Harremana

    OEH - Bilaketa

    203 emaitza ibar bilaketarentzat

    Sarrera buruan (14)


    Sarrera osoan (189)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 muino.
    Onom.: Heredades en Erret Ihera, Muno, Erret Ihera Gibelea. (1150) Lac VM 37. Semero Munoquo. (1205) Arzam 347. Munoeta et Sant Martin. (1350) Ib. 347. Ynhabarr munho. (1366) Ib. 347.
    sense-1
    (-uiñ- G-goi, B, -uñ- V-gip, G-goi; Izt C 21, Hb, Dv (G), H (+ -uñho)), muno (G; Lar, Añ, Hb, H (V, G); -nh- BN-ciz; VocBN , Dv, H (L, BN); munhua det. H (S)), munio (Izt C 21), monho (BN; SP (+ -ua , det.), VocBN , H), mono (H), moñ(h)o (H) Ref.: A (monho, muiño, muno, muño); Iz ArOñ (muño) .
     Colina, cerro; cima; ribazo. "Loma de tierra" , "ribazo" Lar y Añ. "Montañeta" , "otero" Lar. "Promontorio" , "teso" Ib. "Torrontero, montón de tierra en declive" Ib. " Munoa, muñoa o munia significa en vizcaíno 'ribazo' y creo que el propio término guipuzcoano por colina es éste, pues siempre significa altura pequeña" (3-4-1858). Ur Carta a Bon BAP 1954, 270. Cf. IC I 507: "Munaetan oñez! que quiere decir 'por las ribas a pie'" (explicación del apellido Muñatones); cf. tbn. Izt C 22: "Gure asaba zintzo ernaiak izena ifini bear ziotenean tokiren bati, aurrenengo lana egiten zeben beraren egoitzari begiratzea. [...] Baldin bazan [mendiska] pitina edo txikitxoa, deituko zioten Muñua". Tr. Documentado desde principios del s. XIX en autores meridionales. Al Norte se encuentra en Duvoisin, J. Etchepare (en ambos la forma munho ) y en un ej. de Herria (5-4-1962, 3 muñu ). La forma mejor documentada al Sur es muño, seguida de muino (o muiño ). Hay únicamente muno en Iturriaga, D. Agirre y Mirande (Pr 144); junto a muño en Iztueta, Lizardi y Lasa, y junto a muiño en Ibiñagabeitia y Berrondo. Hay además munu en Zabala (Gabon 85 y 108; junto a muño ), munua det. en unos versos de principios del s. XIX y moño en G. Manterola. En DFrec hay 2 ejs. de muino, 3 de muño y 1 de muiño .
    Ia, mutillak, arrapa zagun / goiko aldeko munua. FrantzesB I 102. Muno baten gañean / leoia jarri zan. It Fab 48. Olearsoko muñora igo, ta eraso izan zion etsaiari portizki. Izt C 478 (121 Olearsoko Munoaren ondoan). Igeldoko mendiaren muno andiak. Ib. 90. Muño batetik begira jarrita, negarra zeriola. Lard 336. Mortu eginen ditut mendiak eta munhoak. Dv Is 42, 15. Moises eta Aaron eta Hur igo ziran muñoaren tontorrera. Ur Ex 17, 10 (BiblE muinoaren gainera; Dv, Bibl mendixka, Ker mendi). Mendi txartxo baten muño garbian. Otag EE 1882c, 448. Pedro Anton zarra belarra ebakitzen muno baten egian. Ag G 112 (AL 54 muno). Eztozuz aran, muñoak, / yantzi lora, bedarrez? GMant Goi 44 (21 moño). Muñotan urtu da elurra. Jaukol Biozk 38. Muño legorrak zeruaz batzen ditu bere tontor gorri-urdiñak. Or Mi 105 (Poem 533 muño). Bagoazi zalu munhoari behera. JE Ber 24. Muño ta mendixka sail bat. Ldi IL 37 (BB 158 Altzo-muño). Likiko muñoak gaindi txingika. Zait Sof 62 (Plat 17 y 43 muino). Oritutako artalorrak, muño gorriskak. Txill Let 54. Mendiz-mendi antxintxika, / muñoz-muño punpaka. Ol Cant 2, 8 (BiblE muinoz muino jauzika). Kurlutxu muiño luzangea. Erkiag Arran 12. Bedaioko aldapatxoak, muñoak, tontorrak eta iturri goxo maite-maiteak. Zubill 259. Aldapa gora muñoa / goiaño egizu bakar. Gazt MusIx 115. Ibarrez-ibar ta munoz-muno. Berron Kijote 125 (196 muiño). Muino garai guztietan eta zuhaitz mardul guztien azpian. BiblE Ez 20, 28 (Dv munho gora guziak, Ker muiño garai; Ol mendi garai). Orduan ik muñoetako larrik-eta ez dek segatuko? TxGarm BordaB 30.
    v. tbn. Muiño: Etxde Itxas 246 (JJ 5 muño). Gand Elorri 133. Onaind in Gazt MusIx 203. Ibiñ Virgil 6 (93 muno). Muño: Inza Azalp 31. Sabiag Y 1933, 425. A Y 1934, 8. Laux AB 44. SMitx Aranz 82. Ir YKBiz 498. JMB ELG 72. NEtx LBB 363 (19 muiño). Lasa Poem 66.
    azpiadiera-1.1
    Montón.
    Ekhar zatzue harriak. Eta bildurik munho bat egin zuten eta haren gainean jan zuten: Labanek hura deithu zuen Lekhukoaren munhoa, eta Jakobek Lekhukotasuneko meta, zeinek bere mintzaiako ariaren arabera. Dv Gen 31, 46 (Urt mahañ, Ur arri pilla, Ol arri meta, Ker, Bibl meta, BiblE harripila). Muño baten gañean exeriko uan. Ataño TxanKan 42.
    v. tbn. EEs 1913, 166 (muño).
    azpiadiera-1.1.1
    Au dana sarritan muño edo lur eta arri pillo batez inguratua egoten da.JMB ELG 88.
    azpiadiera-1.2
    (Como segundo miembro de comp.).
    Amiñao barreneko soro-muñoan. Zab Gabon 65. Goi-muñoak zear! 'Celestiales collados' . Ldi BB 88. Txori-muño ta kilker tokiak. EA OlBe 31. Korikiar neskatx bakideak egurasten diran aitz-bizkartxo-muñoaren gañean. 'Sobre la doble cima de la roca' . Zait Sof 193. Buztin-muño batzuk, euriak bi aldetatik yanak eta iduri polit biurtuak. Or QA 50. Erreka-muño guztiak ziran / lora txukunez beterik. BEnb NereA 54.
    azpiadiera-1.2.1
    Chamberiko txabola txiroak / iriaren garezur munoan.Lasa Poem 111.
    azpisarrera-1
    MENDI-MUINO.
    a) Colina.
    Mendi-muño batera igo zan. Lard 379. Bidelariak mendimuño batetik pasatako bideari [...] begiratzen dion bezela. Ezale 1899, 1b. Mendi muño kaska-motza. Lasa Poem 66.
    b) (Como compuesto copulativo).
    Ur gardena darion / mendi-muño ikusle. "Al monte y al collado". Gazt MusIx 195 (v. tbn. Onaind in Gazt MusIx 210 mendi-muiño).
    azpisarrera-2
    MUINO-BAZTER. Borde de una colina.
    Emakumeak saskia eta itaia artu ta muiño baztarretan belarra ebaki. BBarand 15.
    azpisarrera-3
    MUINO-BIZKAR. Loma.
    Mendigaillurrak eta muiño-bizkarrak. Erkiag Arran 94.
    azpisarrera-4
    MUINO-HEGAL. Falda, ladera de la colina.
    Minkita, ango muiño egal kotortsuetakoa. Ibiñ Virgil 33n.
    azpisarrera-5
    MUINO-GAIN. Cima, cumbre de la colina.
    Muño-ganetan berein pipil, / lorarik ederrena uretan! Laux AB 38. Muñogain batetik begiztatu zuen Aizarnako kalea. TAg Uzt 302. Ixraelek ez zun erre muñogañetan zegon iri bat ere. Ol Ios 11, 13 (Dv bizkargunetan eta munhoetan, Ker menditxo-gaiñetan, BiblE mendi-gailurretan). Muiño-gain artan geldirik egon zan Santxo. Berron Kijote 201 (196 muiño gaiñera igo).
    v. tbn. Muño: Or Mi 134. Muiño: Onaind in Gazt MusIx 154.
    azpisarrerakoSense-5.1
    Muño-gain-gañean / Eliz-Nagusi bazterrean, / [...] bizi naiz alai ta pakean.Jaukol Biozk 106.
    azpisarrerakoSense-5.2
    Cielo.
    Yainko-muño-gañetara baño lên, / ederra baita bizia! Ldi BB 132.
    azpisarrera-6
    MUINOPEAN. Bajo la colina.
    Gure itsaso zabal, muñopean biguinki etzana. Or Mi 32 (v. tbn. 80).
    azpisarrera-7
    MUINO-TONTOR. Cima de la colina.
    Muño-tontorrean, aize-ezkutuan yezarri giñan. Zait Sof 172. Moxe, Aaron ta Ur muño-tontorrera igoak ziran. Ol Ex 17, 10.
    azpisarrera-8
    HONDAR-MUINO (ondar-munho L ap. Lh; H; ondar-muno Lar Dv y A). "Dunas, montecillos de arena que forman las olas" Lar.
    Txirripio-eiza... / Mendilauetan / ondar-munoz muno / makurka, geldi, / eskuan su-izkillu. Ldi UO 31.

    muino

    muino
    << miseria 0 / 0 murmullotxo >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper