OEH - Bilaketa
22 emaitza ibeni bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (21)
goiburua
libertate.
sense-1
(SP, Urt II 49, Gèze, Dv, H),
libertade (V-gip; Lcc, Urt II 49, Lar, Añ, H (V, G))
Ref.:
Etxba Eib y Elexp Berg (libertadia).
Libertad. "Ce néologisme ne se dit guère que dans les sens suivants: par opposition à la captivité [...]. Par opposition à assujettissement. Nahi duenaren egiteko libertatea badu [...]. Liberté politique. Orai libertatea badugu, nous avons maintenant la liberté" H. " Kate guztietatik askatuta agertzia da libertadia " Etxba Eib. v. askatasun. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos: libertate en textos septentrionales, en Beriain y Zuzaeta (junto a libertade ), y en Aresti e Izeta, y libertade en autores meridionales (muy poco frecuente en el s. XX). En DFrec hay 85 ejs. (55 meridionales) de libertate y 9, meridionales, de libertade .
Libertatia nola baita gauzetako hobena. E 249. Hire izen sainduaren publikoki inbokatzeko libertatetik pribatuak baitirade. Lç Ins A 3r. Iaunaren spiritua non, libertatea han. Lç 2 Cor 3, 17 (He, TB, Dv libertatea; Ol yareitasuna, BiblE askatasuna). Zegaiti bein ezkonduzkero / galdu dot libertadea. Lazarraga A24 1195v. Gure erriak eztu berze gauzarik nai, baizi bake eta libertadea igoal. MRos 15a.1r. Ilhunbetik argitara, gathibutasunetik libertatera. Mat 240. Preso eta kautibo daudenendako dela libertadea. Ber Trat 53v (114r libertate). Hala galdu zituen bere libertatea, nabusitasuna, [...]. Ax 344 (V 229). Gure espirituak bere libertatia hobeki konserbatzen du gorpitza barur denian. Tt Arima 63. Erregenganik ardietsi izatu tuen libertate eta garazia bereziez. ES 157. Desiratzen zian libertatereki hegaltatzia. Mst III 31, 1 (SP libraturik hegaldatzeko). Ezin kenduko digula fueroak ematen digun eskua, libertadea ta bidea. Lar Fueros 227. Abereen gisako libertade eragabeak. Cb Eg II 42 (Dv LEd 86 libertate). Guztiyoen libertade ta salbaziñorako. Zuzaeta 79 (93 libertate). Etzué nai izándu kriátu gizóna [...] libertaderik gabe, baizik libertáde osoaréki. LE in BOEanm 95. Errege bat buruzagi zenean, / bazen bake, bazen libertate. Iraultza 26. Askok artu daruez ezkonduben libertade guztijak ezkondu baño leenago. Mg CO 241 (CC 164 libertade). Nolako barruko libertade eta pake andian bizi dan. Gco II 32. Iges egiten dau erri urrinetara libertade andijaguan bizi izatera. JJMg BasEsc 9. Biotzeko nasaitasun bat eta libertade bat. fB Olg 22. Etxahun, nausi famatia, galdü dük libertatia. Etch 244. Zer gaztigu ez du merezi libertate oso batekin hori egiten duenak! Jaur 142. Mantenu onak zer gozo demake, / bada, libertate gabe! Gy 145. Beti iraun dabela galdu bagarik euren libertade, errelijiñoe eta tronuari euki deutseen leijaltasunak. "Su libertad" (1848). BBatzarN 167. Gordeko jatzubezala [...] zeuben libertade edo aukerak. "Vuestras libertades" (1856) Ib. 175. Arthoz asia hun düzü / libertatia bagünü. ChantP 204 (recogido tbn. en Balad 130). Pobriaren libertadia diruz ezta pagatutzen. Bv AsL 126. Libertatearen arbola. Elsb Fram 136. Zer gatik ematen diozue gaixtaginari libertatea eta nere Semeari gurutzea? Jnn SBi 47s. Dana libertade, / gaizki esaten trebe. AzpPr 84. Barrabas gizon donga eta lapurraren libertadea eskatuten eben denbora berean. Itz Azald 34. Libertateko egun ederra / guri etorri artino. Etcham 41. Azkatasun edo libertadea. Eguzk GizAuz 113. Zeren egiteko libertatia die egün üskaldünak? Mde Pr 51. Gizonarentzat libertade larregi ebala. SM Zirik 24. Irabazia zuen... Libertatea. Ardoy SFran 312. Gaztea / libertade gosez dago. Azurm HitzB 30. Libertatea bai ikasi dugu semenarioan, eta biba libertate hori! Larre ArtzainE 197. Laguntzaillea sartzeko libertadea nuan nik. Albeniz 203.
v. tbn. EZ Noel 60. Harb 104. O Po 23. SP Imit II 10, 2. Arg DevB 142. CartUrruñ 134. Gç 123. Ch I 21, 1. CatLav 39 (V 28). He Gudu 62. Lg I 346. Mih 57. CatLan 154. Brtc 223. Revol 145. Dh 270. FrantzesB II 16. JesBih 426. MarIl 112. Bordel 61. Arch Fab 141. Laph 4. Elzb Po 199. Zby RIEV 1908, 89. Lap 100 (V 48). Ip Hil 5. HU Zez 111. Xikito 9. JE Bur 52. Barb Sup 60. Const 26. Arti MaldanB 215. JEtchep 110. Izeta DirG 87. Libertade: OA 161. El 89. Gamiz 203. Ub 120. It Fab 178. AB AmaE 373. Arr May 135. Ag Serm 94. In Etxabu Kontu 100. Auspoa 97, 81. Tx B 68. Or Eus 199. Etxde JJ 66. Gerrika 117.
Libertad. "Ce néologisme ne se dit guère que dans les sens suivants: par opposition à la captivité [...]. Par opposition à assujettissement. Nahi duenaren egiteko libertatea badu [...]. Liberté politique. Orai libertatea badugu, nous avons maintenant la liberté" H. " Kate guztietatik askatuta agertzia da libertadia " Etxba Eib. v. askatasun. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos: libertate en textos septentrionales, en Beriain y Zuzaeta (junto a libertade ), y en Aresti e Izeta, y libertade en autores meridionales (muy poco frecuente en el s. XX). En DFrec hay 85 ejs. (55 meridionales) de libertate y 9, meridionales, de libertade .
Libertatia nola baita gauzetako hobena. E 249. Hire izen sainduaren publikoki inbokatzeko libertatetik pribatuak baitirade. Lç Ins A 3r. Iaunaren spiritua non, libertatea han. Lç 2 Cor 3, 17 (He, TB, Dv libertatea; Ol yareitasuna, BiblE askatasuna). Zegaiti bein ezkonduzkero / galdu dot libertadea. Lazarraga A24 1195v. Gure erriak eztu berze gauzarik nai, baizi bake eta libertadea igoal. MRos 15a.1r. Ilhunbetik argitara, gathibutasunetik libertatera. Mat 240. Preso eta kautibo daudenendako dela libertadea. Ber Trat 53v (114r libertate). Hala galdu zituen bere libertatea, nabusitasuna, [...]. Ax 344 (V 229). Gure espirituak bere libertatia hobeki konserbatzen du gorpitza barur denian. Tt Arima 63. Erregenganik ardietsi izatu tuen libertate eta garazia bereziez. ES 157. Desiratzen zian libertatereki hegaltatzia. Mst III 31, 1 (SP libraturik hegaldatzeko). Ezin kenduko digula fueroak ematen digun eskua, libertadea ta bidea. Lar Fueros 227. Abereen gisako libertade eragabeak. Cb Eg II 42 (Dv LEd 86 libertate). Guztiyoen libertade ta salbaziñorako. Zuzaeta 79 (93 libertate). Etzué nai izándu kriátu gizóna [...] libertaderik gabe, baizik libertáde osoaréki. LE in BOEanm 95. Errege bat buruzagi zenean, / bazen bake, bazen libertate. Iraultza 26. Askok artu daruez ezkonduben libertade guztijak ezkondu baño leenago. Mg CO 241 (CC 164 libertade). Nolako barruko libertade eta pake andian bizi dan. Gco II 32. Iges egiten dau erri urrinetara libertade andijaguan bizi izatera. JJMg BasEsc 9. Biotzeko nasaitasun bat eta libertade bat. fB Olg 22. Etxahun, nausi famatia, galdü dük libertatia. Etch 244. Zer gaztigu ez du merezi libertate oso batekin hori egiten duenak! Jaur 142. Mantenu onak zer gozo demake, / bada, libertate gabe! Gy 145. Beti iraun dabela galdu bagarik euren libertade, errelijiñoe eta tronuari euki deutseen leijaltasunak. "Su libertad" (1848). BBatzarN 167. Gordeko jatzubezala [...] zeuben libertade edo aukerak. "Vuestras libertades" (1856) Ib. 175. Arthoz asia hun düzü / libertatia bagünü. ChantP 204 (recogido tbn. en Balad 130). Pobriaren libertadia diruz ezta pagatutzen. Bv AsL 126. Libertatearen arbola. Elsb Fram 136. Zer gatik ematen diozue gaixtaginari libertatea eta nere Semeari gurutzea? Jnn SBi 47s. Dana libertade, / gaizki esaten trebe. AzpPr 84. Barrabas gizon donga eta lapurraren libertadea eskatuten eben denbora berean. Itz Azald 34. Libertateko egun ederra / guri etorri artino. Etcham 41. Azkatasun edo libertadea. Eguzk GizAuz 113. Zeren egiteko libertatia die egün üskaldünak? Mde Pr 51. Gizonarentzat libertade larregi ebala. SM Zirik 24. Irabazia zuen... Libertatea. Ardoy SFran 312. Gaztea / libertade gosez dago. Azurm HitzB 30. Libertatea bai ikasi dugu semenarioan, eta biba libertate hori! Larre ArtzainE 197. Laguntzaillea sartzeko libertadea nuan nik. Albeniz 203.
v. tbn. EZ Noel 60. Harb 104. O Po 23. SP Imit II 10, 2. Arg DevB 142. CartUrruñ 134. Gç 123. Ch I 21, 1. CatLav 39 (V 28). He Gudu 62. Lg I 346. Mih 57. CatLan 154. Brtc 223. Revol 145. Dh 270. FrantzesB II 16. JesBih 426. MarIl 112. Bordel 61. Arch Fab 141. Laph 4. Elzb Po 199. Zby RIEV 1908, 89. Lap 100 (V 48). Ip Hil 5. HU Zez 111. Xikito 9. JE Bur 52. Barb Sup 60. Const 26. Arti MaldanB 215. JEtchep 110. Izeta DirG 87. Libertade: OA 161. El 89. Gamiz 203. Ub 120. It Fab 178. AB AmaE 373. Arr May 135. Ag Serm 94. In Etxabu Kontu 100. Auspoa 97, 81. Tx B 68. Or Eus 199. Etxde JJ 66. Gerrika 117.
azpiadiera-1.1
Libertad, confianza, familiaridad.
Jente hunak pharka / othoi libertatia. Xarlem 1547. Sira pharka ezadazüt / othoi libertatia / eginen dit bertan / Lombardiarako bidajia. Ib. 79. Sira pharkatü behar deitazüt / othoi libertatia / ene jauregialat juaiteko / hartü dit deliberazionia. Ib. 222.
Jente hunak pharka / othoi libertatia. Xarlem 1547. Sira pharka ezadazüt / othoi libertatia / eginen dit bertan / Lombardiarako bidajia. Ib. 79. Sira pharkatü behar deitazüt / othoi libertatia / ene jauregialat juaiteko / hartü dit deliberazionia. Ib. 222.
azpiadiera-1.2
"Liberté, congé, permission. Igande arratsaldean libertatea duen sehia
"
H.
Iru eguneko libertadea badiñat, eta oien protxuba ondo atera bear diñat. Sor Bar 57.
Iru eguneko libertadea badiñat, eta oien protxuba ondo atera bear diñat. Sor Bar 57.
azpisarrera-1
LIBERTATEAN.
En libertad. "Libertatean den xoria, l'oiseau qui est en liberté. Libertatean den xakhurra, le chien qui n'est pas à l'attache" H.
Iges egin neban neure gurasueen etxetik, libertadian bizi izate arren. JJMg BasEsc 239. Usterik antxe bizi nintzala libertadean. AB AmaE 375. Asaba zarrak libertadean / bizitzen ziran Errira. Ib. 61. Libertadian dabiltz / aizia bezala. Urruz Zer 104. Eskual-Herrian libertatian / eder zen gure loria. Etcham 39. Kalekuak kanpuan daude / gaur libertadian. Yanzi 43. Olgantzan eta libertadian / daukazu zeure burua. BEnb NereA 221.
Iges egin neban neure gurasueen etxetik, libertadian bizi izate arren. JJMg BasEsc 239. Usterik antxe bizi nintzala libertadean. AB AmaE 375. Asaba zarrak libertadean / bizitzen ziran Errira. Ib. 61. Libertadian dabiltz / aizia bezala. Urruz Zer 104. Eskual-Herrian libertatian / eder zen gure loria. Etcham 39. Kalekuak kanpuan daude / gaur libertadian. Yanzi 43. Olgantzan eta libertadian / daukazu zeure burua. BEnb NereA 221.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con verbos como utzi, jarri, ezarri...
).
(Dejar, poner...)en libertad.
Suiekzionean ziradenak libertatean iarten. Lç Adv ** 5v. Gathibutasunetik ere atherarik libertatean ibeni ginituen. Ax 134 (V 88). Libertatean ezar nazazun eta zure begitarte amoltsua erakus diazadazun artean. SP Imit III 21, 4 (Ch libertatean eman; Mst libertatia eman, Ol yarei egin). Libertatean ibentzea gatik herioaren beldurrak bere bizi guzian gathibutasunean zaduzkanak. He He 2, 15. O, Jinkuaren zerbütxü eder eta maithagarria, zuñek gizona saintützen eta libertatian ezarten beitü. Mst III 10, 6 (Ol yarein). Bainan Elizak uzten du libertatean gizona. Monho 48. Ezarten banündian jaun haiez libertatin, / enintzala egonen ene etsaien artin. Etch 144.
Suiekzionean ziradenak libertatean iarten. Lç Adv ** 5v. Gathibutasunetik ere atherarik libertatean ibeni ginituen. Ax 134 (V 88). Libertatean ezar nazazun eta zure begitarte amoltsua erakus diazadazun artean. SP Imit III 21, 4 (Ch libertatean eman; Mst libertatia eman, Ol yarei egin). Libertatean ibentzea gatik herioaren beldurrak bere bizi guzian gathibutasunean zaduzkanak. He He 2, 15. O, Jinkuaren zerbütxü eder eta maithagarria, zuñek gizona saintützen eta libertatian ezarten beitü. Mst III 10, 6 (Ol yarein). Bainan Elizak uzten du libertatean gizona. Monho 48. Ezarten banündian jaun haiez libertatin, / enintzala egonen ene etsaien artin. Etch 144.
azpisarrerakoSense-1.2
(Precedido de gen.).
Haren Resumaren libertatean bizitzeko. Lç Ins B, 1r. Paseiatüren ziradie / zien libertatian heben. Xarlem 1387.
Haren Resumaren libertatean bizitzeko. Lç Ins B, 1r. Paseiatüren ziradie / zien libertatian heben. Xarlem 1387.
azpisarrerakoSense-1.3
(Con -tzeko
).
Predikatzeko libertadean / dira misioneroak. Afrika 144.
Predikatzeko libertadean / dira misioneroak. Afrika 144.
azpisarrera-2
LIBERTATE HARTU,
LIBERTATEA HARTU.
Tomar la libertad (de).
Bizitze gaixtoa neramalarik eta handik gehiago bekhatu egiteko libertate hartu dut. EZ Eliç 143. Zuregana jiteko / hartü dit libertatia. Xarlem 383. (v. tbn. 1424)
Bizitze gaixtoa neramalarik eta handik gehiago bekhatu egiteko libertate hartu dut. EZ Eliç 143. Zuregana jiteko / hartü dit libertatia. Xarlem 383. (v. tbn. 1424)
azpisarrerakoSense-2.1
Ezta gure imajinazionerat etorri ere [...] hartu duten entreprisa eta libertatea zuek reprenitu bear bidean autoriza ahal dezazuekela.
CartUrruñ 133.
Loikerija atsitu, soñu ero, ibilte zoro eta eskubide edo libertade inos arzen eztirianak.Astar II 54.
azpisarrera-3
LIBERTATEZ.
Con libertad.
Aspaldi neure gogara / libertatez biz' izanik. O Po 20. Pensau orregaitik ondo, ta libertadez esan zeuben borondatia. JJMg BasEsc 254.
Aspaldi neure gogara / libertatez biz' izanik. O Po 20. Pensau orregaitik ondo, ta libertadez esan zeuben borondatia. JJMg BasEsc 254.
azpisarrera-4
LIBERTATEZKO.
De libertad.
Hala egizue nola libertatezko legeaz iujeatu behar diradenék. Lç Iac 2, 12 (He, TB, Dv libertate, Ol yareitasun, BiblE askatasuna). Orien jolas, joko, ibillera ta esaera libertadezko loietan. Cb Eg III 367. Zeuben libertadezko lege edo Foruakaz. "Libres instituciones" (1856). BBatzarN 175.
Hala egizue nola libertatezko legeaz iujeatu behar diradenék. Lç Iac 2, 12 (He, TB, Dv libertate, Ol yareitasun, BiblE askatasuna). Orien jolas, joko, ibillera ta esaera libertadezko loietan. Cb Eg III 367. Zeuben libertadezko lege edo Foruakaz. "Libres instituciones" (1856). BBatzarN 175.
libertate
-
libertate....
-
(SP, Urt II 49, Gèze, Dv, H), libertade...
-
Libertad, confianza, familiaridad. Jente...
-
"Liberté, congé, permission. Igande ar...
-
LIBERTATEAN. En libertad. "Libertatean d...
-
LIBERTATE HARTU, LIBERTATEA HARTU. Tomar...
-
LIBERTATEZ. Con libertad. Aspaldi neure ...
-
LIBERTATEZKO. De libertad. Hala egizue n...
<< kontsiderazio 0 / 0 mentura >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
