OEH - Bilaketa

1121 emaitza ia-ia bilaketarentzat

Sarrera buruan (12)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gantzutu.
etimologikoa
Etim. De gantz + -zu + -tu, formado a la manera de urtzutu '(vino) aguado'.
sense-1
(G, AN, B, L, BN, S, R; SP, Urt I 527, Lar, (G), Dv, H), ganzutu (G, AN, L, BN; VP 52v), gain(t)zutu, gaintzotu, gantxutu ( VP 52v) Ref.: A (gantzutu, ganzutu); Izeta BHizt (gantzutu) .
Ungir, untar, engrasar, embalsamar; (fig.) bendecir. "Oindre, graisser. Eztiz gantzutzea, oindre de miel" SP. "Apellar, untar y adobar las pieles, larruak, narruak gantzutu " Lar. "Lardar, lardear" Ib. " Opill polita eta gantzutua, gâteau joli et dont la croûte est rendue brillante pour avoir été frottée par quelque liqueur propre à cette effet (Echve)" H. "Beurrer (pâtis)" Lh. "Ihurtzi, untar. Urinekin ongi gantzutu " Izeta BHizt. v. gantxitu, gantzatu. Tr. Bien documentado en los escritores septentrionales no suletinos desde comienzos del s. XVII; al Sur su uso se debe sobre todo a la influencia de Larramendi, al menos en el lenguaje religioso (cf. CatBurg ) y se mantiene con gran variedad expresiva en escritores de léxico cuidado del s. XX. Es más frecuente en los autores guipuzcoanos, aunque no falta en algunos vizcaínos (Iturzaeta (Azald 131), Azkue, Erkiaga). La forma más empleada es gantzutu; hay gaiñtzotu en Iztueta; Aguirre de Asteasu emplea ganzutu en el tomo 1.º (I 537; hay muchos ejs. en 535-538), y gaintzutu en el 3.º (III 278; 262 y 273 gainzutu ).
Plazer duzu urinez ganzu zure botak detzadan? "Que j'engraisse" . Volt 159. Aromatez gantzuturik. EZ Man II 45. Non ene arima gantzu zazun zeure graziaz / nola gorputzaren gaña olibaren uriaz. Ib. 92. [Erreginaren ur-isuriaz] busti zituen begiak eta gantzutu. Ax 410 (V 267). Hartaz binagrearekin egizue liga edo ahia, eta gero gantzu edo phereka hantura duen lekhian. Mong 592. [Begi ezkatak] ez baitzaizte eroriko, [...] non eztituzten gantzutzen estudioaren trabailluaz. ES 179. Olio bedeikatuarekin eria ganzutzen duela begietan. Ub 214. Estoke odolez ondo gaiñtzotua. Izt C 318. Gantzu zazu zure burua eta garbi begithartea, etzaitezen gizonei ager barurik zarela. Dv Mt 6, 17 (He, TB, EvL, HeH, Ur, Echn, Ol, Or gantzu(tu);unkta, Ip bereka, Leon thorra, Ker usaingozotu). Mahometek erakutsi du yotzen, zaurtzen, hiltzen; Yesusek gantzutzen, sendatzen, pizten. Hb Egia 85. Hosanna Seme berak / gantzutu ebanari. Azc PB 27 (debido al editor; en Ur PoBasc 468 Hosanna beragandik / datorren Semiari). Apaizak apaiz-egiterakoan gantzuten diran bezela. JBDei 1919, 294. Urin-gesal harekin torra eta torra, gantzutzen dire bi emaztekiak. Barb Leg 141. Egi gertatuaren beroz gantzutzen nuan Zuk zenekin zauri ura. Or Aitork 236. Izarren zelai gaiña, urdiñez gantzutua agiri zan. Erkiag Arran 182. Zeruko pakez gantzutua degu errixka atsegiña. NEtx Antz 151. Lur samiña, baiña oroipen gozoz gantzutua. Vill ( in Jaink Elorri 17 ). Gantzutu itzatzu inguruan buztiña leunarekin erlategiko zirrikituok. Ibiñ Virgil 108. Aretino gaizki-esaleaz oroitu naiz, idazlanak ez ezen, ia-ia neure burua bera ere horrela gantzuturik eta urrindurik ikusi dudanean. MIH 365.
v. tbn. Gç 216. Lg II 177s. BertsZB 123. Jnn SBi 24. Ox 73. BiblE Mc 16, 1. Onaind STeresa 77. Ganzutu: CatLav 231 (V 118).
azpiadiera-1.1
Ungir (como rey).
--Zerzaz ganzutua izan zan [Kristo]? --Espiritu Santuaren graziaz ta doaiez . CatBurg 18 (la versión de Mb decía unjitua; Legaz 15 ganzutua;CatAN 23, CatLuz 12 unjitua ). Judako gizonak ethorri ziren, eta han gantzutu zuten Dabid, erregina zedintzat Judako etxearen gainean. Dv 2 Sam 2, 4. Bidera ilkhi zakion Jehuri Mamsiren semeari, zeina gantzutu baitzuen Jaunak Akaben etxearen xahutzeko. Dv 2 Par 22, 7 (Ol, Ker gantzutu; Ur in BOEg 886 igortzi, BiblE aukeratu ). Berak gantzutu nau onbearrai berri-ona emateko. Ir YKBiz 77.
azpiadiera-1.1.1
(Part. en función de adj. o sust.). "Ungido" VP 52r, Lar. " Ganzutua, Cristo" VocB .
--Zer erran nahi da Kristo [...]? --Erran nahi da Ganzutua eta Sakratua. CatLav 49. (V 32) --Zer esan nai du Kristok? --Ganzutua edo unjitua. CatBurg 18. (la versión de Mb decía oleatua edo unjitua; la corrección es de Lar; Ub 41, Legaz 15 ganzutua,CatAN 23, Gco I 158 unjitua edo ganzutua, CatLuz 12 unjitua, konplitua edo ganzutua) Nola atrebitu haiz eskua ezartzerat Jaunaren gantzutuaren gainean? Lg I 298. Orobat ganzutuak izandu dira beste errege guziak: ta ortik dator erregeai Kristoak, ganzutuak, olioztuak edo unjituak deitzea. Ub 39. Jauna, entzunen tutzu zure gantzutuak / egun oroz egiten dauzkitzun botuak. Monho 162. Yaunaren Gantzutua (Kristo). Ir YKBiz 27. Zure gantzutuari aserretu zatzazkio. Ol Ps 89, 39 (Or gantzutu; Ur in BOEg 717 igortzi, Dv kristo, Ker aukeratu, BiblE sagaratu).
azpiadiera-1.2
Bañar, rociar.
Haragizko plazer likhitzen ondoan zebiltzanak bikhe irakinaz eta sufre urrin gaixtoz gantzuturen dira. "Perfundentur" . SP Imit I 24, 3 (Ch, Leon pulunpatu, Mst flanbatü).
azpiadiera-1.3
Zaragi gantzutuen gaiñean iauzika ibilliz. "In pratis unctos." Ibiñ Virgil 90.
gantzutu
<< 2 gangar 0 / 0 2 garai >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper