OEH - Bilaketa
23 emaitza ibi bilaketarentzat
goiburua
bereter.
etimologikoa
Etim. Préstamo románico, en último término del lat. presbyter; cf. REW 6740.
Onom.:
Baraterra. (Leyre, 961) Arzam 169.
Lope bereterra. (1360) Arzam 169.
sense-1
1.
(R; Lar, Dv, A DBols),
beretar
(Sal, R; Lar). Ref.: A; Bon (beretarra); EI 354.
Clérigo. "Deum vocant Urcia [...] ecclesiam elizera, presbiterum belaterra, quod interpretatur pulcra terra" (Voc. de A. Picaud, s. XII) TAV 2.2.12. "Clérigo, apaiza, apeza, abadea, beretarra" Lar. "Eclesiástico, Eleiztarra, Eliiztarra, bereterra, beretarra" Ib. "Prêtre (R)" Dv. "Bereter korrek biotza andi-arazten daikugu bere sermoneki, beillagarri da (R)" A s.v. beillagarri. Cf. beretter. v. apaiz, abade.
Tr. Apenas documentado en la literatura: se encuentra un ej. de Leiçarraga. Además Azkue lo usa profusamente en Ardi galdua, y también hay algunos ejs. en Zaitegi.
Azepzionerik ez konsiderazionerik batre gabe, arra ala emea, xipia ala handia, zerbitzaria ala nabusia, majistrua ala diszipulua, bereterra ala laikoa. Lç Adv ** 5r. Elizgizon izan nai luke, edo (euskaldun zarrak esan oi zutenez) bereter. A Ardi 9. Apalaurrean Arizpe bereterrak eta aita San Franziskoaren bi semeok autu bat izan genduen. Ib. 109. Badituzu, alabaina, Euskalerrian ni baino bereter jakintsuagoak, ugari. Ib. 103. Aigitoko bereter (apaiz) batek Soloni auxe dio. Zait Plat 13. Ekandu zarren aintzinateak, bereterren irakatsiei atxikitasunak eta beste antze guziak aldakaitz irauten ikusteak biotzondoko aundia egin zion. Ib. 13.
Clérigo. "Deum vocant Urcia [...] ecclesiam elizera, presbiterum belaterra, quod interpretatur pulcra terra" (Voc. de A. Picaud, s. XII) TAV 2.2.12. "Clérigo, apaiza, apeza, abadea, beretarra" Lar. "Eclesiástico, Eleiztarra, Eliiztarra, bereterra, beretarra" Ib. "Prêtre (R)" Dv. "Bereter korrek biotza andi-arazten daikugu bere sermoneki, beillagarri da (R)" A s.v. beillagarri. Cf. beretter. v. apaiz, abade.
Tr. Apenas documentado en la literatura: se encuentra un ej. de Leiçarraga. Además Azkue lo usa profusamente en Ardi galdua, y también hay algunos ejs. en Zaitegi.
Azepzionerik ez konsiderazionerik batre gabe, arra ala emea, xipia ala handia, zerbitzaria ala nabusia, majistrua ala diszipulua, bereterra ala laikoa. Lç Adv ** 5r. Elizgizon izan nai luke, edo (euskaldun zarrak esan oi zutenez) bereter. A Ardi 9. Apalaurrean Arizpe bereterrak eta aita San Franziskoaren bi semeok autu bat izan genduen. Ib. 109. Badituzu, alabaina, Euskalerrian ni baino bereter jakintsuagoak, ugari. Ib. 103. Aigitoko bereter (apaiz) batek Soloni auxe dio. Zait Plat 13. Ekandu zarren aintzinateak, bereterren irakatsiei atxikitasunak eta beste antze guziak aldakaitz irauten ikusteak biotzondoko aundia egin zion. Ib. 13.
sense-2
2.
(O VocPo, SP, Dv, H, A),
beretar (Hb).
Acólito; secretario o empleado de confianza. " Bereter (S). C'est proprement le Clerc qui sert le Curé à l'Eglise. Il se prend aussi pour celui qui sert un homme de condition, en autre qualité que de simple valet, comme un commis, ou un secrétaire" O VocPo. " Bereterra (O), clerc d'église, commis, secrétaire" SP. "Acolyte" Dv. " Bereterra, id. beretterra (L, BN), en général, commis, valet, secrétaire, serviteur, clerc [...]. " Servant à l'autel, clerc" H. "Servidor de cierta categoría, no criado; como secretario, etc." A. Cf. beretter.
Errok jaunari eztuela beldur, [h]aren gauzak ongi direla alafede, eta ni sekulan haren bereterra naizela. Seinich 157-158. Ezi balitu Iainko-atxeter, / (Zeinen baitzarete bereter) / Izenez Phebus daritzanak, / Hartan egin ber' esku-lanak. O Po 52. Nol' Apezaren kantatzea, hala bereterraren inhardestea. "Comme chante le Chapellain, ainsi répond le Clerc ou le Sacristain" . O Pr 529.
Acólito; secretario o empleado de confianza. " Bereter (S). C'est proprement le Clerc qui sert le Curé à l'Eglise. Il se prend aussi pour celui qui sert un homme de condition, en autre qualité que de simple valet, comme un commis, ou un secrétaire" O VocPo. " Bereterra (O), clerc d'église, commis, secrétaire" SP. "Acolyte" Dv. " Bereterra, id. beretterra (L, BN), en général, commis, valet, secrétaire, serviteur, clerc [...]. " Servant à l'autel, clerc" H. "Servidor de cierta categoría, no criado; como secretario, etc." A. Cf. beretter.
Errok jaunari eztuela beldur, [h]aren gauzak ongi direla alafede, eta ni sekulan haren bereterra naizela. Seinich 157-158. Ezi balitu Iainko-atxeter, / (Zeinen baitzarete bereter) / Izenez Phebus daritzanak, / Hartan egin ber' esku-lanak. O Po 52. Nol' Apezaren kantatzea, hala bereterraren inhardestea. "Comme chante le Chapellain, ainsi répond le Clerc ou le Sacristain" . O Pr 529.
bereter
-
bereter....
-
Etim. Préstamo románico, en último tÃ...
-
Onom.: Baraterra. (Leyre, 961) Arzam 169...
-
1. (R; Lar, Dv, A DBols), beretar (Sal, ...
-
2. (O VocPo, SP, Dv, H, A), beretar (Hb)...
0 / 0
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
