1. (V; Lar, Añ, Dv (V), H (V, G), Zam Voc), zereiñ Ref.: A; SM EiTec1; Etxba Eib; Elexp Berg .
Quehacer, ocupación, faena, tarea. "Faena, beargaia, zeregiña " Lar. "Dependencia, negocio" Ib. "Diligencia, negocio" Ib. "Dar en qué entender, lanik asko eman, zer egin emon " Ib. "Andar, estar de vagar, zeregiñik bage egon " Ib. "Acabóse, no hay más qué hacer, egin da, ezta zeregiñik " Ib. "Quehaceres, ocupacione, (c.) zeregiñak " Añ. "Afán, (c.) nekea, lana, bearra, zeregiña " Añ. "Trabajo, labor que se va a hacer" Ib. "Obras, hechos, (c.) [...] zeregiñak, lanak " Ib. "Besogne, travail" Dv. "Occupation, affaire. Premiazko zereginen bat, une affaire pressante" H. "Quehacer, ocupación" A. " Gaur arrasaldian zeregiña daukat eta ezingo naiz etorri, hoy por la tarde tengo quehacer [...]" Etxba Eib. . " Zeregiñak. Por antonomasia los quehaceres domésticos, a cargo de las mujeres. Andriak aintzen ebanetik etxe artan, gizonak eitten zittuan zeregiñak " Ib. " Auxe dok auxe, beti zeregiñez itxota nabik " SM EiTec1. . "Quehacer, faena. Beste zeregiñik ezpadago joan eingo ga " Elexp Berg. . AxN explica ahala (243) por zeregin. Tr. Bien documentado en autores meridionales ya desde Micoleta. Al Norte se encuentra en un ej. de J. Etchepare (Ber 58), y sin llegar a estar plenamente lexicalizado, aparece tbn. en algunos ejs. de Pouvreau, Haraneder, Goyhetche (115: Otsoak ordutik zer egin bazuen ), Laphitz (207: Berheala lotu zen lanari, zer egin bazela iduriturik ) y Prop (1882, 159: Geroztik ez nuen zer egin, nintzan lekhuan ). Cf. tbn. el ej. de Uztapide (Sas 161): "Beste laguntzik billatu ez ta / taxista baten kotxian / etorri ziran, da zer egiñik / etzan aiek etortzian / Autobusaren erditik gora / jarria zeguan ura " (ref. al intento de unas personas de rescatar un autobus arrastrado por la riada). Zeregin es la forma mejor documentada. Hay zereiñ en Lauaxeta (BBa 112) y zere(i)ñ en Enbeita (junto a zeregin ). En DFrec hay 82 ejs. de zeregin y 1 de zerregin.
Zerren daukat gaur asko zer egin <ser eguin>. "Mucho quehacer" . Mic 12r. Geiago eiten dot elduteko neure zer eginai <ser eguin->. "Yo mas hago por entender en mis negocios" . Ib. 13r. Onera sorturikako bihotzak [...] badute zer egin bertzerik. SP Phil 202 (He 204 gauza handiagoak darabiltzate gogoan). Eztuela behar izanen zer egin bertzerik. Ib. 539 (He 547 ez bailuke behar izan berzerik zer-egiñ). Aldi onetan ez, ezin noake [...]; ekusten dezu dudan zer egiña, ta zer egin ezin utz dezakedana. Mb IArg II 287. Eta orañ atzo bezala konfesatzea beste zer egiñik ez daukat. Cb Eg III 216. Nekazariak ondo iltzeko, ta salbatzeko, beste andi askok baño, zer egin gutxiago dute, edo aisago daude. Ib. 331. Nok esan zeinbat zeregin daukan errotari gaixuak uruna egin artian? Mg PAb 151. Jainkuak emon deutse gugaz ardura eukiteko zeregiña. CrIc 16. Gure animako salbazioa ote da zeregin laburra? Mg CC 192. Esku-librua, ta berean eguneango-kristiñau zeregiñak. Añ EL1 1. Astirik ez dozuela onetarako ta zeregin andiz inguraturik zagozela. Añ LoraS 84. Guziok daukagu zer egiñik asko gere ira, kolera edo aserretasuna goitzeko. Gco II 46. Ez due zer egiñ andirik eman oi gai onetan emengo gizonak. AA I 589. Adiezazu S. Pablo Apostolua, onek esaten dizu ez duela ordiak zer egiñik izango Zeruko Erreñuan. AA III 366. Zeregiñ andi bat etxian daukanak [...]. JJMg BasEsc 105. Etxe-zereginak [egin] . Astar II 241. Zeuben arazo, zeregin, tratu [...] eta olguretan. Astar II 268. Geure zer egin nausija [...] dan legez, Jaungoikua ameetia. fB Ic I 79. Aragijaren gurari gaistuak zer egin andija emon eutseen. fB Ic II 265. Ezkaatzeko zer eginak egiten. Ib. 297. Iru gauza oneek txito dira zer egin andikuak. fB Ic III 331. Ain da andia lan ta zeregin au eze, berean yoat nasan guzti au. Añ EL2 24. Munduko ardurak eta zer egin guztiyak alde batera itxi. CatLlo 75. Boozek otsegin zion zer egin bat bazuela eta esererazo zuen. Lard 161. Farango eremuan Dabidek iru urte zeramazkien, Saulek zer egiñik eman gabe, [...] bien arteko pakeak egin ziran ezkero. Ib. 176. Aita il zanean, anaia bidezkoak edo matrimoniokoak etxetik bota zuten, esanaz, aitaren ondadean zer egiñik etzuela. Ib. 135. Seba gizon biurri onek soñu-joaz, Israelko guziak bildu, eta deadar egin zuen, aiek Dabidkin zer egiñik etzeukatela, eta Dabid utzirik [...] Sebari jarraitu zitzaiozkan. Ib. 202. Zeregin andija da ori. Ur Dial 91 (It egiteko asko, Dv ez dira lanik gabe, Ip lan dira horik oro). Gaur? Ain laster ez? Orain zeregin asko daukadaz. Ur MarIl 77. Ordu askotan zeregiñik gabe egon bear izaten zuen. Arr GB 43. Or ez zaizu ezer ere galdu! Or ez daukazu zer egiñikan! Apaol 85. Egun ura igaro zuan Inaziok bere zer egin batzuetan. Ib. 111. Mendiolakoak gelditu ziran otsandigoe atarako etxea maneau nairik. Artu eban naikoa zeregin. Gela barrua zuri-zuri iantzi eben. Ag AL 88. Zeintzuk dira abadearen zeregin eta eginkizunak? Itz Azald 169.
( s. XX) Gizonak euren txalopetako arazo ta zeregiñetan [...] jarraitu eben. Ag Kr 69. Nola zer egiñik ez neukan, il nuen denbora pasa onla. Iraola 80. Danak darabille esku-artian zeregiña, iñor eztago alper. Kk Ab I 68. Egun guztija zeregiñez beteta eukirik, ezeukon txarrerako astirik. Ib. 112. Norbera ibili dan tokiak eta izan dituan zeregiñak gogora ekarriaz, egiten da azterketea. KIkV 95. Badauka naiko zer egiña esku artean daukanarekin. Inza Azalp 126. Iñoren gentza nundik galduko / Beste zereñik eztabillena. Enb 49 (60 zereñak, 191 zeregin). Guziak ongi konbertitutzen badaukazu zer egiña! Tx B II 122. Ori bakotxaren zeregiña da ta, gu orretan ezkara sartzen. Eguzk GizAuz 126. Zeregin eta ogibide bakotxeko langilleak. Ib. 19. Gaur egunean estaduak zeregin gitxiago euki arren. Ib. 108. Baserriko zeregiñetan ibiltzen naun atsegiñen. TAg Uzt 31. Beste zeregin batek ekarri gaitu, Josepa. Gure neskatxa oek biak amabost egunez zure etxean eukiko ziñuzken jakin nai nuke. Ib. 155. Arrantzuko zeregiñetan oitugabea. Ib. 218. Ortan jardun oi ziranak badute beste zer-egiñik nonbait. EAEg 11-11-1936, 268. Etxeko zeregiñak atondu. Bilbao IpuiB 166. Ganadu-zeregiñetara bialdu. Ib. 44. Ezpeldoian nintzanian / janak [= 'hatik'] banian zer egina: / haritx bati esteki eta / bizia han galdu nian. (In Mde Pr 186 ). Orain aztu beste zer egiñik ez dago. JAIraz Bizia 52. Eibar-era azaldu zan plaentxiatar bat zeregiñen batzuk eitera, ta bi edo iru eibartarrek ikusi eben da [...]. SM Zirik 51. Zeregin asko ta buru-auste aundiak izaten ditxu. Ib. 106. Etxeko zeregiñak egiten. Erkiag Arran 148. Andra nasaia zan, eroan aundikoa, iñoren zeregiñak ardura esatekorik emoten ez eutsenetarikoa. Erkiag BatB 92 (60 zer egiñik). Beiai esnea erasteko zeregiñetan asi dira. Ib. 115. [...] aztertzea nori dagokio? Bistan da filosofuaren zeregiña dela ori. Vill Jaink 68. Oiek zaitzen eta sendatzen bada naikoa zeregin. NEtx LBB 81. Andrakumia zanetik, makalegixa izango zala zeregiñ artarako. Etxba Ibilt 470. Izaten zan zer egiña eta beti lanean. Salav 29. Amak etxea garbitu ta bere zeregiñetan emoten eban egun guztia. Alzola Atalak 48. Lengo ipurdikua sendatzen badaukate zer egiña. Uzt LEG I 47. Txistulariaren zeregin bat, igande goizetan erriaren biran txistua jotea ei zan. Etxabu Kontu 39. Nik, berriz, banuan beste zer egiña: katagorria larrutu, tripak atera ta garbitu. BBarand 46. Badugu zeregin aski euskaraz idatzi nahi dugunok. MEIG III 76. Eta hona zer dioen zeregin horretan inor bezain azkarra zen Vinsonek. MEIG VII 59. Eta zuk, ez ahal duzu zereginik? MEIG IX 108.
v. tbn. Zuzaeta 98. DurPl 47. Echag 145 (zer egiña). Zav Fab RIEV 1907, 91. Izt C 507 (zer-egin). Ud 73 (zer egiña). AB AmaE 242. Azc PB 286. Echta Jos 79. Urruz Zer 75 (29 zer egin). Belaus Andoni 16. ForuAB 133. Altuna 83. Lab EEguna 92. Alz Burr 20 (zer egiñik). Otx 164. Or Eus 137. Ldi IL 147. Lek SClar 134. Etxde JJ 224 (zer egiñik). Akes Ipiñ 5. Txill Let 121 (zer-egiña). Anab Poli 91 (zer-egiñik). Arti Ipuin 67 (zer egin). Osk Kurl 114. Onaind in Gazt MusIx 156. BEnb NereA 247. Ibiñ Virgil 51. Berron Kijote 31 (211 zer-egiña). Gerrika 60.

2. (En frases negativas). (No tener) nada que ver (con algo o alguien). Cf. zerikusi.
Guk siñisten dugun egia da samaritar deabruz bete bat zarala zu. Ez ori, eranzun zien Jesusek, ez dut nik deabru gaiztoarekin zer eginik. Mb IArg I 258. Aserreturik [...] esan eutsan: Alde begi Jauna nigandik: bijua berorren lanetara, bada ez dauka nigaz zer ikusi ta zer egiñik. Ur MarIl 32. Ez, Jauna, ez, Pedrok esan zion; egundaño ez dizut, Zuk niri oñak garbitzen, utziko. Bada Nik ez garbitzera, Jesusek esan zion, ez dezu nerekin zer egiñik izango. Pedro larritu zan. Lard 439. [Klarak] an uzten ditu apainduri guziyak, baita ere bere buruko illiak. [...] Agur mundua, ez dek geiago nerekin zer eginik. Bv AsL 93. Gauza orrela bada, erantzun zien Santuak, ez nere anaiak eta ez nik eztegu orrekin zer eginik. Or konpon dedilla erria bere etxiarekin. Ib. 188. An ikusten dozun gizon andiak, emon gura deustaz, amar dukat geiago. Nik eztaukat zeregiñik gizon aregaz, da itxidazu bei au bakean. Echta Jos 243.