTAZ (S ap. A). A borbotones, a cho...
-
TURRUXTA (Forma con palat.). Anartean ni...
<< 1 trinko 0 / 0 txanpor >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
