Harremana

    OEH - Bilaketa

    1293 emaitza ibili bilaketarentzat

    Sarrera buruan (93)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    deliberatu.
    sense-1
    1. (B, BN-arb, S; SP (sin trad.), Urt I 180, Ht VocGr, VocBN , Gèze, Dv, Foix) Ref.: Lh; Lrq; Izeta BHizt2; Gte Erd 78 .
     Decidir. "Déliberer" Ht VocGr, VocBN, Gèze, Foix. v. erabaki. Tr. Propio de la tradición septentrional, fuera de la cual sólo se documenta en algunos textos guipuzcoanos. Falta en muchos autores del s. XIX, pero se documenta bien en el XX. Con frecuencia aparece acompañado de oración subordinada; en los textos antiguos predomina la construcción con sust. verbal en alativo, aunque no es raro encontrar la completiva con -(e)la; hay a veces tbn. -t(z)eko . Desde el s. XIX cuando menos, al lado de -(e)la hay tanto -t(z)era(t) como -t(z)ea, este último ya, junto a -t(z)era, en Haraneder. Se construye con aux. trans., si bien en la construcción con -t(z)era(t) admite a veces el intrans. ya desde Etcheberri de Ziburu (un ej., junto al más frecuente trans.); esta posibilidad se hace muy común, única en algún caso, en autores del s. XX (Illarramendi, Txirrita, Lafitte, Mirande, Larzabal, Mattin, Xalbador). En DFrec hay 9 ejs., 5 de ellos septentrionales.
    Gogoan konsentimenduarekin arrestatzen eta deliberatzen diraden afekzione gaixtoak. Lç Ins D, 8r. Gogoan deliberaturik eta aitzinetik pensaturik egiten den heriotzea. Mat 30. Ezen Iaunak duenean zerbait deliberatu, / kreaturak haren kontra eztu zeren altxatu. EZ Man I 95. Deliberatu lekhura heldu gabe. Ib. II 115. Bere bizitze gaixtoaren utzteko ingurunera zenean, ibili zen [...] ezin partituz eta bere baithan ezin deliberatuz. Ax 52 (V 34). Eztuzula axolarik deliberatu zinituen ahoko othoitzak ez errana gatik. SP Phil 94 (He 96 erran gogo). Ansigabez egoiten bagara deliberatzen ea atsegin hura hartuko edo khenduko dugunz. Ib. 448 (He 453 dudatzen). Gizonak deliberatzen du eta Jainkoak disposatzen. Ch I 19, 2 (SP deliberatu; Mst deseña hartü, Ip hitzartü, Leon xede artu). Aguantatuaz piskabat, gero gauzak ekusita deliberatzeko. CartAnd 393. Goiz hartan kanoiak ixilduxeak baitziren, karrika gainera sudurra eman nuen, behar nuela nolapeit deliberatu. StPierre 16. Hasian hasi, deliberatuz geroz, baliatu nahi nuke. Barb Sup 10. Deliberatu nahi zuten nola iharduk ezinbertzeari. Lf Murtuts 2. Alta hori elgarrekin deliberatua zuten. Ardoy SFran 139. Eta huna nun deliberatzen dutan gizon horri erreprotxuen egitera joaitea. Etchebarne 71.
    v. tbn. ES 165. Brtc 174. Gy 304. Elsb Fram 70. Tx B I 198. LuzKant 89.
    azpiadiera-1.1
    (Con -t(z)era(t) ). " Baten hartzerat deliberatu zuten (BN-arb)" Gte Erd 78. " Deliberatu nuen gau batez yoaitera " Izeta BHizt2 (citando una canc. pop. ).
    Anhitzetan zuetara ethortera deliberatu dudala (baina enpatxatu izan naiz oraindrano). Lç Rom 1, 13 (He xedea hartu, TB xedea izan, Dv gogoan hartu, Bibl asmoa ukan). Ezen eztuk bekhaturik nihola ere barkhatzen / aithortzera non presuna ezten deliberatzen. EZ Man I 22 (cf. trans. en Eliç 223). Pazientzia izaitera deliberatuagatik ere, berehala, lehenbiziko inkontruan behaztopatzen zela. Ax 288 (V 192). Deliberatu dut gauza guziei ukho egiterat xoillki zurekiñ iuntatzea gatik. Ch III 21, 7. Satan deliberatua balitz ere behiñere gelditu gabe zuri gerla egitera. He Gudu 117. Guzia baitzuen eraman etxera, / deliberatua han idukitzera. Gy 243. Ikusi diot sakutxu ori, bañan ez naiz deliberatu ikustea [= '-tera'] . Ill Testim 27s. Azkenean [athea] jotzerat deliberatzen da Lutxoki. Zerb Ipuinak 89. Azkenean deliberatu zen gure gizona auzoko miriku baten ekar-arazterat. Lf Murtuts 32. Theresa ezin zitekeela delibera biluztera. Mde HaurB 55. Huna berriz gure jaun erretora nun deliberatzen den plaza libroaren egitera. Etchebarne 103.
    v. tbn. Mat 229. Harb 129. Volt 205. SP Phil 347. Tt Onsa 123. Gç 56. ES 198. Lg II 206. Revol 151. Xarlem 130. Satr in LuzKant 92. Mattin in Uzt LEG II 205. Xa Odol 229.
    azpiadiera-1.1.1
    (Con alativo no verbal).
    Zeren orai zeure onak eztitutzu gutitu nahi, ezin delibera dezakezu hartara. Ax 237 (V 159). Engoitik zer nahitara deliberatua. Barb Sup 174. Eta izan ditiat hilabetheak nehor ez baitzian gehiago harat deliberatzen. Larz Iru 142.
    azpiadiera-1.1.2
    (Con -t(z)en ).
    Orai deliberatzen duzu hetarik konfesatzen. SP Imit I 22, 6.
    azpiadiera-1.2
    (Con -(e)la ).
    Ordu hartan nuen, Iauna, / guztiz deliberatu / behar nerotzula neure / bekhatua agertu. EZ Eliç 320. Semea galduko bazuen ere, deliberatu zuen eta manatu iustizia egin zedilla. Ax 347 (V 231). Maiz deliberatzen dut borthitz izanen naizela. Ch III 20, 1. Deliberatu izan zuten goanen zirela Paulo eta Barnabe. He Act 15, 2. Zenbat aldiz ez duzu deliberatu oso osoa behar zaizkola eman Jainkoari? Brtc 253. Robespiarrek zuien deliberatu, / bakarrik behar zuiela tronuian paratu. Iraultza 111. Deliberatu zuen zango bat bederen sartuko zuela. Lf ELit 247. Baitzuen zentzu, Iñakik deliberatu zuen hobe zela igurikatzea. Ardoy SFran 128.
    v. tbn. Harb 158. SP Imit III 20, 1. Gç 146. He 1 Cor 7, 37. AstLas 25. Elzb PAd 37. Barb Leg 137. Zerb IxtS 9. Mde Pr 84.
    azpiadiera-1.3
    (Con -t(z)eko ).
    Fermuki deliberatzea handik aitzina hobekiago bizitzeko. Mat 308s. Huna giñen Eternala etxera itzultzeko / eta deliberatuak pontuan partitzeko. EZ Man II 141. Baldin Iainkoak deliberatua badaduka igurikitzeko neurria betha arteiño eta ez gehiago. Ax 125 (V 83). Dagoenean deliberatua eta prestik egiaren gaiñean bezala orobat gezurraren gaiñean ere iuramentu egiteko. Ib. 263 (V 176). Berri hat egiteko / Zuten deliberatu. LuzKant 87.
    v. tbn. SP Imit IV 7, 2. Gç 58. ES 115. Ht Gram 4. CatLav 297 (V 148). FrantzesB I 84. Elsb Fram 141.
    azpiadiera-1.4
    (Con sust. verbal -t(z)ea ). " Deliberatu dugu au itea " Izeta BHizt2.
    Hartara igateko deliberatu behar duzula zure buruaren kontra gerla kontino bat egitea. He Gudu 38. Bertze haurrek bezala sosak bildu nahiz, deliberatu nian [...] bertzek bezala sosak galdegitea. Elzb PAd 21.
    v. tbn. Etch 146. Xe 281. Ardoy SFran 218. Barb Leg 22. Zerb IxtS 50. Othoizlari 1958, 186.
    azpiadiera-1.5
    (Part. en función de adj.). " Gizon deliberatua, homme résolu" SP. " Gizon deliberatua, homme hardi et déterminé" Dv.
    Malizia obstinatu eta deliberatu batez. Lç ABC I 5v. Kapitain kuraiosek eta deliberatuek. Harb 453. Bekhaturik egin gabe egoiteko gogo deliberatua. Ax 464 (V 301). Debozionean deliberatuenak diren arimen ardurako lanak. SP Phil 454 (He 458 arima debotenei). Obratzen eztiren desirak eztituzu jiten borondate osoki deliberatu batetarik. AR 26. Presuna ona zen eta deliberatua Herr 29-1-1959, 2. Haren ondotik erretortzat izendatua izan zen Lazkanotegi, sortzez Urruñarra. Izigarri apez deliberatua. Etchebarne 101.
    v. tbn. Mat 166. Tt Onsa 64.
    sense-2
    2. (Lcc, Chaho).
    Deliberar, meditar; discutir, tratar (con). "Deliberar lo venidero, deliberatu etorriko dana " Lcc.
    Iainkoaren maiestateak zutaz deliberatzen zuen bere guzien gaineko ontasuna baitan. SP Phil 533 (He 542 zure ethorkizunaz ordenatu). Begira zaite etsai harekin nihola ere deliberatzetik, ezterrazula hura enzunen dut. Ib. 304 (He 305 iharduki). Orduan Festok deliberaturik batzarrarekien, ihardetsi zuen. " Cum concilio locutus" . He Act 25, 12.
    azpisarrera-1
    DELIBERATURIK. Deliberadamente. v. deliberatuki.
    Iakiara eta deliberaturik presunak hiltzen dituztenen bekhatua. FPrBN 24.

    deliberatu

    deliberatu
    << deklarazio 0 / 0 deliberatuki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper