OEH - Bilaketa

33 emaitza idolatria bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
apetitu.
tradizioa
Tr. Documentado en textos de ambos lados del Pirineo desde Leiçarraga; a partir del s. XVIII se va restringiendo su uso a catecismos, autores de léxico poco cuidado y bersolaris (en estos últimos siempre con el significado de 'ganas de comer'). En casi todos los ejs. la forma empleada es apetitu; hay apetito en Voltoire, fray Bartolomé, Goyhetche, CatSal, CatR y Uztapide.
sense-1
1. (SP, Urt II 186, H), apetito (Lcc).
Apetito, deseo. " Apetitua, appétit, guthizia" SP. "Appetentia cibi, apetitua, jateko... desira, gutizia " Urt II 186. v. gutizia, gale.
Mortifika itzazue bada zuen menbro lurraren gainekoak, paillardizá, zithalkeriá, apetitu desordenatua, guthizia gaixtoa, eta abariziá, zein baita idolatria. Col 3, 5. [Ko]npli al baneza dakidan legez / euroen arteko apetitua, / batek emun lezaket abitoa. Lazarraga B4, 1152v. Bethe ezazu othoi ene arimaren apetitua zeure eztitasunaren zaporeaz. Mat 263. Baizik gobernatzen da demonioak eta bere apetituek nai duten bezala. Ber Trat 92r. --Aragiak nola tentatzen gaitu? --Aragiaren inklinazio eta apetitu gaistoes. Ber Doc 174v. Apetitu eta deseo gaisto bat, izateko berzeak baño geiago. Ib. 168v. Baiña duenean esperantza sendatuko dela, debekatzen derautza erdi gauzak, apetitu guti utzten dio konplitzera. Ax 306 (V 204). Haragiaren apetitua hobeki hiltzen da ez usatzeaz, usatzeaz baiño. Ib. 386 (V 253). Eta errazkiago darraizko bere haragiaren apetituari, Jainkoaren plazer onari baino. SP Imit III 3, 2 (Ch gutiziei, Mst nahiküntiari). Apetitu eta deseo torpe bat aragien pekaturako. Cap 74. Benziduko ditugu demonioa, mundua eta geuren apetitu gaiztoak. OA 14. Eta guztiz esforzatzen debana resistitzeko bere pasioai, apetitu gaiztoai eta bizio guziai. Ib. 71. --Zer ofizio du Tenplantzak? --Enfrenatu gula eta apetitu sensualeak. El 88. Apetitu edo deseo desordenatu bat. Iraz 42. --Zer egiten dü gütan Tenperanziak? --Erreglatzen eta izaritan atxikiten ditü gure apetitiak, güziz edatiaren eta jatiaren gaiñian. CatLan 65. Justiziaren egartsu, / Saindutasunaren goseak / Egiten ditu dohatsu / Egiazki bihotz-barneak / Apetitu saindu hori / Berretuz doakonari. Monho 144. Benganzaren edo bendekuaren erabageko apetitu, deseo edo gogo bizi bat. Gco II 46. Gurari txarrak, apetito gaistuak, inklinazinoe deungak, antoju inpamiak, ta beste onako gure gogoko gatx betiko bat edo sustraizko bat esan gura daben berbetia. fB Ic II 249. --Zer da soberbia? --Bertzeak beino geio izateko apetitu desordenatu bat. CatAe 60. --Zer da irara? --Mendekatzeko apetito desordenatu bat. CatSal 63. --Zer da lujuria? --Aragiaren plazer zikinen apetito desordenatu bat. CatR 63.
v. tbn. Tt Onsa 36. Zerb IxtS 107.
sense-2
2. (V-arr-gip, G-azp, AN-gip, B, BN-arb ap. Gte Erd 24 y 59; Ht VocGr, Arch VocGr). Apetito, ganas de comer. "Apetitua, gosea, appétit, faim" Ht VocGr. "Yanbidea, apetitua, l'appétit" Arch VocGr. "Apetito andia, apetito txarra" Gte Erd 24. "Orain bi urte bezelako apetitoa dauka (G-azp, AN-gip)" Ib. 59.
Nahi nuke afaria prest baliz ezen apetitoa dut. Volt 161. Ahantze zait ea zer den ogia, zergatik faltatu baitzait, apetitu guztia. EZ Eliç 333. Bertze ianhariek hiltzen dute aphetitua. Ax 491 (V 317). Nola gosea edo apetitua baita ianhari guztien saltsa. Ib. 492 (V 318). Baldin apetitua ez badu ernatua, laster jan araziko diozue erremedio huntaz. Mong 589. Hurbiltzen ziren zure mahaiñerat bozkario handi batekiñ, eta apetitu, hirritz eta gosete spiritual batekiñ. Ch IV 14, 1. Zer juizio itendá játeko apetiturik eztuén persónas? LE ( in BOEanm 570 ). Hala nula lürreko hazkürriek ezpeitie hunik egiten zure khorpitzari, edo aments hun handirik, ezpalinbatüzü apetitüreki hartzen. UskLiB 96. Pobreak oi du berriz / osasun andia, / apetitu azkarra, / janari txikia. It Fab 165. Errezatu ondoren / asten dira jaten, / guztia apetituak / ona du arkitzen. Ib. 170. Nuharroinsko baitut maiz apetitoa, / eta yan-xaharra modu gabekoa. Gy 158. Eta ya apetituz ere billkuian nausi baitzen, / Laur zathiak hexurrekin hark iretsi zituen. Ib. 62. Baratzen bazaik musde Sarri, jaon apetitü hun hura, / Begiz ikhusten balin bahai Phetiriñalat bahua. ChantP 204. Biharamunean nintzen ohean gelditu, / Jaiki nintzenekotzat, bazen apetitu! Elzb Po 209. Frantzesak apetitu / onian daude, / pixkatxo bat eginda / lurrera auspez. Xe 213. Apetitu ona du / Jaunari graziyak. Ud 161. Apetitu ederra dauka / izan ezkero gauz onik. EusJok 136. Apetitua joantxea ere baitzuen aspaldixkoan berriz jin zitzaion. Barb Sup 65. Apetitu ona eukan gero mutillak! Bilbao IpuiB 204. Guk ezagutu genduanean, eun da bost kilotik eun da amarrera izaten zan. Apetito aundikoa gaiñera. Uzt Sas 335. Len kilo asko eta apetito aundia. Ib. 341. Jatekoa zen arras txarra eta xuhur. Eta nik berriz apetitua zorrotz! Etchebarne 86. Beiak artu ta etxera apetitu ederrarekin. BBarand 44. Apetitoa palta denean. Ostolaiz 86.
apetitu
<< altxatu 0 / 0 1 arte >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper