letarina (H; -thariña Chaho), letari, leterin(a) (-therin BN-mix ap. A , -therina Ht VocGr 409, Chaho, Dv), letei (H (G)), litarin(a).
Letanía; procesión en la que se recitan las letanías. v. letania. Tr. Documentado en todos los dialectos salvo en vizcaíno. Letari(a) es la variante meridional (excepto letei en Iztueta y Arrue); al Norte además de la forma más general let(h)arin(a) , hay letherin(a) (en Belapeyre, en un devocionario de 1759 y en UskLiB (16)), y litharin(a) (GAlm ). Respecto a la -a constitutiva es difícil precisar su empleo ya que gralmte. se documenta en determinado plural. Al Sur, el de Aresti es el único ej. seguro de letaria ; entre los septentrionales, salvo el ej. de Gasteluçar (letarina ), todos los ejs. son determinados. Salvo errata hay un ej. de leithariñak en Tartas (Arima VIII), que por lo demás emplea lethariñak .
Erran itzazue Andre dana Mariaren letharinak. Mat 354. On da ere Iesusen, Andre Dana Mariaren, Sainduen letarinen eta liburu aprobatuetan diren bertze ahoko othoitz guzien erraitea. SP Phil 93 (He 95 lethaniak). Zazpi psalmu penitentzialak letharina handiekin. Gç 43. Zergatik letheriñak egiten dira Salbatore bestaren aitzinexian? Bp II 66. Jesusen Bihotz Sakratuaren Letheriñak. JesBihD 36. Santuben letaritan. SMSerm 186. Letei, illeta, ondra eta beste billera agiriko guztietara. Izt C 211. Jesüsen izen saintiaren lethariñak. CatS 121. Eliz artan egun guzietan kantatzen zan leteiera askotan joaten zan. Arr May 195. Andre Garaziz geroz egin da Letari / Iribas-en dagoen San Permin beltxari. "Las rogativas" . Or Eus 247. Letari oien urrena, aldare / banari belauna bigun. Ib. 259. Ergiñako "Andra Mari zuria"-rentzat izan oi ziran ordun oñatiarren letariak (prozezioak) alako legorte-aldietan. SMitx Aranz 51. Letari idaztera Aralarra yoan nintxinan. Or QA 64. Etxek' anderek gaiñ gaiñetik lithariñak arrapikatü behar bazeitzen. GAlm 1958, 53. Urreratzen datoz letariak. NEtx Antz 53. Letaria hauekin. Arti MaldanB 223. Hitz lau eta neurtuaren arteko letari luzea. MEIG VIII 71. Pluraletik hartua behar luke izan (letariako Omnes Santi Angeli eta antzekoetarik). MEIG I 253.
v. tbn. Letharinak: Harb 477. Tt Onsa 180. CatLav 8 (V 13). CatLan 164. JesBih 491.