OEH - Bilaketa
203 emaitza ibar bilaketarentzat
Sarrera buruan (14)
Sarrera osoan (189)
- aberats
- abiatu
- adia
- adiaka
- adierazkizun
- 1 adrezu
- agindu
- agirakari
- aho
- aitakunde
- 3 ala
- alan
- aldats
- aletza
- amaigabe
- amets
- antzedun
- aparte
- apartsu
- argiduri
- argimutil
- ari izan
- arkume
- 1 arroka
- 1 arte
- 1 artzain
- at
- atanda
- atera
- atsedenbide
- atsegin
- atzen
- aukeratu
- azeri
- azkarki
- azote
- azpikeria
- babespetu
- bahitegi
- bakartetxe
- balle
- banazka
- basalur
- 1 baso
- batzuk
- bega
- begoña
- behe
- behezaletxo
- behor
- bekoztu
- bihotz
- bilgo
- 1 biribilki
- bitarte
- bolutxo
- bururatu
- damurik
- dantzari
- debeku
- deiadar
- denbora
- edo
- ehundaka
- elge
- elkartu
- elorri
- elur
- 1 eraman
- 1 ergoien
- eskuin
- estali
- euri
- euskaltzaletasun
- ezerez
- ezker
- eztigai
- gabe
- gailen
- gain
- gaindi
- 1 gangar
- garaitu
- gogakida
- gordin
- goñati
- 1 hain
- hainbeste
- haitz
- haize
- halabehar
- han
- haran
- hareatza
- harkadi
- harkaitzarte
- harrate
- hiru
- hirubide
- hondartza
- huraxe
- 1 ibai
- ibarbe
- ibargarai
- ibarrola
- ibartxo
- ibarño
- 1 iduri
- ipar
- ipuinde
- irura
- jaun
- jauntxo
- jirabiratu
- johan izan
- kiskaltze
- kurloi
- laidu
- laiña
- 2 lako
- 2 lau
- lehortu
- lokatza
- loreti
- luze
- madura
- makur
- 1 malats
- mardul
- mari
- marrakarri
- masaila
- mendi
- mendipe
- merio
- 1 min
- miseria
- 1 muino
- murmullotxo
- negar
- negartsu
- neskaxtasun
- neskuztasun
- noizdanik
- odolustu
- oies
- oihan
- okertsu
- ondokai
- ordeka
- otsotze
- pleinu
- sagasti
- sakondu
- saritu
- sentikizun
- soin
- solas
- talde
- tarteko
- tontor
- tornatu
- 1 trinko
- uhar
- uholde
- ur
- urdun
- 1 urre
- urreztu
- urrupea
- xuxen
- zabal
- zaflaldi
- zaindari
- zaletu
- zamaltzain
- 2 zarta
- zelai
- zelaitza
- zerrapo
- zeru
- zilbor
- zimea
- zipriztindu
- zola
- zoragarriro
- zulo
- zurrumurru
- zurrunbilo
goiburua
miseria.
sense-1
(V-gip, L, BN, S; Lcc, SP, Urt IV 39, Lar, Gèze, Dv, H),
miseri (
VP
),
miseia,
mixeri(a)
Ref.:
Lh;
Elexp Berg
.
Miseria, desgracia; miseria, pobreza. " Miseri asko pasatzen du " VP 61r. "(Caído estoy en un) abismo de miserias y trabajos, [...] iñon diran miserien ta kalte guzien leizean natza " Lar. " Auxe ok mixeixia! (V-gip)" Gand Eusk 1956, 217. " Familixa ori gerra aurretik miserixan bizi zan " Elexp Berg. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos; mixeria comienza a documentarse a finales del s. XIX al Sur y su uso crece en el XX. Hay un ej. de misere en Chourio (III 48 tít.: mundu huntako misereez, seguramente errata por miseriez ). En DFrec hay 19 ejs. de miseria .
Pena eta miseria nik enuien dastatu. E 241. Lehenik behar da ezagut eta sendi dezagun gure miseriá eta paubreziá. Lç Ins E 2v. Neure miseriaren eta behar handiaren handitasuna konsideraturik. Mat 287. Erran behar da handia dela ifernuan daudenek duten miseria eta ondikoa. Ax 593 (V 382). Gure miseria dela hilziaz orhitzeko bide hobena. Tt Onsa 108s. Egizue nigar eta marrubia heltzerat dohazkitzuen miserien gaiñean. He Iac 4, 1. Begira zaiozu, arren, nere miseria guziz andiari. Cb Eg II 76. Sujeto [izatea] munduko miseria, eta eriotzara. Oe 44. Pobre hura hil zenean, gosez eta miseriaz [...]. Lg II 188. Ardoarén aiskide sóbra dena misérien ostatári da. LE Prog 112. Au dá miséria, ez gobernázea ondasúnak, baizik aién esklábo bizitzea. Ib. 110. Bekhatu mortal haren ondoreak dire munduko pena, xagrin, gosete, gerlate, miseria, eritasun, atsekabe guziak. Brtc 98. Nork uzten tu bere haurrak miserian hiltzerat? Monho 68. Zelan ainbeste pena ta miserijaren artian alegrau ziñaindez soñu aiñ ederrak kanteetako? JJMg BasEsc 282. Zure aitzinian ezagützen dit ene ezdeüstarzüna eta ene miseria. UskLiB 11. Bizitze huntako miseriek behar gaituzte mundu hunentzateko estekamendutik laxatu. Jaur 180. Baña gaurdaño eman / dizkigun fueroak / dira miseria ta / makillazoak. It Fab 210. Begira nola gure miseriak negar eragiten dion. Arr GB 106 (104 miseri). Nolako miseria zen bazterretan! Elzb Po 215. Auxen da mixeria, auxen da bai pena. AB AmaE 410. Gu bethi miserian, / asean bertzeak. Zby RIEV 1908, 772.
( s. XX) Lana ttipituxe da ba edo gelditu zenbeit egunez?... Berehala miseria gorria eta gosete beltza. HU Zez 68 (v. tbn. miseria gorri en Elsb Fram 161, Lf Murtuts 40, JEtchep 114 y Larz Iru 142; mixeri gorri en Etxde JJ 75, Ibiñ Virgil 25, Ostolaiz 51). Urthe on baino txar gehiagoz miseria kantatuz bazeramala bizia. Ox 195. Beti erdi-goseek eta mixerin bizi izan banaiz ee, ondo asetuta il naizela. Muj PAm 7. Orañ ez dago mixeriyarik, / badator naiko dirua. Tx B II 174 (B I 113 miseriyarik). Bethi miseia khuntatzez dabiltza, baizik eta ihuntik ere egünko egünian jente xehia ezin bizi delakuan. J.B. Mazéris GH 1933, 302. Lenengo morroitzari lotu zitzaion mixeriaren gorritasunak ikaratuta. Etxde JJ 269. Ez gera egundaño eskaleak bezela ta mixerian bizi. Ib. 76. Mixeri beltza aixa sortzen da, / zoriona da nekeza. Basarri 104. Aiek etxe ta ura mixeri gorria! Anab Aprika 21. Aiseria bethi miseria. (prov.). Eusk 1970, 200. Amalau ofizio, amabost miseri. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1577. Miseririk gorrienean utziagatik. Ataño TxanKan 35. Neguan izigarriko miseria zen azinda horiek ezin kokatuz. Etchebarne 83. Armamentuan gastatzen gizonak ilteko eta miseri geiago ekarteko. FEtxeb 165. [Emazte-alabak] merezi zuten gisan eta mixerian ikusteak kupitzen zuen. MEIG IX 98.
v. tbn. EZ Man I 64. Harb 371. Hm 204. SP Phil 240. Arg DevB 156. Gç 164. OA 65. Ch I 22, 2. CatLav 43 (V 29). Iraz 34. AR 293. Mst I 22, 2. Zuzaeta 133. AstLas 29. Mercy 22. Mih 31. CatLan 123. Iraultza 18. Xarlem 616. Gco II 37. AA III 602. fB Ic I 7. JesBih 441. Gy 29. Bordel 141. EusJok II 19. Noe 37. ChantP 262. CatS 118. Xe 231. AB AmaE 407. Lap 49 (V 27). Balad 232. Mdg 152. Etcham 181. Vill Jaink 119 (137 mixeria). Ardoy SFran 236. Alzola Atalak 96 (tbn. 96 mixeri). Xa EzinB 117. BBarand 110. Miseri: Mb IArg II 270. CartAnd 378. Apaol 118. Ag Serm 208. NEtx LBB 29. Mixeria: Lasa Poem 66. Azurm HitzB 64. Gerrika 277. Insausti 352. Mixeri: Or Tormes 37. Olea 89. Ataño TxanKan 166. Onaind STeresa 39.
Miseria, desgracia; miseria, pobreza. " Miseri asko pasatzen du " VP 61r. "(Caído estoy en un) abismo de miserias y trabajos, [...] iñon diran miserien ta kalte guzien leizean natza " Lar. " Auxe ok mixeixia! (V-gip)" Gand Eusk 1956, 217. " Familixa ori gerra aurretik miserixan bizi zan " Elexp Berg. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos; mixeria comienza a documentarse a finales del s. XIX al Sur y su uso crece en el XX. Hay un ej. de misere en Chourio (III 48 tít.: mundu huntako misereez, seguramente errata por miseriez ). En DFrec hay 19 ejs. de miseria .
Pena eta miseria nik enuien dastatu. E 241. Lehenik behar da ezagut eta sendi dezagun gure miseriá eta paubreziá. Lç Ins E 2v. Neure miseriaren eta behar handiaren handitasuna konsideraturik. Mat 287. Erran behar da handia dela ifernuan daudenek duten miseria eta ondikoa. Ax 593 (V 382). Gure miseria dela hilziaz orhitzeko bide hobena. Tt Onsa 108s. Egizue nigar eta marrubia heltzerat dohazkitzuen miserien gaiñean. He Iac 4, 1. Begira zaiozu, arren, nere miseria guziz andiari. Cb Eg II 76. Sujeto [izatea] munduko miseria, eta eriotzara. Oe 44. Pobre hura hil zenean, gosez eta miseriaz [...]. Lg II 188. Ardoarén aiskide sóbra dena misérien ostatári da. LE Prog 112. Au dá miséria, ez gobernázea ondasúnak, baizik aién esklábo bizitzea. Ib. 110. Bekhatu mortal haren ondoreak dire munduko pena, xagrin, gosete, gerlate, miseria, eritasun, atsekabe guziak. Brtc 98. Nork uzten tu bere haurrak miserian hiltzerat? Monho 68. Zelan ainbeste pena ta miserijaren artian alegrau ziñaindez soñu aiñ ederrak kanteetako? JJMg BasEsc 282. Zure aitzinian ezagützen dit ene ezdeüstarzüna eta ene miseria. UskLiB 11. Bizitze huntako miseriek behar gaituzte mundu hunentzateko estekamendutik laxatu. Jaur 180. Baña gaurdaño eman / dizkigun fueroak / dira miseria ta / makillazoak. It Fab 210. Begira nola gure miseriak negar eragiten dion. Arr GB 106 (104 miseri). Nolako miseria zen bazterretan! Elzb Po 215. Auxen da mixeria, auxen da bai pena. AB AmaE 410. Gu bethi miserian, / asean bertzeak. Zby RIEV 1908, 772.
( s. XX) Lana ttipituxe da ba edo gelditu zenbeit egunez?... Berehala miseria gorria eta gosete beltza. HU Zez 68 (v. tbn. miseria gorri en Elsb Fram 161, Lf Murtuts 40, JEtchep 114 y Larz Iru 142; mixeri gorri en Etxde JJ 75, Ibiñ Virgil 25, Ostolaiz 51). Urthe on baino txar gehiagoz miseria kantatuz bazeramala bizia. Ox 195. Beti erdi-goseek eta mixerin bizi izan banaiz ee, ondo asetuta il naizela. Muj PAm 7. Orañ ez dago mixeriyarik, / badator naiko dirua. Tx B II 174 (B I 113 miseriyarik). Bethi miseia khuntatzez dabiltza, baizik eta ihuntik ere egünko egünian jente xehia ezin bizi delakuan. J.B. Mazéris GH 1933, 302. Lenengo morroitzari lotu zitzaion mixeriaren gorritasunak ikaratuta. Etxde JJ 269. Ez gera egundaño eskaleak bezela ta mixerian bizi. Ib. 76. Mixeri beltza aixa sortzen da, / zoriona da nekeza. Basarri 104. Aiek etxe ta ura mixeri gorria! Anab Aprika 21. Aiseria bethi miseria. (prov.). Eusk 1970, 200. Amalau ofizio, amabost miseri. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1577. Miseririk gorrienean utziagatik. Ataño TxanKan 35. Neguan izigarriko miseria zen azinda horiek ezin kokatuz. Etchebarne 83. Armamentuan gastatzen gizonak ilteko eta miseri geiago ekarteko. FEtxeb 165. [Emazte-alabak] merezi zuten gisan eta mixerian ikusteak kupitzen zuen. MEIG IX 98.
v. tbn. EZ Man I 64. Harb 371. Hm 204. SP Phil 240. Arg DevB 156. Gç 164. OA 65. Ch I 22, 2. CatLav 43 (V 29). Iraz 34. AR 293. Mst I 22, 2. Zuzaeta 133. AstLas 29. Mercy 22. Mih 31. CatLan 123. Iraultza 18. Xarlem 616. Gco II 37. AA III 602. fB Ic I 7. JesBih 441. Gy 29. Bordel 141. EusJok II 19. Noe 37. ChantP 262. CatS 118. Xe 231. AB AmaE 407. Lap 49 (V 27). Balad 232. Mdg 152. Etcham 181. Vill Jaink 119 (137 mixeria). Ardoy SFran 236. Alzola Atalak 96 (tbn. 96 mixeri). Xa EzinB 117. BBarand 110. Miseri: Mb IArg II 270. CartAnd 378. Apaol 118. Ag Serm 208. NEtx LBB 29. Mixeria: Lasa Poem 66. Azurm HitzB 64. Gerrika 277. Insausti 352. Mixeri: Or Tormes 37. Olea 89. Ataño TxanKan 166. Onaind STeresa 39.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de compuestos).Escasez.
Alde huntako entzule miseria ikusi eta ahalgeturik egoiten naiz ni askotan. Xa Odol 53. Emen ez dago ogi-mixeririk, ez-ta aragienik ere. TxGarm BordaB 89.
Alde huntako entzule miseria ikusi eta ahalgeturik egoiten naiz ni askotan. Xa Odol 53. Emen ez dago ogi-mixeririk, ez-ta aragienik ere. TxGarm BordaB 89.
azpiadiera-1.2
Cantidad ínfima.
Emoten euskuena miseri utse zan: goixien gosari legez, ur loi apur bat. Gerrika 105.
Emoten euskuena miseri utse zan: goixien gosari legez, ur loi apur bat. Gerrika 105.
azpisarrera-1
MISERIAK JO.
"Miserixak jo, contar miserias. Beti miserixak joten ibiltze zan da dirua besteik etzeukan" Elexp Berg.
azpisarrera-2
MISERIAZKO
(Adnom.). De miseria, miserable. "Miseriazko harana" Lç Decl Mm 4r.
Eman diazadazu bizitze miseriazko hunetako bidearen flakatu gabe iragaiteko [indarra] . Mat 268. Ezen miseriazko haran hunetan gerthatzen dire milla gaitz. Ch III 21, 3 (Mst, Ip miseriazko; SP nigarrezko, Ol negar-ibar, Leon nigargarriko). Sarthuko [dire] itsutuki miseriazko latxibo eta sare batzuetan. He Phil 288. Miseriazko eta negarrezko balle edo ibar onetatik. Gco I 471. Nigarrezko eta miseriazko haran huntan. MarIl 46s. (v. tbn. Arb Igand 192) Ase ta neka zegon bakartasunezko ta mixerizko bizi ura egiten. Etxde JJ 247. Mixeriazko txabolak / lerroz lerro lurrean etzanikan / doi-doiak muñoari atxikiak. Lasa Poem 66. Egun batzuk izango zizkin onak, baña geienak mixerizkoak. TxGarm BordaB 161.
v. tbn. SP Imit III 20, 3. Acto 478. Brtc 18. Lap 52 (V 28).
Eman diazadazu bizitze miseriazko hunetako bidearen flakatu gabe iragaiteko [indarra] . Mat 268. Ezen miseriazko haran hunetan gerthatzen dire milla gaitz. Ch III 21, 3 (Mst, Ip miseriazko; SP nigarrezko, Ol negar-ibar, Leon nigargarriko). Sarthuko [dire] itsutuki miseriazko latxibo eta sare batzuetan. He Phil 288. Miseriazko eta negarrezko balle edo ibar onetatik. Gco I 471. Nigarrezko eta miseriazko haran huntan. MarIl 46s. (v. tbn. Arb Igand 192) Ase ta neka zegon bakartasunezko ta mixerizko bizi ura egiten. Etxde JJ 247. Mixeriazko txabolak / lerroz lerro lurrean etzanikan / doi-doiak muñoari atxikiak. Lasa Poem 66. Egun batzuk izango zizkin onak, baña geienak mixerizkoak. TxGarm BordaB 161.
v. tbn. SP Imit III 20, 3. Acto 478. Brtc 18. Lap 52 (V 28).
miseria
-
miseria....
-
(V-gip, L, BN, S; Lcc, SP, Urt IV 39, La...
-
(Como segundo miembro de compuestos).Esc...
-
Cantidad ínfima. Emoten euskuena miseri...
-
MISERIAK JO. "Miserixak jo, contar miser...
-
MISERIAZKO (Adnom.). De miseria, miserab...
<< 1 min 0 / 0 1 muino >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
