OEH - Bilaketa

156 emaitza hurbildu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
txara.
sense-1
1. (Lar, Lcq 36A), xara (B; O-SP 224), txaga (G-goi-to), jara (ia- H) Ref.: A (xaradi); Iz To (txaaka); JMB At (txaga) .
Arbusto; árbol joven. "Arbrisseau ou arbre taillis" O-SP 224. "Xara, arbolillo leñoso" Lar. "Petit arbrisseau ligneux" H. "Arbolillo, planta de tallo y ramos leñosos, ramoso desde la base; ejemplo, el arce" Lcq 36. "Árbol joven empinado" JMB At. . Cf. VocNav: "Txara, arbusto; planta leñosa en general (Montaña, Arce)". Cf. tbn. charada en Baraib y VocNav, y charamusca en VocNav.
Lur orizka? Arte antzeko txaga ta sastrakak? sasik? JAIraz Bizia 38. [Bazterrak] belar, txapar eta txaraz iosirik ageri dira. Zait Plat 16. Zumitzak atera bear dituanean, aurreneko lana, txarari labanaz koska bat egitea du. "En el jaro" . Garm EskL I 136.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de compuestos). " Pagó-txaria, la planta de haya que viene espontáneamente" Iz ArOñ.
Otargiñak lanerako, sei edo zazpi urteko gaztain-txara erabiltzen du. "Primer brote del jaro [...] de castaño" . Garm EskL I 55.
azpiadiera-1.2
Aritzak eta gaztaiñak moztuz, zepa eginda zetorren lendik. Orrixe esaten zaio txaga: zepa orrek ematen dituan adarrai. JAzpiroz 67.
sense-2
2. (V-m-gip, G, AN-5vill, BN; VP, Lar, Aq 205 (G), Añ, VocCB, H (<ch->, que cita a Izt)), xara (L-sar, B, BN-lab; Ht VocGr 334, Lecl, Arch VocGr, Hb, Dv, Foix ap. Lh), txaga (G-to), zara (AN-5vill). Ref.: A (txara, xara, zara); A Apend (txaga); Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg.
Jaro; monte bajo. "(Le) bois taillis" Ht VocGr 334 y Arch VocGr. "Bosque" VP 15r. "Selva" Ib. 22r. "Xaral" Lar. "Carrascal" Añ. "Forêt, taillis qu'on coupe au pied" Dv. "Xarako, qui appartient à la forêt, au bois taillis" Ib. "Bois taillis" H. "Jaral, sitio poblado de jaras" A. "Jaro (G-to)" A Apend. "(La) selva espontánea" Iz ArOñ. "Jaral, monte bajo. Txara asko solo biurtuta dira, baserri bizitzak geitzerakuan" Etxba Eib. "Txara utsa, jaro, monte bajo. Ango aldia, txara utsa, aquella parte, puro jaral" Ib. "Jaral. Urrupaingo txaran ezkutau jat erbixa" Elexp Berg. Con respecto a la acepción que figura en Pouvreau ("Xara, xaradia, oihar gaztea, bois taillis"), v. la advertencia de O-SP (224) s.v. txaradi.
Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur. Txara es la forma propia de la tradición meridional y xara de la septentrional. Hay zara en F. Irigaray y txaga en J. Azpiroz.
Hasten delarik Aohalagako xararen ondotik. (1762). SenperEus 130. Ta Madura lau, baso ta txara / atozte atozte nigana zeranak. GavS 18. Gipuzkoako mendi, aitzarte, txara eta basoetan. Izt C 161. Txara zabal andia igarorik. Ib. 250. Badoa oihan, xaretara / biziaren salbatzera. Gy 63. Xara bat heldua ditakeenean ebakitzeko heinera, langileek haizkoraz ondoak mozten dituzte. Dv Lab 365. Batzuek xuritzen dituzte xarak thanutzat azala saltzeko. Ib. 371. Sartu dira Irutxetako txara-sakonean. Zab Gabon 65. Miatuko zituzten xeheki oihanak, xarak, urruneko etxeak. Elsb Fram 71. Baso, txara, zugaztiak. Ag AL 34. Gure ontasuneko xara eta ihiztokak lur erabili bilhakatu dire. Prop 1897, 165. Pago-antzeko ez diran zuaitzez [...] jantzitako txaretan. "Montes bajos". ForuAG 265. Ez othe du Jainkoak zerutik egorri! / Eskualdun azkazia xaretan ezarri! GH 1921, 615. Sanson zenak bezala, ez othe zuen lepho-gibela, xara beltz bat iduri, alimaleko ile batzuz estalia? Barb Sup 145. Xara edo oihan apal hura. JE Ber 40. Larre edo oiantsu, zara edo soro, iguzki aldeko edo muspela. FIr 166. Xarako zuhaitz guzien gibeletik atheratzen ikusi gintuen. Zerb Gerlan 20. Gelditzen diran [galburuen] sustraiak legortzen ezpadira, urrengo udaberrian erne berriak botako dituzte. Urte gutxi-barru, zazpi-zortzi bat oin luzeko txara itxua jaikiko da bertan. NEtx Antz 135. Txara illuna zegoan kamiñu baztarrean. [...] Sartu zan Patxi txarara. And AUzta 53. Guztiz txara zarratu bat. Etxba Ibilt 455. Oihanak eta xarak alokan hartzen zituen eta egurra saltzen. GH 1971, 249. Aizeak dabilkan xara edo itsasoko uhainak. Othoizlari 1972 (n.º 66), 22. Zarautz, txara uts. (G-azp). EZBB II 138. Mendi-bizkarrean jira omen ziran ospelera, txagara. JAzpiroz 31. Ekatzak aiena beeko txara ortatik. Ostolaiz 110. Egur alde gaitza bildurik oihan edo xara batzuetan suarendako. Larre ArtzainE 55. Txara tapitu horretan gidari dabil Etxaide. MEIG II 128.
v. tbn. It Fab 146. Apaol 73. Etxeg EE 1883b, 551. Etxeg in Muj PAm 29. EA OlBe 27. Etxde JJ 45. Salav 31. Ataño TxanKan 54. Insausti 172. Xara: EskLAlm 1860, 20 (ap. DRA). StPierre 25. Herr 7-8-1965, 1. J. Babaki in Onaind MEOE 1145.
(Uso fig.).
"Noizbait" pilota batasunak jaliko daizku, pilotari gazte xaratik, ekhei ederrak. Herr 18-8-1960, 2.
(Como segundo miembro de compuestos). Pago-txára [...] paga-txara, jaral de hayas" Elexp Berg.
Oietatik zati aundi bat ondo ematen dion gaztain-txarra du. Munita 116.
sense-3
3. " Xara, [...] herbe grasse qui vient dans les champs de maïs" Dv. "(V-oroz-arr-ger-och), jara, arbusto siempre verde, de la familia de las cistíneas" A.
sense-4
4. "Ramusca, txára, txárea, con acento breve a diferencia de txareá, txará que significa jaral (G)" Aq 205. Cf. txaraka.
sense-5
5. " Txara (V-m), jaral, revolución, embrollo, lo que está muy enredado e intrincado. An dabillelako txararik! Lenago alkate ta sindiku ta onen izentatea bake baketan egiten zan, ¡qué revolución la que hay allí [...]" A.
sense-6
6. (G-nav, AN-araq) Ref.: Satr VocP; Ond Bac. .
"Madero largo que se transporta por arrastre" Satr VocPo . "Tronco largo y delgado" Ond Bac. Cf. VocNav: "Chara, haya joven de tronco recto (Améscoa)".
azpisarrera-1
TXARA-ARTE. Jaral.
Txara-arte batetik irtenik, Jenobebak bere jauregia ikusi zuen. Arr GB 119.
azpisarrera-2
TXARA MOTX. "(G-to), jaro que se poda periódicamente" A.
azpisarrera-3
TXARAPE (En casos locales de decl. sing.). "Xarape, intérieur de forêt ou de bois taillis. Xarapez xarape hurbildu zen etsaia, l'ennemi s'approcha au travers des bois. Xarapean sarthu da, il est entré dans l'épaisseur de la forêt" Dv.
Xarapeko laharretan. Gy 63.
azpisarrera-4
TXARA-TOKI.
"Zuhaizka asko hazten den eremua" ZestErret .
txara
<< 1 tutu 0 / 0 tximista >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper