OEH - Bilaketa

38 emaitza idazkari bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
epaile.
sense-1
1. (G ap. A ; Lar, (G), H), epailla (V-m ap. A ).
Cortador, el que corta. (Usado gralmente. como segundo miembro de compuestos). "Cortador" Lar. "Degollador, lepo, idun epaillea " Ib. " Arraiepailea, marchand de poisson, qui le débite par tranchées" H. "Cortador de carne, de tejas, de árboles" A.
Boozen ogi epailleen ondoan ogi buruzkak biltzen hari zela. SP Phil 188 (He 190 ogi ephallen; cf. infra (2)). Rut Moabitiarra ogi epaillen eskuetarik erortzen ziren buruak biltzen zebilan. ES 193. Uzta da munduaren akhabantza eta bihi ephailleak dire aingeruak. He Mt 13, 39 (HeH uzta-ephaileak, Ip ogi-ephailiak). Neuk aztertuko dot zure jakiturija andija, ta ikusiko dogu zarian edo ez ill-epalla edo anatomiko ona. Mg PAb 53. Etorri zitzaien okelasaltzalle edo erriko aragi-epallea. VMg 69 (cf. infra (3)). Benetan beargiña, gañera goixtarra, / Gari epalla bere benetan azkarra. AB AmaE 416. Belar epaile hauta, eskuaire ona eta beti bere urratsean eta izari onean. Larre ArtzainE 40 (cf. infra (2)).
azpiadiera-1.1
(Referido a objetos). "Taja-pluma, luma-epallea " Mg PAb 202. " Epailia " Ib. 134 (en una lista de herramientas de una fábrica de fundición; sg. Azkue, en la ed. de 1899, 'tajadera').
Ganibita epallea emakumeetaraño ere iritsi zan. Lard 105.
sense-2
2. (-ph- BN, S; -ph- SP, VocBN, Gèze, Dv, H), epeile. Ref.: A; Lrq. Segador. "Moissonneur" SP. "Faucheur" VocBN y Gèze.
Hala nola ephaile batek sorro bateko belhar guzia etzanarazten baitu bere sega-ukhaldien azpian. Dv LEd 111. Iguzkitarat, hor ephaileak, lur azala bezain gorri. Ox 75. Epailerik nihun ez ikusirikan ere, gogoak emaiten dauku igitaiaz egina izan dela lana. JE Ber 18. Uzta-eguna, munduaren azken eguna; epheileak, aingeruak. Leon Mt 13, 39.
sense-3
3. (Lar, Añ (G); Dv (epalle V), A), epailla. Carnicero, matarife. "Carnicero" Lar, .
--Ori epailla baten zeregiña da. --Zer da epallia? --Epallia da zuk karnazeruba esango zeunskijona. Mg PAb 52s. Belarluze baten irrinza estuba danzut; ilten dago epaillia. Ib. 82 (112 epalla indet.). Eramango aut aragitegira ta epallearen mallu gogorrak beratuko dik burua. VMg 86. Epaile edo karnizerubak aragija [...] saldu leije. Astar II 70 (epailiak).
sense-4
4. + epailla. Juez; miembro de un tribunal; árbitro. v. ebazle, epailari, juje, AUZI-EPAILE. Tr. Documentado en la tradición meridional desde finales del s. XIX. En DFrec hay 10 ejs. de epaile, 2 de epaila, 4 de epaille y 18 de epailla .
Epailletakoak, Manuel Antonio Antía, ... (1879, Don). JFlor. Izendatuko dira batzar-epalle bereziak (1882, Don). Ib. Epaille, ekadoi edo juezen mendean gelditzen diran gaizkille danak. Ag Ezale 1897, 126a. Ortarako, nor bere erriko alkate, sekretario edo epaillaren (juez) agiria bidalduko digute. EEs 1913, 108. Epaillien iritziz bakarrizketa bat obeto esaten duanari, 25 laurleko. Ib. 93. Sariak emateko izendatuko diran epaillien artean. ForuAG 297. "Zoazte [...] betiko sura" esango diote Jesus Epailleak gaiztoai. Inza Azalp 117. Indar-neurtze artarako epaille edo erabakitzalletako bat. Muj PAm 24. Epalliak dirautso / lasaitu dedilla. Enb 208. Yarriko zaitu epailearen (juezaren) eskuetan. Ir YKBiz 286. Zeru, lur, egurats, gizon, / nigana tut / epaile-sur, oro begi. "En actitud de jueces". Or BM 30. Epaille Argibidelari dan Villalon Camacho'tar Peli'ren aurrera. "Juez instructor". EAEg 5-5-1937, 1615. Agur, gure agintariak, / epaile eta abadiak. Yanzi 67. Auzipean, epaille ta polizi ankerren eskuetan. Erkiag BatB 199. Esango nuke, auzi auetan, berak direla epailerik txarrenak. Vill Jaink 68. Zer ziren haren epaile izatera ausartzekotz? Mde HaurB 78. Arek epailleari ta epailleak ertzaiñari emonda, giltzapean sartua izan ez zaitezan. Ker Mt 5, 25 (ed. 1966). Epaitua epaile bezela [ez] agertzeko. Ugalde in MEIG IX 51. Epailleak, nere iritzia zan bezela, Merdillegi orri eman zioten txapela. Alkain 26. [Estropadetako] epailleen erabagia zuzena ez zala. Etxabu Kontu 47. Epailleak berekin / epaiaren giltzak, / txilibitu xaar ari / astinduaz iintzak. Zendoia 152. Emen nok daben errezoia jakiteko nor ipiñi epaille? Gerrika 276. Baginakien gure herritarrak izanen ginituela jujari eta epaile zorrotzenak. Larre ArtzainE 196.
v. tbn. EEs 1914, 101. Ldi IL 83. NEtx Nola 38. Or Aitork 21. Zait Plat 140. Ugald Iltz 27.
sense-5
5. (V-gip, BN-ciz; -ph- Dv, H) Ref.: A; Iz ArOñ .
"En terme de tuilier, mouleur ['vaciador (en molde)']" Dv. "En tuilerie, celui qui façonne la pâte d'argile en tuiles" H. "El batidor de barro en las tejerías" A. " Epaillia, el encargado de hacer la teja" Iz ArOñ.
sense-6
6. (-ph- BN-lab, S ap. A; -ph- Dv).Peonada. "Arpent de prairie; étendue qu'un faucheur peut faucher du matin à midi" Dv. "Peonada, medida superficial de prados. Phentze horrek baditu zortzi ephaile " A. v. 1 epaitza (5).
azpisarrera-1
AUZI-EPAILE (V, G ap. A; VocCB, Dv; auzi-epailla V ap. A). Juez. "Auzi-epalla (V), el juez o persona que decide el pleito o litigio" VocCB. "Juge" Dv, que cita el VocCB.
Marijak berak eruan ebalako Karlos-en arimia Jesus auziepalla edo Juezaren aurrera. Ur MarIl 39. Pekatu egin zeure Salbagillia, zeure Aita, zeure Jauna, eta zeuri epai betikua emongo deutsun auzi-epallia begira daguala! Ib. 71. Imiñi eben Auzi-aulkija (Tribuna), / Eta jarri zan Auzi-epallia (Juez) . Ur PoBasc 62. Orduan ez da etorriko arzain maitatsua legez bere ardi galduaren billa, ezpada auziepailla bildurgarri bat legez. Itz Berb I 7. Auziepalla nagusiaren aurrean agertuteko egoera onean zagozan gogoratuten zareala. Itz Azald 205. Baña etorri da Jesukristo, bizien eta ilen Auziepallea. Ib. 39. Korrejidoreak, auzi auek erabakitzeko, merino bat eta amabi auzi-epaile bear ditu. A Y 1934, 5. Bertso-demarako eupada iaurtitzen die elkarri; Palemon auzoa artzen dute auzi-epailetzat. Ibiñ Virgil 37.
azpisarrera-2
EPAILE-BARRUTI.
Durangoko epaille-barrutian. "Distrito judicial" . EAEg 19-1-1937, 841.
azpisarrera-3
EPAILE-BIDE. Vía judicial.
Au egin naiko luken etxe-jabea illabete baten mendean epqaille bidea artu bearrean da. "Procedimiento judicial" . EAEg 1-11-1936, 188. Epaille-bidez etxetik botea izango litzakenean. Ib. 1-11-1936, 186.
azpisarrera-4
EPAILE-HERRIBARRUTI.
Aramaiona [...] Durangoko Epaille Er-barrutian sartuaz. "Distrito judicial" . EAEg 2-1-1937, 705.
azpisarrera-5
EPAILE-IDAZKARI.
Epailletxe eta Auzietegietan edozein mallatan jardungo diran Epaille-Idazkariak. "Secretarios judiciales" . EAEg 27-10-1936, 149.
azpisarrera-6
EPAILE-LEHENDAKARI.
Bilbaoko Gintza Auzitegiko bein-beingo Epaille Lendakari, Azkue Zabala-Antxieta'tar Josu lege-gizona izendatzen det. "Juez-presidente" . EAEg 10-11-1936, 263.
azpisarrera-7
EPAILE-MAHAI. v. EPAI-MAHAI.
Epaillemaiaren eskubideak urritu gaberik. "Tribunal" . EAEg 24-10-1936, 125.
epaile
<< emakume 0 / 0 epaitegi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper